به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا از مسکو، روسیه در سال ۲۰۲۴ ریاست دوره‌ای گروه بریکس را برعهده دارد و افزون بر ۲۵۰ رویداد این گروه را که طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها را شامل می‌شود، مدیریت می‌کند.
در این میان، جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی (دی‌ماه ۱۴۰۲) همزمان با آغاز عضویت در گروه بریکس، حضوری فعال در رویدادهای این گروه داشته است و نمایندگان کشورمان در رویدادهای مختلف بریکس در حوزه‌های سیاست و امنیت، اقتصاد و مالی و روابط فرهنگی و بشردوستانه به بیان دیدگاه‌ها و طرح‌های پیشنهادی خود پرداخته‌اند.
کشورهای عضو گروه بریکس بنا بر سیاست‌های اعلامی این گروه، ایجاد یک نظم جهانی چندقطبی منصفانه و ایجاد فرصت های برابر برای توسعه همه کشورها را در دستور کار دارند و علاوه بر این، در مبادلات مالی و تجاری خود به دنبال استفاده از ارزهای ملی و سازکارهایی هستند که وابستگی این کشورها به دلار را کاهش می‌دهد.
نشست‌های مهم بریکس در ماهی که گذشت
در ماهی که گذشت، گروه بریکس، نشست‌های مهمی را در راستای افزایش تعاملات بین اعضا برگزار کرد، از آن جمله دومین نشست نمایندگان ملی کشورها (شرپاها و سوشرپاها) در این گروه بود که اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ برگزار شد و در آن، سازوکار همکاری با کشورهای علاقه‌مند به عضویت یا همکاری نزدیک با این گروه بررسی شد. کشورهایی که به گفته سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، شمار آنها بیش از ۳۰ کشور است.
ناهار کاری دبیران شوراهای عالی امنیت ملی و دیگر مقامات ارشد امنیتی کشورهای عضو گروه بریکس در حاشیه اجلاس امنیتی سن‌پترزبورگ در پنجم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ از دیگر رویدادهای مهم یک ماه گذشته این گروه همکاری بود.
نشست معاونان وزیران امور خارجه و نمایندگان ویژه کشورهای عضو بریکس نیز ششم اردیبهشت‌ماه با دستور کار بررسی تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا آغاز به کار کرد. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در این نشست، توقف فوری جنایات رژیم صهیونیستی را خواستار شد. علی باقری در بیان ارزیابی خود از این نشست در دیدار با معاون وزیر امور خارجه چین گفت: بریکس نشان داد دارای ابتکار عمل برای نقش آفرینی ها در صحنه و تحرک کشورهای عضو در چارچوب چند جانبه گرایی است.
نشست مجمع پارلمانی کشورهای عضو بریکس با حضور ابراهیم رضایی رئیس طرف ایرانی گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه و رقابت فیلم‌های کشورهای بریکس در بخش ویژه‌ای در جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو از دیگر رویدادهای بریکس در یک ماه گذشته بود.
رویدادهای حضوری یک ماه آینده بریکس
بنا بر تقویم انتشار یافته در پایگاه اطلاع رسانی گروه بریکس در دوره ریاست روسیه در سال ۲۰۲۴، بخش زیادی از نشست‌های یک ماه آینده ( در ماه مه میلادی) این گروه به صورت حضوری و به میزبانی شهرهای مختلف این کشور برگزار می‌شود.
از آن جمله، نشست کاری در ارتباط با تعیین فعالان اقتصادی مجاز در مناسبات تجاری طرفین، نشست رؤسای سازمان‌های فضایی کشورهای عضو، سومین نشست کمیته مشترک همکاری‌های فضایی، گردهمایی هیأت‌مدیره انجمن بین‌المللی دانشگاه‌های عضو گروه بریکس و انجمن دانشگاهی است.
برگزاری نشست کارگروه مبارزه با مواد مخدر، شورای مراکز کارشناسی، نشست رؤسای آکادمی‌های علوم بریکس، نشست سازمان‌های آتش‌نشانی، کنفرانس بین المللی "مقاومت ضد میکروبی: چالش جهانی برای رفاه ملی؛ بریکس، واقعیت و نوآوری"، جام نانوایی و مسابقه استارتاپ‌های زنان کشورهای عضو از دیگر رویدادهای این چارچوب همکاری در یک ماه آینده است.
در این میان، نشست وزیران بهداشت کشورهای عضو بریکس در ژنو سوئیس برگزار خواهد شد.
رویدادهای برخط یک ماه آینده
برخی رویدادهای یک ماه آینده نیز به صورت برخط و ویدیوکنفرانسی پیش‌بینی شده‌اند. از آن جمله، می‌توان به کارگروه مشارکت بریکس در انقلاب صنعتی جدید دیجیتال، نشست گروه ویژه بریکس در زمینه مشارکت‌های دولتی و خصوصی و زیرساخت‌ها، سمینار همکاری در زمینه آموزش و آموزش حرفه‌ای اشاره کرد.
سی و پنجمین نشست گروه تماس بریکس در زمینه تجارت و مسائل اقتصادی، دومین نشست معاونان وزیران دارایی و روسای کل بانک مرکزی، نشست تخصصی سلامت و معلولیت به عنوان بخشی از سمینار سالانه جمعیت بریکس، سمینار فرمت جدید بریکس برای گسترش تعامل و حمایت برای توسعه نیز به صورت برخط پیش‌بینی شده است.
بریکس، از شکل‌گیری تا پیشی گرفتن از گروه هفت
طرح ایجاد گروه بریکس با نزدیکی چهار قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، چین و هند در دوران اوج یکجانبه‌گرایی آمریکا در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی شکل گرفت. «گروه بریک» در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی ( ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ شمسی) به‌طور رسمی تأسیس شد و با اضافه شدن آفریقای جنوبی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۰ (۳۰ شهریور ۱۳۸۹) نام آن پس از پیوستن این کشور از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت.
در اجلاس سران بریکس در آفریقای جنوبی در تابستان ۱۴۰۲، سیریل رامافوزا رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که اعضای این سازمان تصمیم گرفته اند از آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات برای عضویت کامل بریکس دعوت کنند. رئیس‌جمهوری جدید آرژانتین در ماه‌های اخیر اعلام کرد که کشورش به این گروه نمی‌پیوندد، با این حال، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد: ما دعوت از آرژانتین را لغو نمی کنیم، این دعوت باقی می ماند. خواهیم دید که توسعه بیشتر بریکس چگونه پیش می رود و همکاران آرژانتینی ما درباره این موضوع چه نتیجه گیری خواهند کرد.
دستیار پوتین در حوزه سیاست خارجی پیش از این گفته است: گروه بریکس پیش از این از نظر برابری قدرت خرید از گروه هفت پیشی گرفته است؛ گروه بریکس همچنین ۳۵.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است، در حالی که گروه هفت، سهم ۳۰.۳درصدی را به خود اختصاص داده است.
به گفته یوری اوشاکوف، تا سال ۲۰۲۸ میلادی، وضعیت بریکس از موقعیت کنونی در قبال گروه هفت نیز ارتقا خواهد یافت و کشورهای عضو بریکس ۳۶.۶ درصد از تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص خواهند داد و سهم گروه هفت به ۲۷.۸ درصد کاهش خواهد یافت.
اوشاکوف با اشاره به سخنان رئیس‌جمهوری روسیه در مجلس فدرال این کشور گفت: سهم کل کشورهای عضو گروه بریکس در اقتصاد جهانی ۵۸.۹ تریلیون دلار است؛ کشورهای عضو این گروه همچنین بیش از یک سوم از خشکی زمین (۳۶ درصد)، ۴۵ درصد از جمعیت جهان (۳.۶ میلیارد نفر)، بیش از ۴۰ درصد از کل تولید نفت و حدود یک چهارم از صادرات جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
ایران به دنبال حضور فعال در بریکس
بنا بر اعلام دستیار رئیس‌جمهوری روسیه در امور سیاست خارجی، اجلاس سران گروه بریکس در کازان مرکز جمهوری تاتارستان روسیه در ۲۲ تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۴ (اول تا سوم آبان ۱۴۰۳)، رویداد کلیدی دوران ریاست روسیه بر این گروه خواهد بود که نخستین نشست سران پس از گسترش این گروه تلقی می‌شود.
نشست رؤسای مجالس کشورهای عضو گروه بریکس نیز قرار است تیرماه ۱۴۰۳ در سن‌پترزبورگ روسیه برگزار شود.
پیش از این، سفیر ایران در مسکو با اشاره به همزمانی آغاز عضویت ایران در گروه بریکس با دوره ریاست روسیه بر این گروه در سال ۲۰۲۴ گفته بود: روسیه برای سال جاری میلادی بیش از ۲۵۰ رویداد را در ارتباط با کشورهای عضو بریکس طراحی کرده است که حوزه‌های متنوعی را شامل می‌شود و ایران در همه این رویدادها در سطوح بالا شرکت می‌کند.
کاظم جلالی ادامه داد: رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در اجلاس سران گروه بریکس که اکتبر ۲۰۲۴ (آبان ۱۴۰۳) در کازان روسیه برگزار می‌شود، حضور خواهد یافت و علاوه بر آن، نشست‌های مختلفی با حضور وزیران امور خارجه کشورهای عضو گروه بریکس پیش‌بینی شده است که وزیر امور خارجه ایران در آن جلسات شرکت خواهد کرد.
حضور نماینده عربستان در نشست بریکس
تصاویر انتشار یافته از دومین نشست نمایندگان ملی (شرپاها و سوشرپاها) گروه بریکس در روزهای آغازین اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، حاکی از آن است که این نشست با حضور نمایندگان عربستان سعودی برگزار شد.
پیش از آن، غیبت نماینده عربستان سعودی در نخستین نشست نمایندگان ملی گروه اقتصادهای نوظهور موسوم به بریکس که ۱۰ تا ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ در مسکو برگزار شد و نیز نشست‌های بعدی، سوالاتی را ایجاد کرده بود که معاون وزیر امور خارجه روسیه ۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ در ابن باره اطمینان داد که عربستان در این گروه باقی خواهد ماند.
ریابکوف در آن زمان در نشستی خبری در مورد وضعیت عربستان سعودی در گروه بریکس گفته بود: با وجود بحث‌های داخلی، هیچ تردیدی در مورد ورود این کشور به این گروه در اول ژانویه ۲۰۲۴ (دی‌ماه ۱۴۰۲) وجود ندارد.
«شِرپا» (Sherpa) به نمایندگان ملی کشورها در برخی مجامع دیپلماتیک از جمله گروه بریکس تلقی می‌شود. ایجاد هماهنگی برای اجرایی شدن تصمیمات رهبران گروه بریکس در کشورها از مأموریت های آنها است.
بیشتر شِرپاها در بریکس در سطح معاون وزیر امور خارجه هستند. در این میان، کشوری مانند اتیوپی، رئیس کل بانک مرکزی خود را به عنوان شرپا معرفی کرده است.
شِرپا نامی قومی در نپال است که در کوهستان زندگی می‌کنند و شغل اصلی آنها کمک به کوهنوردان برای رسیدن به قله ارتفاعات هیمالیا همچون قله اورست است. این کلمه در زبان اصیل مردم نپال به معنی مردمی از شرق است.