به گزارش خبرنگار ایرنا، شبکه آبیاری و زهکشی سد سبلان که در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشگین‌شهر بر روی رودخانه قره‌سو قرار گرفته است، نقش بسیار مهمی در تامین آب اراضی منطقه ایفا می‌کند و در صورت توسعه فازهای بعدی، این شبکه قابلیت آبیاری ۱۵ هزار هکتار از اراضی پایاب را دارد.
با اجرای شبکه پایاب سد سبلان به عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های آبی که در سال‌های اخیر در استان اردبیل در دستور کار قرار گرفته است، بخش زیادی از اراضی منطقه رضی و مشگین‌شهر زیرپوشش آبی می‌رود و این طرح علاوه بر اینکه منجر به جهش تولید و اشتغال در منطقه می‌شود، زمینه‌ساز کشت محصولات متنوع و تغییر الگوی کشت خواهد شد.
مجموع اراضی زیرپوشش شبکه سبلان بالغ بر پنج هزار و ۶۰۰ هکتار پیش‌بینی شده و با تکمیل عملیات احداث سیفون قره‌سو، آب اراضی شمال رودخانه قره‌سو در بخش ارشق نیز از این شبکه تامین خواهد شد.
شبکه آبیاری و زهکشی سبلان دارای ۲ بخش شمالی و جنوبی شامل ۶ فاز قابل اجرا بوده که فاز اول و پنجم آن به بهره‌برداری رسیده و فاز دوم، سوم، چهارم و ششم هم در دست اجراست.
مشخصات فنی سد سبلان و شبکه پایاب
طرح سد سبلان شامل سه بخش اصلی است؛ بخش اول شامل سد سنگریزه‌ای با هسته رسی به ارتفاع ۷۷ متر از بستر افقی رودخانه قره‌سو و ۸۹ متر از پی، طول تاج ۳۰۴ متر و عرض تاج ۱۲ متر است.
بخش دوم شامل سیستم انتقال از سد تا ابتدای اراضی پایاب شامل چهار رشته تونل به طول ۱۷۰۰ متر و یک رشته سیفون به طول ۱۴۰ متر و چهار رشته گالری (حدفاصل بین تونل ها) به طول ۴۰۰ متر و نهایتا بخش سوم شبکه آبیاری و زهکشی اراضی پایاب بطول کلی ۵.۴۴ کیلومتر شامل دو رشته کانال اصلی در شبکه جنوبی (ساحل چپ) به طول ۵.۲۲ کیلومتر و شبکه شمالی (ساحل راست) به طول ۲۲ کیلومتر است.
ارتفاع سد سبلان ۸۵ متر و حجم مخزن آن ۱۰۵ میلیون مترمکعب بوده و آبیاری پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی پایاب با آب ذخیره سد پشت این سد پیش‌بینی شده است.
تکمیل شبکه پایاب سبلان نیازمند هشت هزار میلیارد ریال اعتبار است
علی حیدری اناری ، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل در این باره گفت: برای تکمیل شبکه آبیاری سبلان، شامل تکمیل ایستگاه‌های پمپاژ، لاینینگ هشت کیلومتر کانال اصلی و سایر عملیات عمرانی در ناحیه جنوبی هشت هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی با بیان اینکه تکمیل و بهره‌برداری از طرح انتقال آب از سد احمدبیگلو و شبکه سبلان به عنوان ۲ طرح اولویت‌دار این شهرستان نیازمند ۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار است، افزود: مجموع اراضی شبکه آبیاری و زهکشی سبلان بالغ بر پنج هزار و ۶۰۰ هکتار است و با تکمیل عملیات احداث سیفون قره‌سو، آب اراضی شمال رودخانه قره‌سو در بخش ارشق نیز از این شبکه تامین می‌شود.
وی اظهار کرد: تکمیل فاز اول طرح شبکه آبیاری سبلان با مشارکت بانک توسعه تعاون، به عنوان سرمایه‌گذار طرح مذکور از محل تسهیلات ماده ۵۶ در شهرستان مشگین‌شهر در اولویت قرار گرفته است.
فاز اول شبکه پایاب سبلان به زودی به بهره‌برداری می‌رسد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل خاطرنشان کرد: با وجود اقدامات و اجرای بخشی از شبکه در گذشته، به دلیل محدودیت‌های اعتباری امکان تکمیل و بهره‌برداری از شبکه آبیاری سبلان مهیا نشده بود که با پیگیری‌ها و تلاش‌های انجام گرفته در جهت تامین اعتبار مورد نیاز اجرای طرح، اهداف فاز اول طرح به زودی محقق خواهد شد.
علیرضا معتمدی، نماینده مجری طرح شبکه آبیاری سبلان هم درباره آخرین وضعیت شبکه پایاب سبلان گفت: در حال حاضر عملیات ساختمانی ایستگاه‌های پمپاژ و مخازن ذخیره نواحی عمرانی سوم و ششم در دست اجرا بوده و اسکلت‌های فلزی این ایستگاه‌ها تهیه و نصب شده است.
وی افزود: برای اجرای کامل طرح شبکه آبیاری سبلان تاکنون یک هزار و ۴۷۰ میلیارد ریال هزینه شده است و پیش‌بینی شده این طرح در یکی ۲ سال آینده به طور کامل به بهره‌برداری برسد.
معتمدی همچنین از پیشرفت فیزیکی قابل توجه پایاب سد سبلان خبر داد و افزود: پیگیر هستیم ۶۰۰ میلیارد ریال برای اجرای ناحیه جنوبی پایاب سد از طریق بانک توسعه تعاون اختصاص داده شود.
نماینده مجری طرح شبکه آبیاری سبلان همچنین درباره عملیات اجرایی ناحیه شمالی پایاب سبلان گفت: برای اجرای ناحیه شمالی پایاب سد سبلان هم یک هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال با مشارکت بانک ملی اختصاص خواهد یافت.
ابلاغ ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای شبکه سبلان
یکی از دلایل عدم توسعه شبکه آبی استان اردبیل نبود اعتبار است که سبب کندی اجرا و تکمیل بموقع شبکه‌های آبیاری و زهکشی می‌شود اما با پیگیری مسئولان استان این معضل تا حدودی با تعریف ردیف‌های بودجه‌ای و همچنین تامین اعتبارات لازم از محل‌های دیگر برطرف شده است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل از ابلاغ ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای شبکه آبیاری اراضی کشاورزی این استان خبر داد که از این میزان اعتبار ۲۰۰ میلیارد ریال برای توسعه شبکه آبیاری سبلان و ۲۰۰ میلیارد ریال دیگر هم برای توسعه شبکه کشاورزی مغان از محل منابع ملی ابلاغ شده است.
داود شایقی با اشاره به وضعیت اراضی شهرستان مشگین‌شهر افزود: شهرستان مشگین‌شهر به رغم داشتن اراضی مستعد کشاورزی از نظر شبکه آبیاری مدرن جزو مناطق محروم است و انتظار می‌رود با تکمیل شبکه پایاب سد سبلان و اجرای پایاب سد احمدبیگلو بخش کشاورزی این منطقه رشد محسوسی را تجربه کند.
وی با بیان اینکه برای مقابله با خشکسالی و نجات کشاورزان از خسارت‌های احتمالی ناشی از کمبود بارش ضروری است، شبکه آبیاری در مشگین‌شهر توسعه یابد، گفت: تکنیک‌های آبیاری مدرن ، کشاورزان را قادر می‌کند تا در یک سال محصولات متعددی پرورش داده و در نتیجه بهره‌وری را افزایش دهند.
الگوی کشت در پایاب سبلان رعایت شود
شهرام محمدی ، فرماندار مشگین‌شهر هم با بیان اینکه در پایاب سبلان باید الگوی کشت رعایت شود ، گفت: کشت محصولات کم‌آب در پایاب سبلان به صورت جدی مورد پیگیری قرار می‌گیرد تا کشاورزان و بهره‌برداران منطقه هنگام کشت و آبیاری محصولات خود دچار تنش آبی نشوند.
وی افزود: سد سبلان مشگین‌شهر در حال‌حاضر به عنوان اصلی‌ترین منبع آبرسانی منطقه بوده و امید داریم حقوق مردم مناطق حومه به درستی رعایت شود تا دچار تنش آبی در منطقه نشویم.
فرماندار مشگین‌شهر بیان کرد: دغدغه مردم مشگین‌شهر در زمینه رعایت عدالت از سهم منطقه ارشق در پایاب سد سبلان کاملاً درست بوده و تمام تلاش خود را نیز برای رعایت عدالت در تخصیص آب از سد انجام خواهیم داد.
وی با بیان اینکه خاک پایاب سبلان از درجه حاصلخیزی و اهمیت بسیار خوبی برخوردار است، ادامه داد: ارتقای بهره‌وری محصولات اراضی کشاورزی با استفاده از ظرفیت پایاب سد سبلان از جمله اهداف اجرای شبکه است.
فرماندار مشگین‌شهر بیان کرد: شبکه سبلان به ۲ قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود که طبق پیش‌بینی‌های انجام شده حدود ۲ هزار هکتار مربوط به منطقه شمالی و چهار هزار هکتار دیگر هم مربوط به منطقه جنوبی می‌باشد.
آبیاری قطره‌ای بین ۳۰ تا ۷۰ درصد مصرف آب را کاهش می‌دهد
محمدی با بیان اینکه آبیاری قطره‌ای یکی از کارآمدترین روش‌ها برای انتقال آب به محصولات زراعی با حداقل هدررفت آب است، خاطرنشان کرد: این روش که هم‌اکنون در ۲ درصد از اراضی کشاورزی جهان استفاده می‌شود، می‌تواند بین ۳۰ تا ۷۰ درصد مصرف آب را کاهش دهد هرچند ممکن است از هزینه اولیه بالایی برخوردار باشد.
به گزارش ایرنا ، در حوضه مربوط به شهرستان مشگین‌شهر ۱۴ سد بزرگ و کوچک با حجم مفید ۱۳۶ میلیون متر مکعب با پایاب ۱۱ هزار و ۶۳۵ هکتار در حال بهره‌برداری است که با توجه به وضعیت بارندگی‌های اخیر اکثر سدهای منطقه از آورد خوبی برخوردار نیستند.
بر این اساس از مجموع ۳۰۵ میلیون متر مکعب ظرفیت منابع آب شهرستان مشگین‌شهر، ۱۹۴ میلیون متر مکعب مربوط به منابع آب‌های سطحی و ۱۱۱ میلیون متر مکعب مربوط به منابع آب‌های زیرزمینی است که هم‌اکنون ۶۰ درصد آب‌های سطحی در بخش‌های مختلف به بهره برداری می‌رسد.