گروه جامعه ایرنا - زنان سرپرست خانوار از گروه های آسیب‌پذیر و اغلب از دهک های پایین جامعه به شمار می روند که در طی دهه های گذشته با مشکلات فراوان معیشتی و درآمدی در کنار تربیت و نگهداری فرزندانشان روبرو هستند؛ این قشر به دلایل مختلف مانند فوت همسر، متارکه، طلاق، مریضی و از کارافتادگی همسر و غیره مجبور می شوند تمام مسئولیت‌های خانه را بر عهده بگیرند. آنها علاوه بر ایفای نقش مادر، مجبور به کار و کسب درآمد نیز هستند.
شرایط حاکم بر این قشر از زنان که مجبورند علاوه بر تربیت فرزندان و انجام کارهای خانه، برای تامین مایحتاج خانه نیز کار کنند، دولت سیزدهم را بر آن داشت تا به دنبال تاکیدات آیت الله سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور برای رفع بخشی از مشکلات آنان برنامه ریزی کند؛ برنامه هایی که در طول سه سال گذشته تلاش کرد مشکلات دریافت وام اشتغال و ودیعه مسکن آنان را برطرف کند.
اکنون زنان سرپرست خانوار علاوه بر خدمت مستمر از خدمات دیگر بهزیستی از جمله وام اشتغال و ودیعه مسکن می‌توانند استفاده کنند و عده‌ای از آنان نیز امدادبگیر هستند.
خدمات حمایتی بهزیستی به خانوارهای زن سرپرست، دختران خودسرپرست یا سرپرست خانوار و خانواده های نیازمند واجد شرایط شامل مستمری ماهانه، کمک هزینه حمایت از کودکان در خانواده‌های تحت پوشش، بهبود تغذیه، بیمه اجتماعی، کمک هزینه تأمین ودیعه مسکن، کمک به ساخت و تأمین مسکن، بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان، کمک به ارتقای تحصیلی دانشجویان، معافیت سربازی و کمک‌های موردی است.
علاوه بر این، سالانه خدمات دیگری مانند آموزش مهارت‌های کارآفرینی و کسب و کار، مهارت‌های زندگی، فنی و حرفه ای، آشنایی با قوانین کار و تأمین اجتماعی، اصول ایمنی در محیط کار، اطلاع‌رسانی و آگاه کردن خدمت گیرندگان از مزایای بیمه‌های تأمین اجتماعی و بازرگانی به بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش در شرف توانمدسازی، ارائه می‌شود.
۲۷۶ هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی هستند
اکنون ۲۷۶ هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش خدمات بهزیستی هستند و تعداد زنان سرپرست خانوار پشت نوبت دریافت مستمری از سازمان بهزیستی از آذرماه سال ۱۴۰۱ به صفر رسیده است.
معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره صفر شدن پشت نوبتی زنان سرپرست خانوار برای دریافت مستمری می‌گوید: با پیگیری‌های صورت‌گرفته صف انتظار خانواده‌های نیازمند و زن سرپرست پشت نوبت دریافت خدمات حذف شده است به طوریکه تعداد زنان سرپرست خانوار پشت نوبت بهزیستی از آذرماه سال ۱۴۰۱ به صفر رسید.
مهری سادات موسوی تصریح کرد: در حال حاضر ۲۷۶ هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش خدمات بهزیستی هستند.
وی ادامه داد: طرح پایش وضعیت توانمندی خانوارهای تحت پوشش از سال جاری با همکاری معاونت راهبردی و توسعه خدمات بهزیستی آغاز شد که با استفاده از نتایج این پایش توفیق دولت و بخش غیردولتی در تحقق اهداف رفاه اجتماعی کشور مضاعف و مسیر برای توانمندسازی و خروج از چرخه حمایتی هموارتر می‌شود.
خدمت مستمری بهزیستی برای زنان سرپرست خانوار
علی محمد قادری رییس سازمان بهزیستی کشور نیز درباره زنان سرپرست خانوار گفته است: زنانی که دارای مشکلات اقتصادی بوده یا نیازمند حمایت از دولت هستند، می‌توانند با مراجعه به سازمان بهزیستی از خدمت مستمری برخوردار شوند.
وی درباره اقدامات حمایتی این سازمان از اقشار آسیب‌پذیر اظهار داشت: سازمان بهزیستی حدود هفت میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را تحت پوشش خدمات مستمر و غیر مستمر خودش قرار داده است و حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار تحت پوشش این سازمان خدمت مختلفی را دریافت می‌کنند.
رییس سازمان بهزیستی کشور افزود: در دولت سیزدهم حمایت‌های زیادی در سطوح مختلف از اقشار آسیب پذیر اتفاق افتاد و آثار توجه و موضوع تکافل اجتماعی بیش از گذشته در سازمان بهزیستی از طرف دولت برقرار است.
وی با یادآوری اینکه قانون جامع حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت یکی از محورهای خدمت رسانی دولت در سال های گذشته بوده است، تصریح کرد: در دو سال گذشته ۵۰۰ هزار خانوار وارد چرخه مستمری شده اند و اکنون یک میلیون و ۵۴۲ هزار خانوار تحت پوشش این خدمت هستند.
چرا برخی از زنان سرپرست خانوار اعلام می‌کنند که همچنان پشت نوبت هستند؟
سیدجمال رحمانی رئیس اداره پذیرش و هماهنگی گروه‌های هدف سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: هر هفته و هر ماه، افرادی هستند که متقاضی دریافت مستمری می‌شوند و به فهرست متقاضیان اضافه می‌شوند؛ در این موارد تشکیل پرونده و طی کردن روال اداری، زمان خاصی نیاز دارد و علاوه براین تعدادی از افراد نیز شرایط لازم برای دریافت مستمری را احراز نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید
وی اضافه کرد: در بخش اجتماعی زنان سرپرست خانوار با توجه به شرایط می‌توانند مستمری بگیر بهزیستی شوند. زنانی که همسر آنها فوت کرده است یا از همسر خود جدا شده اند یا زنانی که تشخیص داده شوند به حمایت نیاز دارند، پس از بررسی در کمیته‌های اجتماعی در چرخه خدمات مستمر و غیرمستمر قرار می گیرند.
رحمانی با بیان اینکه خدماتی مانند کمک به تحصیل فرزندان (مانند پرداخت شهریه دانشگاه)، توانمندسازی، ایجاد فرصت های شغلی و اعطای تسهیلات اشتغالزایی به زنان سرپرست خانوار ارائه می‌شود، افزود: مبالغ مستمری زنان سرپرست خانوار نیز مطابق همان مبالغ مستمری برای افراد دارای معلولیت بر اساس بُعد خانوار است که با توجه به طبقه بندی دهک‌های آنها توسط کمیته‌های تخصصی و گزارشات مددکاری در نظر گرفته می‌شود.
وی با اشاره به تغییر درآمدی خانواده‌ها از "دهک" به "صدک" در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: این تغییرات در شاخص های بهزیستی بیشتر خودش را نشان می‌دهد و بر اساس این دسته‌بندی درآمدی، جامعه هدف بهزیستی به شکل عادلانه تری تعیین می‌شود چراکه هزینه های معلولیت و زن سرپرست خانوار در این صدک‌ها دیده شده است.
صفر شدن عدد زنان سرپرست خانوار موجب آرامش شد
صفر شدن عدد پشت نوبتی زنان سرپرست خانوار آنچنان دستاورد مهمی در دولت سیزدهم بوده است که انسیه خزعلی، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در صفحه شخصی خود در ایکس (توئیتر سابق) در این باره نوشته است: بعد از خبر تعطیل شدن برخی شیرخوارگاه‌ها و سپردن نوزادان به خانواده‌ها امروز خبر صفر شدن عدد زنان سرپرست خانوار در صف انتظار و مورد حمایت قرار گرفتن همه کسانی که در نوبت بودند، موجب آرامش شد.
قانون برنامه هفتم توسعه چه تمهیداتی برای زنان سرپرست خانوار و تحکیم خانواده اندیشیده است؟
قانون برنامه هفتم توسعه بر تدوین تمهیدات قانونی جهت کاهش پنجاه درصدی تعرفه خدمات مشاوره ای ذیل سازمان بهزیستی کشور و وزارت ورزش و جوانان برای خانواده های دارای سرپرست زن و یا بدسرپرست و حمایت و تقویت ظرفیت گروه‌های جهادی و مردم نهاد در حوزه توانمندسازی خانوارهای دارای سرپرست زن و بدسرپرست تاکید شده است.
همچنین این قانون در بند الف ماده ۸۰ به منظور تحکیم نهاد خانواده دولت را مکلف کرده است نسبت به ساماندهی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده و فعالیت روانشناسان ازدواج و خانواده دارای مجوز قانونی از دستگاه‌های زیرمجموعه قوه مجریه با هدف ترویج الگوی صحیح همسرگزینی، ترغیب به ازدواج به‌هنگام و پایدار و همچنین کاهش طلاق اقدام کرده و در طول سال‌های اجرای برنامه اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
قانون برنامه هفتم توسعه، ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز مشاوره متناسب با فرهنگ اسلامی، ساماندهی، یکپارچه‌سازی و ایجاد نظام صلاحیت‌سنجی و رتبه‌بندی مشاوران و ترویج مشاوره قبل، حین و پس از ازدواج حداقل به مدت پنج سال را ضروری دانسته است.
آیین نامه اجرائی این بند نیز باید توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با همکاری وزارت ورزش و جوانان، سازمان بهزیستی کشور و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با مشورت حوزه‌های علمیه طی سال اول برنامه تهیه و به تصویب هیأت وزیران برساند.