به گزارش ایرنا خرس سیاه آسیایی در سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان دیده می‌شود که در جنوب کرمان هم در مناطق زریاب، بحرآسمان، مارز، قلعه گنج و کهنوج زیست می‌کند.
خرس سیاه بلوچی از نقش مهمی در تنوع زیستی، زنجیره غذایی و حفظ چرخه زیستی منطقه برخوردار است و حفاظت از آن اهمیت این بخش را گوشزد می کند.
آنطور که برخی دغدغه‌مندان مدعی هستند حفاظت از خرس سیاه آسیایی تنها به گشت محیط بانان برای جلوگیری از شکار یا آسیب زدن به این گونه محدود شده و این درحالی است که عوامل مختلف دیگری هم می تواند نابودی این گونه در خطر انقراض را سرعت ببخشد که بدون مطالعه امکان نجات آن وجود ندارد.
با مطالعه و شناخت بیشتر خرس سیاه می توان راهکارهایی برای حفاظت از آن از تقابل با ساکنان و بومیان محلی پیدا کرد تا آسیبی به یکدیگر نزنند.
عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه جیرفت تاکید دارد نه تنها مطالعه دقیقی در مورد نحوه زندگی این گونه انجام نگرفته بلکه حتی سرشماری هم در مورد جمعیت آن صورت نمی گیرد.
علیرضا محمدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: بارها در مورد خرس سیاه آسیایی که در خطر انقراض قرار دارد پروپوزال یا پشنهاده به محیط زیست کرمان فرستاده ام اما هیچ همکاری صورت نگرفته است.
وی که اخیرا یک مقاله وی در مورد یوز آسیایی در مجله معتبر ساینس هم منتشر شده است افزود: دانشگاه جیرفت ظرفیت خوبی برای کارهای زیست محیطی دارد اما توسط اداره کل محیط زیست استان کرمان و دیگر ادارات متولی استان هیچگونه همکاری صورت نمی گیرد.
مطالعات بسیار اندک در مورد خرس سیاه
محمدی با اشاره به وضعیت خرس سیاه گفت: جنوب استان کرمان زیستگاه خرس سیاه بلوچی یا آسیایی است که گونه در خطر انقراض محسوب می شود و مطالعات بسیار اندکی در مورد این گونه داریم که آن هم مربوط به مرحوم هادی فهیمی(فعال زیست محیطی و مترجم کتاب خزندگان ایران) می شود.
این استاد دانشگاه جیرفت افزود: بعد از آن مطالعا،ت ما دستمان را مقابل مسئولان محیط زیست دراز می کنیم که بر روی این گونه مطالعه شود اما می گویند کار شده، این در حالی است که مطالعات به‌حدی اندک است که حتی نمی دانیم خرس سیاه آسیایی خواب زمستانی یا تابستانی دارد؛ حتی نمی دانیم چه تعداد خرس سیاه در منطقه داریم و جمعیت نر و ماده آنها چقدر است.
وی ادامه داد: نمی دانیم خرس سیاه هر بار چه تعداد نوزاد می آورد، زمان زایمان آن چقدر است و در کدام نقاط و غارها استراحت یا زایمان می کند.
محمدی با بیان اینکه جمعیت خرس سیاه آسیایی را در جنوب کرمان باید برآورد کنیم اظهارداشت: برآورد روش های مختلف دارد که انگشت نگاری دی ان ای و کار گذاشتن دوربین های تله ای از جمله آنها به شمار می رود اما کجای زیستگاه در جنوب کرمان دوربین های تله‌ای کار گذاشته شده است؟.
وی با بیان اینکه بخش کوچکی از زندگی خرس سیاه مطالعه شده و بخش عمده آن ناشناخته مانده است اضافه کرد: درباره تغذیه این گونه به صورت محدود مطالعه شده اما انتخاب زیستگاه آن کار نشده است.
مطالعه با هزینه های شخصی
عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه جیرفت با اشاره به اینکه شکاف های زیادی در مورد مطالعات در مورد این گونه وجود دارد گفت: من به صورت شخصی و با هزینه های خودم می خواهم مطالعه در مورد خرس سیاه آسیایی را آغاز کنم.
وی با طرح این پرسش که کدام کارشناس اولویت های پژوهشی در گستره محیط زیست در کرمان را مشخص می کند؟ افزود: آیا از دانشگاه خواسته شده که اولویت ها را بررسی کند؟.
محمدی تاکید کرد: خرس سیاه آسیایی یکی از اولویت های اصلی پژوهشی استان کرمان است چون گونه ای به شمار می رود که تنها در سه استان کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان زیست می کند و در خطر انقراض است.
وی اضافه کرد: وقتی اطلاعات جامعی از خرس سیاه آسیایی داشته باشیم می توانیم حفاظت بهتر و کارآمدی از این گونه تعریف کنیم.
محمدی گفت: تعارض با جوامع بومی، باغداران، نخلستان ها، چوپان ها و دامداران می توانند برخی از تهدیدها برای خرس سیاه آسیایی یا بلوچی باشند.
ارتباط دانشگاه و محیط زیست ضعیف است
این استاد دانشگاه تغییرات مدیریتی را نیز در این مساله دخیل می داند و مدعی است یکی از دلایل دشواری کار مطالعاتی در اداره محیط زیست استان کرمان نبود ثبات مدیریتی است؛ وی ادامه داد: تا می خواهیم با یکی از مدیران ارتباط بگیریم دیگری می آید، البته از اساس هم مشکلاتی وجود دارد و ارتباط دانشگاه و اداره محیط زیست ضعیف است.
وی افزود: مطالعاتی توسط افراد دیگری گاهی از تهران و گاهی هم توسط دامپزشک در حوزه های دیگر برای محیط زیست کرمان انجام شده اما این اداره به پژوهشگران دانشگاه جیرفت طرحی ارائه نمی دهد.
با توجه به سخنان این استاد دانشگاه، ایرنا آمادگی دارد پاسخ احتمالی اداره کل محیط زیست استان کرمان را در این زمینه منتشر کند.