به گزارش ایرنا، بهروز قمرزاده روز سه شنبه در کارگاه آموزشی مضرات سوزاندن کاه و کلش مزارع کشاورزی در سالن نشست های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، با بیان اینکه برداشت هشت تن گندم در هر هکتار در دزفول هدف گذاری شده است، گفت: تحقق جهش تولید در بخش کشاورزی نیازمند رعایت اصول علمی در زمین ها و مزارع است.
وی افزود: افزایش تولید جز با اجرایی کردن دستاوردها و توصیه های علمی مراکز تحقیقاتی کشاورزی در مزارع و باغات ممکن نیست و در این راستا برگزاری نشست های آموزشی به عنوان اولویت در دستور کار جهادکشاورزی دزفول قرار گرفته است.
مدیر جهاد کشاورزی دزفول، وجود خاک حاصلخیز را لازمه جهش تولید در بخش کشاورزی دانست و گفت: حفظ کاه و کلش و برگرداندن آن به خاک از جمله حلقه های مفقوده کشاورزی است که اجرای آن نقش موثری در حاصلخیزی خاک دارد.
وی کشاورزان دزفول را در اجرای توصیه های علمی جزو کشاورزان پیشرو کشور دانست و افزود: بسیاری از کشاورزان دزفول آگاهی لازم را نسبت به مضرات سواندن کاه و کلش دارند و برگزاری چنین دوره هایی یادآوری و تاکید مجدد بر جلوگیری از سوزاندن کاه و کلش است.
آتش سوزی کاه و کلش جرم است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دزفول نیز در این نشست با بیان اینکه آتش زدن کاه و کلش جرم بوده و سرایت آتش به اراضی همجوار نیز جرم انگاری شده است، گفت: سرایت آتش ناشی از سوزاندن کاه و کلش به زمین های ملی و کشاورزی همجوار بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم و پرداخت خسارت توسط کشاورز متخلف نیز ضروری است.
محمد شفیعی زاده افزود: جرم انگاری سوزاندن کاه و کلش به منظور حفاظت از خاک، آبخوان داری و آبخیزداری و همچنین حفظ کیفیت محصولات کشاورزی و ارتقای بهره وری است.
وی دلیل آتش زدن کاه و کلش را آماده سازی سریع زمین های کشاورزی برای کشت دوم دانست و ادامه داد: آتش زدن کاه و کلش در مناطقی که کشاورزان در طول سال زراعی چندین بار اقدام به کشت می کنند به منظور آماده سازی سریع زمین انجام می شود و در مناطقی از شهرستان که تنها یک بار در سال کشت می شود آتش زدن مزارع وجود ندارد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دزفول با بیان اینکه براساس ارزیابی و مطالعه های دقیق علمی آتش زدن کاه و کلش باعث کاهش بازدهی محصول می شود، گفت: ظرفیت های علمی، صنعتی و تحقیقاتی شهرستان دزفول به منظور آماده سازی سریع زمین کشاورزی باید به کار گرفته شوند تا بهترین راه کار و ماشین آلات خاص این موضوع به کشاورزان معرفی شود.
بهبود ساختمان خاک نتیجه اجتناب از وارد کردن تنش حرارتی به زمین است
رئیس اداره محیط زیست شهرستان دزفول نیز در این نشست با بیان اینکه اجتناب از آتش زدن کاه و کلش بهبود ساختمان خاک را در پی خواهد داشت، گفت: سوزاندن کاه و کلش علاوه بر آسیب جدی به زمین، مسایل زیست محیطی فراوانی را در پی دارد.
مسعود نوری پور با اشاره به مزایای حفظ بقایای گیاهان و جلوگیری از سوزاندن کاه و کلش مزراع ادامه داد: افزایش عملکرد محصول، افزایش مواد آلی خاک، کاهش شوری خاک، کاهش درجه حرارت سطح زمین، کاهش فرسایش بادی و خاکی، افزایش نفوذ پذیری و رطوبت خاک و افزایش بهره وری مصرف آب در بخش کشاورزی از جمله این مزایا است.
وی مضرات سوزاندن کاه و کلش را یادآور شد و افزود: آلودگی زیست محیطی، تهدید سلامت عمومی، مرگ گونه های جانوری، کاهش عملکرد زمین های کشاورزی پس از چند سال، کاهش مواد آلی خاک، افزایش مصرف کود، کاهش نفوذ پذیری خاک و از بین رفتن میکرو اورگانیسم ها از جمله مضرات سوزاندن کاه و کلش و وارد کردن تنش حرارتی به زمین های کشاورزی است.
۳۵ هکتار از جنگل‌های پارک ملی کرخه در آتش سوخت
رئیس اداره محیط زیست شهرستان دزفول خاطر نشان کرد: با وجود اینکه برداشت محصولات در این شهرستان هنوز به اتمام نرسیده است متاسفانه آتش زدن برخی زمین های کشاورزی بدون توجه به امکان سرایت آتش به مزارعی که هنوز برداشت در آن اتفاق نیفتاده، آغاز شده است.
وی افزود: سرایت آتش به جنگل‌ها و مراتع ناشی از سوزاندن بقایای کاه و کلش از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی و دست کاشت، آسیب به برخی تاسیسات شهری و تلف شدن گونه های جانوری را در پی داشته است.
نوری پور ادامه داد: متاسفانه طی چند روز اخیر سوزاندن کاه و کلش یکی از مزارع کشاورزی، موجب سرایت آتش به پارک جنگلی کرخه و از بین رفتن ۳۵ هکتار از جنگل های ناب این پارک شد.
وی با بیان اینکه هر گونه سرایت آتش به اراضی ملی و طبیعی خسارت های سنگینی به محیط زیست وارد می کند بیان کرد: سرایت آتش به اراضی ملی منابع طبیعی تنها از مزارع همجوار نیست بلکه در مواردی آتش مزارعی که ۲ کیلومتر با اراضی ملی فاصله داشتند نیز به این مناطق سرایت کرد.
تامین کنندگان امنیتی غذایی، تهدیدکنندگان سلامت مردم نشوند
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دزفول با بیان اینکه قوانین متعددی برای حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در کشور به تصویب رسیده است، گفت: اصل ۵۰ قانون اساسی حفاظت از محیط زیست را وظیفه ای عمومی تلقی کرده و فعالیت هایی که به آلودگی و یا تخریب محیط زیست را منجر شود، ممنوع است.
وی ادامه داد: قانون هوای پاک، حفاظت از خاک، مدیریت پسماند، مجازات اسلامی و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع از جمله قوانینی است که به صراحت آسیب زدن به محیط زیست و آلودگی هوا ناشی از آتش زدن کاه و کلش در آن بیان و مجازات هایی را نیز در نظر گرفته است.
نوری پور با بیان اینکه بر اساس این قوانین آتش زدن کاه و کلش مجازات هایی از جریمه نقدی تا حبس را شامل می شود، گفت: دستگاه های متولی هیچ وقت به دنبال برخورد قضایی با کشاورزان نیستند بلکه رویکرد آنها تعامل با کشاورزان و بهره گیری از دانش روز برای جلوگیری از آتش زدن مزارع است.
وی افزود: معرفی الگوهای کشت مناسب و روش های کشت مستقیم با استفاده از ماشین آلات جدید بدون خاک ورزی، امکان کشت مجدد را بدون نیاز به آتش زدن بقایای کشاورزی فراهم می کند
رئیس اداره محیط زیست شهرستان دزفول با بیان اینکه کشاورزان به عنوان تامین کنندگان امنیت غذایی نباید با آتش زدن کاه و کلش و بقایای کشاورزی به تهدیدکنندگان سلامت مردم تبدیل شوند، گفت: سوزاندن بقایای کشاورزی به طور کلی ممنوع است و علاوه بر اقدام های آموزشی و ترویجی، اقدام های بازدارنده برای جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش در دزفول در دستور کار است.
برنج و ذرت دارای بیشترین بقایای گیاهی است
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد نیز در این نشست با بیان اینکه بقایای گیاهی در بخش کشاورزی شامل بقایای محصولاتی مانند گندم، شبدر، ذرت، ماش برنج و نیشکر می شود، گفت: بقایای گیاهی به دلیل اینکه در بخش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند می تواند به عنوان یکی از منابع درآمدی کشاورزی محسوب شوند که با آتش زدن آن علاوه بر خسارت به زمین، این درآمد نیز از بین می رود.
سید رضا اشرفی زاده با بیان اینکه هر مزرعه با عملکرد خوب گندم در هر هکتار حدود ۲ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم کاه دارد، افزود: کاه و کلش گندم در تهران و اصفهان تا ۸۰ میلیون ریال قیمت گذاری و خرید و فروش می شود و این مزیت برای سایر بقایای کشاورزی نیز وجود دارد.
وی برنج و ذرت را دارای بالاترین بقایای گیاهی دانست و ادامه داد: بقایای مزارع ذرت دانه ای تا ۲۰ تن در هکتار و بقایای مزارع برنج تا ۶ تن در هر هکتار می رسد که با توجه به تولید انبوه گندم و ذرت، این حجم زیادی از بقایای کشاورزی این ۲ محصول نیاز به مدیریت جدی دارد.
خاکی که در معرض تنش حرارتی قرار گیرد در مقابل عوامل زیان آور آسیب پذیر می شود
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات صفی آباد، سوزاندن بقایای گیاهی در مزارع را راحت ترین و پرخسارت ترین روش مدیریت این بقایا دانست و ادامه داد: خرد کردن بقایا با استفاده از ریشه خرد کن، چرای دام برای بقایای ماش و ذرت، دیسک زدن مرتب بقایا، استفاده از گاو آهن برای بقایای ذرت و برنج و استفاده از روش کاشت مستقیم از جمله اقدام های جایگزین آتش زدن کاه و کلش است.
وی ادامه داد: آلودگی محیط زیست، افزایش گازهای گلخانه ای، از بین رفتن عناصر غذایی موثر در تقویت خاک، کاهش ریز حشرات و کرم های خاکی، خشک شدن سطح خاک، کاهش حاصلخیزی خاک و همچنین آسیب پذیری زمین در برابر آفات، خشکی و تنش های دمایی از جمله آسیب های ناشی از آتش زدن بقایای کشاورزی است.
اشرفی زاده با بیان اینکه خاکی که در معرض تنش حرارتی قرار گیرد در مقابل عوامل زیان آور آسیب پذیر می شود گفت: مواد معدنی در ساقه و برگ بیشتر از دانه است و جلوگیری از آتش زدن کاه وکلش به غنای خاک کمک می‌کند.
وی با اشاره به دیدگاه اشتباه برخی کشاورزان درخصوص استفاده از کود شیمیایی برای جبران کاهش مواد مغذی خاک ناشی از آتش زدن بقایای کشاورزی گفت: استفاده از کود شیمیایی برای تقویت خاک علاوه بر اینکه سلامت محصول را کاهش می دهد، موجب شوری خاک نیز می شود.
به گزارش ایرنا، سالانه ۹۰ هزار هکتار زمین در دزفول کشت می‌شود که ۶۵ هزار هکتار آبی و ۲۵ هزار هکتار دیم است ضمن اینکه ۴۳ هزار هکتار به کشت گندم اختصاص دارد.
سالانه بالغ بر ۲.۵ تا سه میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در دزفول تولید می‌شود. ۱۲۶ محصول شامل ۶۳ نوع محصول کشاورزی و ۴۳ نوع گل و گیاه زینتی در دزفول تولید می‌شود که نشان دهنده ظرفیت بالای کشاورزی در این شهرستان است.
بسیاری از کشاورزان پس از آنکه محصول گندم، برنج و جو خود را برداشت می‌کنند، ساقه‌های باقیمانده گیاهان(کلش) را آتش می‌زنند و به اندیشه خود زمین را با هزینه‌ای ناچیز و زمانی کوتاه برای کشت بعدی آماده می‌کنند.
سوزاندن بقایای گیاهی بخصوص کاه و کلش هرساله به منظور از بین بردن علف های هرز باقیمانده و آماده سازی هرچه سریعتر زمین های کشاورزی برای کشت دوم به دلیل ناآگاهی کشاورزان از مضرات و سرمایه سوزی هایی که به دنبال دارد، انجام می شود.
اگرچه سوزاندن کاه و کلش در مزارع از قدیم مرسوم بوده و سالها است که کاه و کلش را می‌سوزاند برخی به غلط تصور می کنند که این اقدام نیاز کمتری به استفاده از سموم در کشت دوم را فراهم می کند اما آنچه که امروز بصورت علمی اثبات شده نابودی اکوسیستم و ویرانی ساختمان خاک است.