سیدابراهیم رئیسی فرزند حجت‌الاسلام سیدحاجی رئیس‌الساداتی و سیده عصمت خداداد حسینی در آذرماه ۱۳۳۹ در محله نوغان مشهد به دنیا آمد. وی پنج ساله بود که پدرش را از دست داد
سیدابراهیم رئیسی فرزند حجت‌الاسلام سیدحاجی رئیس‌الساداتی و سیده عصمت خداداد حسینی در آذرماه ۱۳۳۹ در محله نوغان مشهد به دنیا آمد. وی پنج ساله بود که پدر خود را از دست داد.
سیدابراهیم پس از اتمام تحصیلات ابتدایی در مدرسه جوادیه، شروع به تحصیل در علوم حوزوی در مدرسه نواب و سپس در مدرسه آیت‌الله موسوی‌نژاد کرد. سپس در سال ۱۳۵۴ برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم و مدرسه آیت‌الله بروجردی رفت و مدتی نیز در مدرسه‌ای که با مدیریت آیت‌الله پسندیده تحت نظر امام خمینی (ره) اداره می‌شد، تحصیل کرد.
طی همین سال‌ها سیدابراهیم رئیسی در فعالیت مباراتی علیه حکومت پهلوی شرکت کرد، با اهانت روزنامه اطلاعات به امام خمینی (ره) در اجتماعات اعتراضی مردم حضور داشت و در تجمعاتی مثل تحصن علما و روحانیون در دانشگاه تهران شرکت کرد.
ورود به عرصه مدیریتی کشور؛ از دادیاری تا رئیس‌جمهوری
سیدابراهیم رئیسی پس از پیروزی انقلاب در دوره تربیتی و کادرسازی برای تأمین نیازهای مدیریتی کشور که توسط آیت‌الله بهشتی برگزار شد، شرکت کرد. او به همراه گروهی از طلاب در قالب فعالیت‌های فرهنگی به مسجد سلیمان رفت و پس از بازگشت از آنجا مجموعه سیاسی- عقیدتی پادگان آموزشی صفر- دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.
نخستین مسئولیت مدیریتی شهید رئیسی در سال ۱۳۵۹ با دادیاری کرج شروع شد و سپس با حکم شهید قدوسی دادستان کرج شد. وی همزمان در تابستان ۱۳۶۱ مسئولیت دادستانی شهر همدان را نیز بر عهده گرفت. حضور همزمان او در این دو مسئولیت، سه تا چهار ماه ادامه داشت و تا سال ۱۳۶۳ در سمت دادستانی همدان خدمت کرد.
سیدابراهیم رئیسی از سال ۱۳۶۴جانشین دادستان انقلاب تهران شد و با حکم ویژه امام خمینی (ره) به همراه حسینعلی نیری مامور رسیدگی به «مشکلات اجتماعی در برخی استان‌ها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان» شد. رئیسی از سال ۱۳۶۸ با حکم رئیس قوه قضائیه وقت به دادستانی تهران منصوب شد تا اینکه پس از پنج سال ریاست سازمان بازرسی کل کشور را بر عهده گرفت.
نخستین مسئولیت مدیریتی شهید رئیسی در سال ۱۳۵۹ با دادیاری کرج شروع شد. در ادامه و پس از ۱۰ سال حضور در سازمان بازرسی کل کشور، سیدابراهیم رئیسی به معاونت اولی قوه قضائیه منصوب شد
پس از ۱۰ سال حضور در سازمان بازرسی کل کشور، سیدابراهیم رئیسی به معاونت اولی قوه قضائیه منصوب شد و به مدت ۱۰ سال به عنوان یکی از مسئولان ارشد قضایی کشور مسئولیت سازماندهی و اداره تشکیلاتی این مجموعه را بر عهده گرفت و سپس یک سال دادستان کل کشور شد.
آیت‌الله شهید رئیسی در سال ۱۳۸۵ از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز نامزد شد و با رای مردم به چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری راه یافت. وی دو سال پس از حضور در این مجلس، با رأی خبرگان ملت به عنوان عضو هیئت رئیسه انتخاب و عضویت او در این جایگاه تا اتمام دور چهارم، با رأی نمایندگان مجلس خبرگان تمدید شد.
شهید رئیسی طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ نیز با حکم مقام معظم رهبری دادستان ویژه روحانیت نیز بود. آیت‌الله رئیسی با حکم مقام معظم رهبری در اسفند ۱۳۹۴ به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. رسیدگی به امور زائران، خدمت به مجاوران و به ویژه مستمندان و مستضعفان حرم رضوی، ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل بیت(ع) در جهان اسلام، بهره‌مند ساختن تهیدستان نقاطی از کشور که موقوفات آستان قدس در آن قرار دارد و سامان بخشیدن به بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی، موارد مورد تاکید مقام معظم رهبری در منشور هفتگانه حکم انتصاب آیت الله رئیسی در جایگاه تولیت آستان قدس رضوی بودند. از این رو وی طی سه سال فعالیت در تولیت آستان قدس رضوی، اقدامات موثری در چارچوب خدمت موثر و ارائه خدمات به زائران این بارگاه انجام داد.
آیت‌الله رئیسی در ۱۶ اسفند ۱۳۹۷با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. مقام معظم رهبری در حکمی که برای آیت‌الله رئیسی صادر کردند با تأکید بر لزوم تحول در قوه قضائیه و آغاز پرقدرت دوران جدیدی که زیبنده گام دوم انقلاب باشد، از فقاهت، دانش، تجربه، سلامت، امانت و کارآمدی ایشان در مقاطع گوناگون خدمت و سوابق طولانی در قوه قضائیه و آشنایی کامل با همه زوایای آن، به عنوان دلایل این انتخاب یاد کردند.
آیت‌الله رئیسی با حکم مقام معظم رهبری در اسفند ۱۳۹۴ به تولیت آستان قدس رضوی منصوب و سه سال بعد با حکم ایشان قاضی القضات شد
سیزدهمین رئیس جمهور
سیدابراهیم رئیسی در سال۱۴۰۰با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» در سیزدهمین دوره ریاست جمهوری شرکت کرد و موفق شد با کسب ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای از مجموع ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۴ رای ماخوذه به عنوان سیزدهمین رییس‌جمهوری ایران انتخاب شود.
وی در ۱۲ مردادماه ۱۴۰۰مراسم تنفیذ حکم خود را به جای آورد و سپس در۱۴مرداد در مراسم تحلیف ریاست جمهوری با حضور مهمانانی از ۷۳ کشور سوگند وفاداری به رأی ملت و پاسداری از قانون اساسی را خواند تا رسما دوره ریاست جمهوری‌اش آغاز شود.
هیات دولت آیت‌الله رئیسی در ۴ شهریور۱۴۰۰برای تجدید میثاق با آرمان‌های امام(ره) و انقلاب در حرم امام خمینی(ره) حضور یافت و در آنجا اعلام کرد که عهدنامه مدیران در دولت سیزدهم را به عنوان میثاق با مردم منتشر کرده که همه وزرا نسبت به این عهدنامه متعهد شدند.
بنا شد که اعضای دولت سیزدهم، با امضای این عهدنامه اصول و ارزش‌هایی همچون توجه به محرومان، فسادستیزی، نفی مطلق روابط ناسالم اداری و شناسایی زمینه‌های فسادزا و تعارض منافع و اقدام قاطع سریع و موثر در جهت رفع آنها، قانون‌گرایی، رفع موانع تولید، چابک سازی نظام اداری با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات، شایسته‌سالاری در انتخاب مدیران، اهتمام در تامین عادلانه حقوق عامه، تامین دسترسی عادلانه مردم به خدمات عمومی و دولتی و تبدیل آن به ابزاری برای نظارت مردمی و همچنین توسعه ارتباط با آحاد جامعه و رعایت کرامت مردم و تعامل موثر با رسانه‌ها، نقدپذیری و اهتمام جدی به افکار عمومی و... راسرلوحه کلیه تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات خود قرار داده و به آن ملتزم شدند.
سیدابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۰ با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» برای دومین بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و موفق شد با کسب رای اعتماد مردم به عنوان سیزدهمین رییس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شود
ازدواج و خانواده
سیدابراهیم رئیسی در سال ۱۳۶۲ و هنگامی که ۲۳ ساله بود با جمیله سادات علم الهدی دختر ارشد آیت‌الله سید احمد علم الهدی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو دختر است. همسر آیت‌الله رئیسی در حال حاضر دانشیار رشته فلسفه علوم تربیت دانشگاه شهید بهشتی تهران است.
تالیفات
آیت‌الله رئیسی همزمان با مسئولیت‌های سنگین قضایی و اجرایی از تالیف و درس و بحث حوزوی نیز غافل نبود. وی درباره انگیزه خود در همین خصوص بیان داشته است: «اگر چه اشتغال به فعالیت‌های انقلابی و مناصب قضایی و فرهنگی در طول دوره مبارزات انقلابی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای ما که تابع ولایت فقیه و مقلّد حضرت امام (ره) بودیم، یک واجب کفایی محسوب می‌شد و گریزی از تقیّد به آن نبود، اما واقعیت آن است که برای یک طلبه، حلاوت قرار گرفتن در بحبوحه درس و بحث حوزوی و فقهی، با هیچ اشتغالی قابل معاوضه نیست».
از شهید رئیسی تالیفاتی برجای مانده است که از جمله مهمترین آنها می‌توان به کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش قضایی)، کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش اقتصادی)، کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش عبادی)، کتاب ارث بلاوارث در فقه و حقوق، کتاب تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق و کتاب فقه وقف اشاره کرد.
شهادت
سرانجام رئیس دولت سیزدهم و هیات همراه ایشان در عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در شب میلاد امام رضا (ع) بر اثر سانحه هوایی در مناطقی از استان آذربایجان شرقی به شهادت رسیدند.