به گزارش ایرنا، حفاظت از محیط زیست به عنوان منشا اصلی حیات همواره از دغدغه های جوامع بشری برشمرده می شود که طی سالیان اخیر به دلیل بروز تهدیدهایی انسان ساز در مسیر توسعه ناپایدار دغدغه مندی افراد زیادی را برانگیخته است تا در این مسیر برای حفاظت هر چه بهتر از محیط زیست افکاری نو را به مرحله اجرا در آورند.
محیط زیست سالم و با طراوت مستلزم ساکنانی آگاه و دغدغه مند به محیط پیرامون است تا با مسوولیت پذیری و دانش مورد نیاز بتوان این نعمت الهی را به سلامت برای نسل های بعدی نیز حفظ کرد چراکه از بین رفتن محیط‌زیست خطری جدی است و از آلودگی هوا گرفته تا کمبود آب، نابودی جنگل‌ها، فرسایش خاک و تولید گازهای گلخانه‌ای نتیجه فعالیت‌های بشری و تاثیر فناوری بدون توجه به توسعه پایدار بر روی محیط زیست است.
براساس اصل ۵۰ قانون اساسی حفظ محیط زیست وظیفه عمومی است که نه تنها دولتمردان و سیاستگذاران در جهت توسعه زیرساخت های لازم برای حفاظت از آن مکلف هستند، بلکه تمامی افراد جامعه نیز نسبت به محیط پیرامون خود مسوول بوده که در این راستا توجه به محیط زیست به دغدغه مشترکی میان مدیریت شهری و شهروندان تبدیل شده است، به همین منظور در جهت سیاست های مردمی سازی فعالیت ها ایجاد خانه های محیط زیست طی چند سال اخیر یکی از برنامه های اصلی این سازمان است.
حفظ و حراست محیط زیست رسالتی بسیار گسترده و متنوع است که بدون همراهی و مشارکت اجتماعی امکان پذیر نیست و در حقیقت حراست از محیط زیست نیازمند فرهنگی عمیق و دانشی مبتنی بر این اصل مهم است که بدون مشارکت گسترده و دغدغه مندی مردم این امر میسر نمی شود.
در جهان صنعتی کنونی که توسعه پایدار لازمه تداوم دنیای مدرن و فناوری است، نیاز به محیط زیست سالم بر کسی پوشیده نیست و این در حالی است که طی چند سال گذشته راه اندازی خانه های محیط زیست به عنوان فرصتی برای توسعه مشارکت های عمومی در حفظ محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است.
مشارکت مردمی یکی از اهداف و ماموریت های سازمان حفاظت محیط زیست است و به طریق مختلف در این راستا اقدام شده که خانه های محیط زیست با هدف نهادینه کردن و فعال شدن شهروندان در حفظ محیط زیست از اولویت های این اقدامات است تا حساسیت نگهداشت در میان مردم افزایش یابد و به جامعه و شهرهای سالمتری دسترسی داشته باشیم.
خانه های محیط زیست یکی از بسترهای اصلی برای مردمی سازی فعالیت های این حوزه و فضایی برای گفتگو، بحث، چالش و مطالبه گری است که باعث می شود سواد و دانش محیط زیستی مردم افزایش و در نهایت محیط زیست حفظ شود.
بر این اساس خانه های محیط زیست محل بازتولید آموزه های فرهنگی دینی ماست، چراکه متون مختلف و روایات بیانگر پیشینه کهن این سرزمین در حوزه محیط زیست است، همچنین این خانه ها به عنوان یک اتاق فکر، محل آموزش، گفتگو و کنشگری هستند تا معضلات و مشکلات محیط زیستی در آن بیان و اتاق فکری برای حل این مشکلات باشند.
۶۰۰ خانه محیط زیست در لرستان فعال است
مدیرکل حفاطت محیط زیست لرستان گفت: خانه های محیط زیست بزرگترین مردمی سازی محیط زیست و نیازمند جهاد تبیین هستند که باید در این راستا از ظرفیت عموم استفاده کرد و تاکنون ۶۰۰ خانه محیط زیست طی سال گذشته تاکنون در این استان راه اندازی شده است.
علی سالاروند بیان کرد:اولین خانه محیط زیست کشور سال ۱۴۰۰ در لرستان راه اندازی شد که این ایده با اقدامات آموزشی در سطح کشور توسعه یافت و اکنون ۲ هزار خانه محیط زیست در کشور راه اندازی شده است.
وی با اشاره به همکاری ۴۰ هزار دانش آموز و فرهنگی لرستانی در راستای حفاظت از محیط زیست اظهار داشت: خانه های زیست محیطی بزرگترین مردمی سازی در قالب اصل ۵۰ هستند و امسال بر اساس شعار سال اقدامات قابل توجهی با آموزش های ارائه شده در این راستا انجام شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه خانه های محیط زیست بهترین راهکار برای مردمی سازی حفظ محیط زیست هستند، ادامه داد: امید می رود این خانه ها به سرعت در سطح کشور افزایش یابند و منشا خیر در حوزه برطرف کردن مشکلات زیست محیطی باشند.
سالاروند تاکید کرد: خانه های محیط زیست با هدف افزایش مشارکت های اجتماعی در راستای سیاست های ابلاغی و توسعه برون سپاری از سال گذشته بعنوان نخستین اقدام در این حوزه در استان راه اندازی شدند.
وی با بیان اینکه از زمان آغاز فعالیت خانه های محیطی زیستی در استان بیشترین فعالیت ها با رویکرد آموزشی پیگیری شده است، یادآور شد: برای رفع چالش های زیست محیطی استان با ارایه آموزش های مورد نیاز در راستای حفظ و حراست از محیط زیست استان با مشارکت عموم مردم اقدام شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه خانه‌های محیط زیست لرستان طی سال ۱۴۰۲ در سطح شهرها بخش‌ها و روستاهای استان، بیش از ۱۰ هزار نفر ساعت آموزش در جوامع شهری، بومی و محلی، کلاس‌ها و نشست‌های آموزشی و ترویجی ارایه کرده اند، اضافه کرد: در حال حاضر بخش زیادی از فعالیت‌های این مراکز جهت امور آموزش و فرهنگ‌سازی به منظور پیشگیری از تهدید علیه بهداشت عمومی و ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست است.
سالاروند افزود: بخش قابل توجهی از خانه‌های محیط زیست لرستان در سطح مراکز خدمات جهاد کشاورزی، دانشگاه‌های استان و دفاتر تسهیلگری ایجاد شده‌اند که خانه‌های محیط زیست جهاد کشاورزی نسبت به ارایه آموزش و نشست‌های متعددی در زمینه تبیین مضرات کاه و کلش سوزی و آتش‌زدن بقایای گیاهی، فواید تهیه کمپوست خانگی، تبیین عدم رهاسازی ظروف سموم و سایر پسماندها در اراضی کشاوزی، لزوم تولید محصولات سالم، صیانت از امنیت غذایی، تفکیک از مبدا پسماند و مضرات آبیاری با فاضلاب مزارع به کشاورزان، اقدام نموده است.
وی با تاکید بر اینکه خانه‌های محیط زیست در جهت پیشبرد اهداف سازمان حفاظت محیط زیست فعال شده اند، عنوان کرد: در این راستا تلاش می شود بسیاری از عوامل تهدید کننده علیه بهداشت عمومی و امنیت غذایی پیشگیری و فرهنگ سازی های لازم در سطح جوامع محلی انجام شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به ظرفیت خانه های محیط زیست در جهت حفظ و حراست از محیط زیست پیرامون اظهار کرد: خانه های محیط زیست طی یکسال گذشته تجربیات موفقی کسب کرده اند و امید است با توجه به ظرفیت های متعدد استان در حوزه فعالیت خانه های محیط زیست، نتایجی بیش از گذشته حاصل شود.
یکی از مولفه های اقتدار ملی هر کشور قدرت محیط زیست است
فرمانده یگان حفاطت محیط زیست لرستان نیز ۲۵ اردیبهشت جاری در نخستین جشنواره ملی تجلیل از خانه های محیط زیست کشور با اشاره به دیدار کارکنان محیط زیست با رییس جمهور طی ۲ هفته گذشته اظهار داشت: تنها با تکیه بر سازمان حفاطت محیط زیست و محیط بان نمی توان از محیط زیست حفاظت کرد و این امانت را به نسل آینده سپرد بنابراین مشارکت مردمی یکی از اهداف و ماموریت های این سازمان بوده و به طریق مختلف در این راستا اقدام شده است.
سرهنگ جمشید محبت خانی با تاکید بر اینکه خانه های محیط زیست در امر مشارکت و پیشگیری اجتماعی کمک می کنند ادامه داد: یکی از مولفه های اقتدار ملی هر کشور قدرت محیط زیست است بنابراین باید تلاش کنیم تا مجرم و مخرب زیست محیطی نداشته باشیم.
وی همچنین با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در راستای حفاظت از محیط زیست کشور تاکید کرد: همچنین محیط زیست یکی از ارکان امنیت ملی کشور است.
وی با بیان اینکه ۱۵۱ شهید و ۳۸۶ جانباز محیط بان در مسیر حفاظت از محیط زیست کشور تقدیم شده است افزود: ۱۳ درصد مساحت کشور با عنوان مناطق چهارگانه مشخص شده است و ۶۳۰ پاسگاه به صورت شبانه روزی از این وسعت پاسداری می کنند بنابراین محیط بانان ماموریت خطیری برای حفاظت از محیط زیست بر عهده دارند.
۵۲۵ خانه محیط زیست در آموزش و پرورش لرستان فعال است
مدیرکل آموزش و پرورش لرستان نیز گفت: حفاظت از محیط زیست وظیفه همگانی است که باید در این راستا از ظرفیت دانش‌آموزان و نوجوانان استفاده کرد و فرهنگ‌سازی های لازم را انجام داد.
یونس بهاروند ایرانیا با تاکید بر اینکه نهادینه سازی فرهنگ حفاظت از محیط زیست باید در کودکان و نوجوانان شروع شود، افزود:بر اساس سند تحول بنیادین بر لزوم مردمی سازی و مشارکت همگانی در امر حفاظت از محیط زیست تاکید شده است.
وی اظهار داشت: در این راستا با تعامل دیگر دستگاه های مربوطه ۵۲۵ خانه محیط زیست از سوی آموزش و پرورش استان ایجاد شده تا بتوانیم از ظرفیت مردم و دانش‌آموزان بهره ببریم.
وی با بیان اینکه ۳۹۴ نهالستان در مدارس استان ایجاد شده است ادامه داد: ۴۲ هزار و ۷۰۰ نهال توسط دانش آموزان استان طی سال تحصیلی جاری در طرح شهید عنایت اله مرادی کاشت شده است.
خانه های محیط زیست، چتر گسترده مشارکت های زیست محیطی
رییس اداره آموزش و مشارکت های مردمی حفاظت محیط زیست لرستان نیز گفت: ایجاد خانه های محیط زیست در راستای سیاست های سازمان در خصوص توسعه مشارکت های مردمی و جوامع بومی براساس منویات مقام معظم رهبری در حوزه توسعه مشارکت های مردمی و برون سپاری فعالیت ها در دستور کار قرار گرفته است.
رضا ذوالفقاری افزود: در این راستا با حضور معاونت آموزش سازمان حفاظت محیط زیست به منظور اجرایی شدن سیاست های سازمان در بهمن ۱۴۰۱ نخستین خانه های محیطی در سطح کشور راه اندازی شدند که مهمترین فعالیت آنها تمرکز بر ارایه آموزش های لازم و فرهنگ سازی حراست از محیط زیست است.
وی ادامه داد: براساس ظرفیت های موجود در دستگاه های اجرایی، اقدامات مناسبی برای فعالیت و راه اندازی خانه های محیط زیست و توسعه مشارکت های عمومی انجام شده است که اغلب در مراکز جهاد کشاورزی، کانون پرورشی، دفاتر تسهیلگری و پایگاه های مقاومت فعال هستند.
وی با تاکید بر افزایش نقش مشارکت ها و مردمی سازی حفاظت محیط زیست در خانه های محیط زیست اظهار داشت: این خانه ها در مراکز جهادکشاورزی روستاها دانشگاه ها، جهاد دانشگاهی، کانون پرورش فکری و دستگاه های فرهنگی فعال شده اند که تلاش می شود در این مکان ها جهت رفع چالش های زیست محیطی فعالیت شود.
رییس اداره آموزش و مشارکت های مردمی حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به برگزاری کارگاه های آموزشی مختلف در خانه های محیط زیست استان بیان کرد: در این زمینه با تولید محتوا و استند های آموزشی، بنر و فلش آموزش های مورد نیاز به جوامع محلی ارایه شده است.
ذوالفقاری با بیان اینکه راه اندازی خانه های محیط زیستی تجربه موفقی در زمینه حفاظت از محیط زیست هستند اظهار داشت: امید است که این مکان ها با اثر گذاری و توسعه مشارکت های عمومی در حفاظت از محیط زیست زمینه ساز توسعه این مشارکت ها باشند.
وی با بیان اینکه طرح موضوعات زیست محیطی و بررسی موارد مورد نیاز از اولویت های فعالیت خانه های محیط زیست استان است ادامه داد: طی یکسال گذشته اغلب خانه های محیط زیستی در حوزه های پاکسازی، درختکاری، فرهنگ سازی و ارایه آموزش های حفاظت از محیط زیست فعال بوده اند.
وی با بیان اینکه اولویت فعالیت خانه های محیط زیستی استان طی یک سال گذشته برنامه های آموزشی بوده است اظهار داشت: این برنامه ها به صورت حضوری و مجازی در دانشگاه ها و مدارس استان اجرا شده است و فعالیت هایی نیز در گروه های مجازی استان در حوزه حفاظت از محیط زیست داشته اند.
رییس اداره آموزش و مشارکت های مردمی حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: اکنون سه گروه مجازی خانه های محیط زیست در سطح استان فعال است که پیام و هشدارهای زیست محیطی از این طریق به اعضا و عموم مردم اطلاع رسانی می شود.
استان لرستان با وسعت ۱.۷ درصد مساحت کشور دارای تنوع زیستی بسیار بالایی است به طوری که این استان کوهستانی به واسطه ۳۵ قله بالای سه هزار و ۵۰۰ متر و شرایط اقلیمی یکی از پناهگاه های منحصر به فرد تنوع زیستی در سطح کشور به شمار می رود و بنابر مطالعات کارشناسان، به دلیل شاخص های جغرافیایی منحصر به فرد بیش از ۲۵ درصد تنوع زیستی کشور شامل ۳۶۸ گونه جانوری و یک هزار و ۷۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است.
به گفته برخی کارشناسان، لرستان به عنوان ایرانی کوچک تقریبا تمام انواع آب و هوایی ایران را در فصول مختلف تجربه می کند که نتیجه این تنوع آب و هوایی، غنای گیاهی و جانوری است و اکثر گونه‌های کشور در این استان موجود هستند.
لرستان با مساحتی معادل ۲۸ هزار و ۳۰۶ کیلومتر مربع در غرب ایران به عنوان یکی از استان های زاگرس نشین، رشد و ساماندهی چشمگیری در حوزه ارتقای سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست و حتی رشد جمعیت گونه های نادر داشته است.
بارندگی های متناوب به همراه توپوگرافی کوهستانی و آب و هوای مناسب باعث شکل گیری یکی از متنوع ترین زیست بوم های گیاهی در این استان شده است و همین عوامل باعث ایجاد شبکه رودخانه ای استان با ۳۰ رودخانه دائمی به طول ۲ هزار و ۴۵۰ کیلومتر در ۲ حوضه دز و کرخه است.
لرستان با واقع شدن میان رشته کوه های زاگرس نقش مهمی در اکوسیستم این منطقه و کشور دارد به نحوی که از مجموع ۶ میلیون هکتار جنگل‌های زاگرس ۱.۲ میلیون هکتار آن در این استان قرار دارد.
شبکه رودخانه های استان یکی از غنی ترین شبکه آبهای روان کشور است که با احتساب آبهای ورودی از استان های مجاور پس از کسر مصارف، ببیش از ۱۲.۵ میلیارد متر مکعب آب را به دریاچه پشت سدهای دز و کرخه تخلیه می نمایند که این حجم آب حدود ۱۱ درصد کل آبهای جاری کشور است.
از طرفی شرایط توپوگرافی و کوهستانی بودن وضعیت جغرافیایی لرستان و تنوع آب و هوایی نیز یکی از مزیت های تنوع زیستی این استان است چنانکه کمترین ارتفاع استان در پلدختر با ۳۰۰ متر و بیشترین ارتفاع در اشترانکوه با چهار هزار و ۸۰ متر از سطح دریا است و این موضوع زمینه حضور گونه های جانوری از جمله پلنگ و همچنین چندین گونه جانوری اندمیک ( منحصر به فرد) را در استان فراهم کرده است.
برخی از گونه های جانوری لرستان به عنوان گونه های چتری بیانگر تنوع زیستی بسیار متنوع است از طرفی جانورانی همچون سمندر لرستانی، انواع گربه سانان، وزغ لرستانی و سه گونه ماهی کور غار، گونه های منحصر به این استان هستند.
۱۵۰ گونه جانوری در لرستان شناسایی شده که از این تعداد پنج گونه جانوری شامل وزغ لرستانی ،سمندر لرستانی و سه گونه ماهی کور غار به عنوان گونه های جانوری اندمیک در ثبت جهانی شده است.
کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک، چکاوک مهمترین گونه های جانوری این استان هستند.