به گزارش ایرنا، مالک رحمتی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: عملیات اجرایی این کریدور آغاز شده و در پنج جبهه از سوی پیمانکار طرح در حال انجام است که با کمک و توجه بیشتر دولت، اجرای این طرح سرعت گرفته و موجب رونق استان و منطقه خواهد شد.
وی با اشاره مجدد به افتتاح سد قیزقلعه سی از سوی روسای جمهور ایران و آذربایجان و سفر رئیس جمهور به آذربایجان شرقی برای این منظور خبر داد و گفت: سد قیز قلعه سی، بزرگترین پروژه مرزی ایران و آذربایجان فردا یکشنبه( ۳۰ اردیبهشت) با حضور روسای جمهور ۲ کشور بهره برداری می شود.
رحمتی اجرای طرح بزرگ سد قیزقلعه‌سی را نمادی از توانمندی و تخصص مهندسان و پیمانکاران کشورمان در اجرای پروژه‌های بزرگ فنی و مهندسی دانست و گفت: طرح جامع سد خداآفرین و سد قیزقلعه‌سی، بزرگترین و مهم‌ترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است و با افتتاح آن شاهد تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری و زهکشی در شمال غرب کشور خواهیم بود.
وی اظهار کرد: این طرح با توان و دانش مهندسان ایرانی و با اعتبار و سرمایه‌گذاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان طراحی و احداث شده و امیدواریم با افتتاح آن زمینه توسعه و رشد اقتصادی منطقه و استان و اشتغال بیش از ۱۰ هزار نفر از مردم منطقه در هر دو سوی مرز فراهم شود.
وی با اشاره به اینکه بعد از ۲۰ سال، شاهد افتتاح و آبگیری از پروژه عظیم سدقیزقلعه‌سی و آغاز بهره‌برداری رسمی از سد بزرگ خداآفرین هستیم، افزود: سد «قیز قلعه‌سی» بخشی از طرح عظیم و ملی «سد خداآفرین» است که امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از این سد و همچنین بهره‌مندی ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه را فراهم می‌کند.
رحمتی خاطرنشان کرد: سد تنظیمی «قیزقلعه‌سی» امکان بهره‌برداری کامل از سد خداآفرین را فراهم می‌کند، چون قبل از این احداث این سد، آب ذخیره‌شده در پشت سد خداآفرین، رهاسازی می‌شد و امکان تامین آب برای زمین‌های کشاورزی منطقه وجود نداشت. اما با بهره‌برداری از سد قیزقلعه‌سی که در ۱۲ کیلومتری پایین‌دست سد خداآفرین قرار دارد، ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل از آب مورد نیاز بهره‌مند خواهند شد.
رحمتی با اشاره به مزایای افتتاح این پروژه بزرگ، گفت: افتتاح چنین طرح‌های مشترکی با هدف تقویت رویکرد و سیاست «تعامل همه‌جانبه با همسایگان» قلمداد می‌شود و حضور روسای جمهور ۲ کشور ایران و آذربایجان برای آغاز بهره‌برداری رسمی از آن نیز موید این نکته است.
وی به ویژگی‌های اقتصادی این طرح هم اشاره کرد و گفت: با افتتاح این سد، تامین ۲ میلیارد مترمکعب آب در سال و همچنین امکان آب‌اندازی کانال اصلی سد خداآفرین به طول ۱۴۴ کیلومتر فراهم می‌شود که بزرگترین شبکه آبیاری و زهکشی شمال غرب کشور را تغذیه خواهد کرد.
رحمتی با اشاره به اینکه تولید انرژی برق‌آبی از محل ساخت نیروگاه مشترک بر اساس توافقنامه همکاری ایران و آذربایجان از دیگر مزایای این طرح است و می‌تواند ظرفیت تولید برق در منطقه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد، خاطرنشان کرد: هدف‌گذاری تولید انرژی برق‌آبی در این سد، ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال است که این میزان تولید برق در شرایط فعلی که نیاز مبرم به انرژی در کشور احساس می‌شود، اهمیت مضاعفی دارد.
وی، امکان ایجاد مجتمع‌های گردشگری و ورزشی را از دیگر مزایای بهره‌برداری از مجموعه سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی برشمرد و گفت: در واقع منطقه زیبای ارسباران و حاشیه رود ارس که یکی از قطب‌های گردشگری کشورمان است، با بهره‌مندی از این ظرفیت می‌تواند نقش فعال‌تری در حوزه گردشگری ایفا کند که این ظرفیت می‌تواند در جذب گردشگران خارجی و به دنبال آن تعمیق صلح و دوستی در بین ملت‌های منطقه نیز موثر باشد.
ارس همواره رودخانه صلح و دوستی است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی از افتتاح رسمی سد خداآفرین و بهره برداری از سد قیزقلعه سی با حضور روسای جمهور ایران و آذربایجان در شهرستان خداآفرین خبر داد و گفت: رودخانه ارس با ۵۰۰ کیلومتر در طول مرز، همواره رودخانه صلح و دوستی بوده و برای کشورهای مجاور منشا خیر و برکات بوده است و نخستین سد به طور مشترک با شوروی آن موقع حدود ۵۳ سال قبل بنام سد ارس افتتاح شد که بهره برداری از منابع آبی و انرژی آن به صورت پنجاه پنجاه برای ۲ طرف بود.
یوسف غفارزاده روز یکشنبه در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا، افزود: این سد همواره موجب دوستی و رونق منطقه شده و امروز ۱۹۸ کیلومتر پایین تر از آن، سد خدآفرین با یک میلیارد و ۶۲۰ میلیون متر مکعب حجم مخزن و ۱۲ کیلومتر پایین تر از این سد، سد خدآفرین با آب تنظیمی ۲ میلیارد مترمکعب در آستانه بهره برداری رسمی است.
وی گفت: این ۲ سد که توسط مهندسان ایرانی ساخته شده در نوع خود بزرگ ترین سد مخزنی و تنطیمی هستند و تنها با بهره برداری از سد قیزقلعه سی، یک میلیارد مترمکعب حقابه کشورمان از این رودخانه حفظ خواهد شد.
وی ادامه داد: با بهره برداری از سد قیزقلعه سی، علاوه بر رونق اقتصادی و کشاورزی منطقه، ۷۴ هزار هکتار از پایاب سد را تحت پوشش قرار خواهد داد و برای بیش از ۴۰ هزار نفر از مرزنشینان به صورت مستقیم و غیرمستقیم، ایجاد اشتغال خواهد کرد.
غفارزاده افزود: دیگر مزیت و ویژگی این سد، فراهم شدن زمینه توسعه گردشگری در منطقه است ضمن اینکه آب شرب روستاها و شهرهای اطراف نیز از طریق مخزن این سد تامین خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای با اشاره به ویژگی های مهندسی این سد، اظهار کرد: ۳۹ دریچه تخلیه در این سد تعبیه شده و در اجرای آن، از تونل انحراف آبی استفاده نشده است.
غفارزاده ادامه داد: ۲ نیروگاه تولید برق نیز در ۲ طرف این سد در حال ساخت است که با بهره برداری از آن، ۲۷۰ گیگاوات در ساعت برق تولید می شود و بیش از ۴۵ کیلومتر از راه های دسترسی که با آبگیری سد زیر آب رفته اند نوسازی و راه درجه یک جایگزین شد و با احداث این جاده ها و جاده کلیبر به جانانلو، این منطقه مرزی به جاده های منتهی به مرکز استان، وصل شد.
وی افزود: به جای پنج روستایی هم که در حین آبگیری سد زیر آب رفتند شهرک مدرن جانانلو، احداث و روستاییان اسکان داده شدند و تمامی مراحل عملیات ساخت این سد به دست توانمند مهندسان ایرانی انجام و اجرا شده است.
توسعه و رونق اقتصاد کشاورزی در گرو افتتاح سد قیزقلعه‌سی
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی و مجری طرح شبکه فرعی و آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور نیز به ایرنا گفت: سد قیزقلعه‌سی با هدف انتقال بخشی از آب خروجی از سد مخزنی خداآفرین به شبکه آبیاری پایین‌دست و همچنین تولید برق احداث شده است.
اکبر فتحی اظهار کرد: ساخت شبکه های فرعی آبیاری زیر فشار در اراضی پایاب سد قیزقلعه سی در استان های آذربایجان‌شرقی و اردبیل با هدف افزایش بهره‌وری آب و استفاده بهینه از منابع آب سطحی و تأمین آب موردنیاز فعالیت‌های کشاورزی به عنوان یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل، مطرح بوده و استفاده معقول از این عامل متضمن رشد اقتصادی منطقه و در نهایت کشور است.
وی افزود: با ساخت شبکه های فرعی آبیاری زیر فشار، در مرحله نخست اراضی پایاب سد قیز قلعه سی شهرستان خداآفرین به میزان ۴۶ هزار هکتار از اراضی پایاب واقع در استان های آذربایجان‌شرقی( ۹ هزار و ۳۰۰ هکتار) و اردبیل ( ۳۶ هزار و ۷۰۰ هکتار) تامین و آب مطمئن با بهره وری در تولید محصولات کشاورزی را به همراه داشته است.
فتحی ادامه داد: ۳۶ هزار و ۷۰۰ هکتار شامل اراضی توسعه دشت مغان، چهار هزار هکتار آن در قالب اراضی بهبود لاریجان (تبدیل اراضی سنتی به آبیاری پیشرفته) و پنج هزار و ۳۰۰ هکتار اراضی توسعه خداآفرین(تبدیل مرتع به زراعت) است که از این رقم، یک هزار و ۲۰۰ هکتار آن به الگوی کشت باغ در قالب کشت انگور، بادام، هلو و شلیل با تولید سالانه ۱۲ هزار تن اختصاص یافته و بقیه زراعی است.
وی خاطر نشان کرد: با ساخت این شبکه های مدرن ارتقای عملکرد محصولات کشاورزی با تولید سالانه محصولات باغی و زراعی بالغ بر ۳۰۰ هزار تن و با ارزش ۱۲۰ هزار میلیارد ریال خواهد بود و علاوه بر افزایش محصولات کشاورزی، در ادامه شاهد رشد آبزی پروری در منطقه با تولید سالانه یکهزار و ۵۰۰ تن و با ارزش اقتصادی ۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال و ایجاد اشتغال برای ۵۰۰ نفر خواهیم بود.
وی همچنین یادآور شد: با کشت محصولات علوفه ای در ۱۵ هزار هکتار از اراضی پایاب سد، شاهد تولید ۱۲۷ هزار و ۵۰۰ تن یونجه به ارزش ۱۵ هزار میلیارد ریال خواهیم بود که علاوه بر تامین نیاز استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل، قابلیت صادرات نیز وجود داشته و در ادامه شاهد رشد و توسعه صنعت دامپروری در این منطقه خواهیم بود.
وی اضافه کرد: با صنعتی شدن کشاورزی و مصرف بهینه آب در منطقه شاهد توسعه صنعت فرآوری برای محصولات تولیدی و ایجاد ظرفیت برای احداث باغات مدرن و گلخانه و واحد پرورش دام وطیور و پرورش ماهی شده و در تغییر چهره اقتصادی منطقه تاثیر بسزایی گذاشته و اثر قابل توجهی در جلوگیری از مهاجرت اهالی منطقه به شهرها خواهد داشت.
بیشترین میزان تامین اعتبار، پیشرفت و شتاب طرح مربوط به ۲ سال گذشته است
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی آذربایجان شرقی گفت: این سد از سال ۱۳۸۵ احداث شده ولی بیشترین میزان تامین اعتبار، پیشرفت و شتاب پروژه مربوط به ۲ سال گذشته بوده و توسط دولت سیزدهم صورت گرفته؛ به طوری که در یک سال گذشته سازمان برنامه و بودجه کشور به میزان ۲ همت برای سد تامین اعتبار کرده تا در اسرع وقت به اتمام برسد.
حیدر فتح‌زاده گفت: این سد به طور ۱۰۰ درصدی توسط مهندسان ایرانی طراحی و ساخته شده است.
وی بیشترین هدف عمده از ساخت سد بین المللی قیز قلعه سی را توسعه گردشگری، کشاورزی و صنایع تبدیلی، صنعتی شدن کشاورزی و در نهایت افزایش سهم ارزش افزوده کشاورزی منطقه اعلام کرد.
به گزارش ایرنا، سد قیزقلعه سی بر روی رودخانه مرزی ارس، سومین سد مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خداآفرین به دست مهندسان ایران ساخته شده و اکنون پس از نزدیک به ۱۹ سال آماده بهره برداری است تا در کنار جلوگیری از هدر رفت آب و تولید برق، پلی برای مستحکم تر کردن روابط برادری بین ۲ کشور باشد.
این سد به عنوان یکی از تجربه های موفق در توسعه دیپلماسی آبی دولت آیت الله رییسی، حدود نیم قرن پس از اجرا و بهره برداری مشترک از سد ارس و متعاقب آن سد خداآفرین در شمالی ترین مرز ایران، به دست مهندسان ایرانی بازطراحی و ساخته شده و آماده بهره برداری مشترک با جمهوری آذربایجان است.
سد تنظیمی انحرافی قیزقلعه سی با حجم تنظیمی ۲ میلیارد متر مکعب در سال ساخته شده و ظرفیت آبیاری اراضی کشاورزی به وسعت ۷۴ هزار هکتار در ۲ استان آذربایجان شرقی و اردبیل و طرف جمهوری آذربایجان را دارد.
این سد از نوع خاکی با هسته رسی با بدنه ای به حجم ۱.۵ میلیون متر مکعب است و طول تاج آن ۸۵۰ متر و ارتفاع آن ۳۷ متر است، در ۲ طرف سد ساخت ۲ نیروگاه ۴۰ مگاواتی با ظرفیت تولید ۲۷۰ مگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالیانه طراحی شده که در مرحله خرید و نصب تجهیزات قرار دارد.
ساخت این سد علاوه بر تامین آب اراضی شبکه پایین دست و رونق کشاورزی، موجب بهبود کیفیت تولیدات کشاورزی و رونق گردشگری در منطقه خواهد شد.
سرمایه گذاری و اجرای این شد تجربه ای کم نظیر در حوزه دیپلماسی آب بوده و اتحاد و همدلی ۲ کشور به ویژه در صیانت از پل های تاریخی واقع شده در محل طرح و نمود توسعه تعاملات فرهنگی و همبستگی روزافزون ۲ کشور ایران و آذربایجان است و تجربیات حاصل، راهگشای طرح‌ها و تعاملات آبی آینده با کشورهای همجوار خواهد بود.