طبق گزارش ایرنا، در میان شرکت کنندگان خارجی، بیش از ۱۰ هیات در سطح سران، حدود ۲۰ هیات در سطح وزیر و مابقی در سطوح مختلف نظیر روسای پارلمان، فرستادگان ویژه هستند.
«آیت الله سید ابراهیم رئیسی» خادم‌الرضا (ع) و هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران که عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد قیز قلعه‌سی به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شده بود، به همراه تمامی همراهان، همزمان با شب ولادت امام رئوف علی ابن موسی الرضا (ع) به مقام رفیع شهادت نایل شد.
«حجت الاسلام آل هاشم» نماینده ولی‌فقیه و امام جمعه تبریز، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه، «مالک رحمتی» استاندار آذربایجان شرقی، «سردار سید مهدی موسوی» فرمانده یگان حفاظت رئیس‌جمهور و تعدادی از محافظین و خدمه بالگرد از سرنشینان بالگرد حامل رئیس‌جمهور بودند.
آیت الله سیّد ابراهیم رئیس‌الساداتی ۶۴ ساله، هشتمین رئیس‌جمهور ایران بود. وی متولد ۲۳ آذر ۱۳۳۹ شهر مقدس مشهد بود و مسئولیت‌هایی چون ریاست قوه قضاییه و معاونت اول این قوه، دادستانی کل کشور، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و نائب رئیسی مجلس خبرگان رهبری و تولیت آستان قدس رضوی را در کارنامه داشت.
رهبر معظم انقلاب شهریور ماه به مناسبت هفته دولت ضمن قدردانی و تمجید از عملکرد خوب و قوی دولت در برخی بخش‌ها از جمله «کارهای زیربنایی»، «رشد شاخص‌های کلان اقتصادی» و «سیاست خارجی»، گفتند: حضور در بین مردم و مواجهه مستقیم و صمیمی و متواضعانه با آنها، بسیار با ارزش است. ساده‌زیستی، مواضع انقلابی، روحیه جهادی و بکارگیری جوانان در رده‌های گوناگون مدیریتی را از دیگر کارهای تحسین برانگیز دولت خواندند.
پژوهشگر ایرنا در گفت‌وگو با «سید صباح زنگنه» نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی و سفیر و نماینده ایران در سازمان همکاری های اسلامی در سال‌های ۷۷-۱۳۷۰ و «محمد حسن قدیری ابیانه» سفیر پیشین ایران در استرالیا و مکزیک در این زمینه به گفت‌و گو نشسته است که در ادامه آن را می‌خوانید:
سوال ۱: چرا سانحه هلی کوپتر رییس جمهوری و هیات همراه توسط مقامات ارشد جهان مورد پیگیری قرار گرفت؟
صباح زنگنه می‌گوید: مرحوم شهید آیت الله رییسی به عنوان یک رییس جمهور مثبت و پیگیر، دارای ارتباطات خوبی با بسیاری از مقامات کشورهای خارجی بوده و همچنین مورد احترام مسئولین سران بوده و از این رو ناپدید شدن هلی کوپتر و بعد احتمالات مختلفی که مطرح بود باعث پیگیری این سران شد.
از طرفی ریاست جمهوری یک رکن اساسی در نظام جمهوری اسلامی است و از این رو مرگ و یا شهادت رییس جمهور سبب می‌شود در خصوص چگونگی برخورد با این مساله و چگونگی برقراری نظم و انتظام در جامعه هم در توسط کشورهای همسایه و هم توسط کشورهای بزرگ مورد توجه قرار گرفته و پیگیری شود.
قدیری ابیانه می‌گوید: ایران یک کشور بسیار مهم منطقه است و کسی نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. از طرفی با عملیات صادق، ایران از یک قدرت برتر منطقه‌ای به یک ابرقدرت نظامی تبدیل شد و به طور طبیعی این سانحه مورد توجه دوستان و دشمنان قرار گرفت و این امر طبیعی است.
البته رییس دستگاه دیپلماسی ما و چند تن از عزیزان هم به شهادت رسیدند اما البته این شهادت‌ها هیچ خللی در پیشرفت مسایل کشور نخواهد داشت. پیشتر هم فاجعه‌های دیگری تجربه کردیم مثل فاجعه ۷ تیر و شهادت شهید بهشتی و ۷۲ تن از یارانش، شهادت شهید رجایی، شهید باهنر و درگذشت امام که فاجعه بسیار بزرگی بود اما دیدیم که سریع جایگزین انتخاب شد و کارها روال خود را در همان مسیر ادامه دادند.
این بار هم معاون اول وظایف ریاست جمهوری را برعهده خواهد گرفت و ظرف ۵۰ روز انتخابات باید برگزار شود و همه مسئولان هم هر جا هستند، کاری را که بر عهده داشتند را متوقف نمی‌کنند بلکه با تلاش بیشتر سعی می‌کنند آن کارها را به سرانجام برسانند.
سوال ۲: آیا شهادت رییس جمهور تاثیری جدی در سیاست خارجی ایران خواهد داشت؟
صباح زنگنه می‌گوید: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در یک روند خاصی دنبال می‌شود و خطوط اصلی آن را رهبر معظم انقلاب تعیین می‌کنند و از این رو آیت الله رییسی یک عامل اساسی در پیگیری آن خطوط کلی و سیاست‌ها بود و هر کس که قبل ایشان بوده یا بعد از ایشان خواهد آمد، پیگیر این خطوط کلی بوده و خواهد بود. این خطوط کلی اجماع مراکز قدرت و ارکان نظام بوده و هست و از این رو تغییر عمده‌ای در آن اتفاق نخواهد افتاد.
قدیری ابیانه: خیر. از ویژگی‌های آیت الله رییسی این بود که به خط مشی چه داخلی و چه خارجی مطرح توسط مقام معظم رهبری اعتقاد راسخ داشت و براساس آن عمل می‌کرد. سیاست خارجی ما هم بر همین اساس شکل گرفته بود. باز ظرف ۵۰ روز باید یک رییس جمهور انتخاب کنیم اگر رییس جمهوری که انتخاب می‌کنیم، مانند آقای رییسی باشد و پایبند به ولایت باشد، همین سیاست‌ها ادامه پیدا خواهد کرد، اما اگر کسی باشد که وابستگی ذهنی به غرب داشته و دارند و مرعوب و مجذوب غرب هستند، خللی در این سیاست‌ها وارد خواهد شد. امیدوارم این بار هم مردم از میان نامزدها، صالح‌ترین فرد را انتخاب کنند و ملاک صلاحیت هم عمل در چارچوب نظام و خط مشی امامین انقلاب باشد.
سوال ۳: افق همکاری‌ها و مناسبات ایران با کشورهای منطقه و جهان چگونه خواهد بود؟
صباح زنگنه در این خصوص می‌گوید: موقعیت مقامات طبق قانون اساسی در روند سیاست‌هایی که اتخاذ می‌شود، قابل تعریف است و نظام با مجموعه ارکان‌هایش و در راس آن رهبر معظم انقلاب این سیاست‌ها را تعیین می‌کند و اصول ثابتی در این سیاست‌ها وجود دارد که این اصول تغییر آنچنانی پیدا نخواهد کرد. این اصول قابل احترام و مورد پذیرش هم مقامات و هم جریانات سیاسی خواهد بود.
قدیری ابیانه می‌گوید: ما همیشه سعی کرده‌ایم با کشورهای همسایه ارتباطات خوبی داشته باشیم، اما به طور معمول اینطور بود که کشورهای قدرتمند مانند آمریکا و انگلیس که نفوذ زیادی داشتند، بی‌جهت دولت‌ها را از ما می‌ترساندند و سعی می‌کردند رابطه آنها را با ما خدشه‌دار کنند و حتی از ما بترسانند در حالیکه ما هیچ وقت قصد ضربه زدن و یا ترساندن و یا دخالت در امور داخلی آنها را نداشته و نداریم.
ما در پی پرتاب‌های موشکی اخیر که به وعده صادق معروف است، شاهد مواضعی هستیم. دولت‌ها فهمیدند که این برای ما مقدور است که دشمن را آن هم از یک فاصله دور مورد هدف قرار دهیم و البته آن هم با اعلام قبلی، بنابراین امکان حمله ما به مناطق نزدیک‌تر برای ما ممکن و مقدور است.
بنابراین، بسیاری فهمیدند، داشتن رابطه با آمریکا و یا اسراییل نمی‌تواند امنیت آنها را حفظ کند. همانطور که یک مقام اماراتی گفته است: ایران کشور قدرتمندی است و بهتر است با این کشور گفت وگو شود و روابط را گسترش دهند. در واقع، رخدادهای اخیر نشان داد که ارتباط با آمریکا یا اسراییل نمی‌تواند امنیت ایجاد کند، بلکه ناامنی هم به همراه می‌آورد. به عبارتی این کشورها فکر می‌کردند وجود پایگاه‌های نظامی اسراییل و آمریکا برایشان امنیت به همراه خواهد داشت.
ما معتقدیم امنیت کشورهای منطقه و خلیج فارس توسط خود کشورها قابل تامین است و دولت‌های منطقه در این زمینه باید با یکدیگر همکاری داشته باشند و به نظر من این کار را هم خواهند کرد. بنابراین، با شهادت شهید رییسی و امیرعبداللهیان سیاست خارجی ما ادامه خواهد یافت و روند بهبودی روابط با کشورهای منطقه هم ادامه خواهد داشت.