سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهوری و هیات همراه شهید «سیدابراهیم رئیسی» در ۳۰ اردیبهشت‌ماه، بزرگترین و خسارت‌بارترین سانحه هوایی بود که برای مسئولان ارشد جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته اتفاق افتاد.
رویداد هفتم مهرماه سال ۶۰ اولین سانحه هوایی برای مسئولان لشکری جمهوری اسلامی بود که شهادت آنان را در پی داشت و حادثه‌ای بود پرمناقشه. پس از وقوع حادثه، رئیس تیم بررسی سانحه، علت سقوط را خطای مهندس پرواز اعلام کرد اما حرف‌وحدیث‌ها درباره آن همچنان نیز ادامه دارد
به گزارش ایرنا، آیت الله رئیسی خادم‌الرضا (ع) و هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران که عصر یکشنبه گذشته در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد «قیز قلعه‌سی» به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شده بود، به همراه تمامی همراهان به مقام رفیع شهادت نایل شد.
آیت الله «سیدمحمدعلی آل هاشم» نماینده ولی‌فقیه و امام جمعه تبریز، دکتر «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه، «مالک رحمتی» استاندار آذربایجان شرقی، سردار «سیدمهدی موسوی» فرمانده یگان حفاظت رئیس‌جمهور و تعدادی از محافظان و خدمه بالگرد، همراهان رئیس‌جمهور در آخرین سفر کاری او بودند.
سوانح سیاسی در آسمان جهان
سوانح هوایی در جهان عمری به بلندای تاریخ تاسیس صنعت هوانوردی دارد و در این مدت تعدادی از مقام‌های بلندپایه در کشورهای دیگر نیز قربانی این سوانح شده‌اند.
در آخرین مورد از وقوع سوانح هوایی خونین برای چهره‌های سیاسی جهان، در سال ۲۰۲۴ «سباستین پینرا» رئیس‌جمهوری سابق و ادوار شیلی در واقعه سقوط بالگرد جان باخت. پیش از او در سال ۲۰۱۰ «لخ الکساندر کاچینسکی» رئیس‌جمهوری لهستان در یک سانحه هوایی در روسیه جان خود را از دست داده بود. «بوریس ترایکوفسکی» رئیس‌جمهوری مقدونیه شمالی هم در سال ۲۰۰۴ در بوسنی و هرزگوین دچار یک سانحه شد.
«محمد ضیاءالحق» رئیس‌جمهوری پاکستان در سال ۱۹۹۸، «رون براون» وزیر بازرگانی آمریکا در ۱۹۹۶، «سامورا ماچل» رئیس‌جمهوری موزامبیک در ۱۹۸۶، «جیمی رولدوزآگویلرا» رئیس‌جمهوری اکوادوردر ۱۹۸۱، «داگ همر شولد» دبیر کل سازمان ملل در ۱۹۶۱ و «بارتلمی بوگاندا» نخست وزیر آفریقای مرکزی در ۱۹۵۹ هم از جمله مقام‌هایی بودند که بر اثر سوانح هوایی جان خود را از دست دادند.
سوانحی که برای مسئولان ایرانی اتفاق افتاد
طی سال‌های بعد از انقلاب شمار قابل توجهی از مسئولان ایرانی اعم از لشکری و کشوری با سوانح هوایی مواجه شدند. این حوادث پیش از انقلاب هم مسبوق به سابقه است و از جمله سیاسیونی که در حوادث هوایی جان باختند می‌توان به «علیرضا پهلوی» برادر شاه و تیمسار «محمد خاتمی» فرمانده وقت نیروی هوایی و داماد رضا شاه اشاره کرد که به ترتیب در آبان ۱۳۳۳ و شهریور ۵۴ جان باختند.
بعد از انقلاب و ۲۶ مردادماه سال ۱۳۵۹ بود که وقوع سانحه برای بالگرد حامل «ابوالحسن بنی صدر» رئیس‌جمهوری وقت ایران در حوالی اسلام‌آباد غرب منجر به سقوط آن شد. هر چند بالگرد سقوط کرد ولی بنی صدر از این رخداد جان سالم به در برد.
رخدادی که سی‌ام اردیبهشت‌ماه برای رئیس‌جمهوری و هیات همراهش اتفاق افتاد و کشور را سیاه‌پوش کرد دلایل متعددی داشت که نخستین آن به پویایی عجیب رئیس دولت، گریز از یکجانشینی و پرهیز از فعالیت‌های صرفا ستادی برمی‌گردد
حادثه هوایی بعدی در ۷ مهر سال ۱۳۶۰ در منطقه کهریزک رخ داد. سقوط یک فروند هواپیمای سی ۱۳۰ متعلق به ارتش ایران چهره‌های برجسته نظامی چون سرتیپ «ولی‌الله فلاحی» رئیس ستاد مشترک ارتش، «محمد جهان‌آرا»، «جواد فکوری» و «یوسف کلاهدوز» را آسمانی کرد.
این رویداد اولین سانحه هوایی برای مسئولان لشکری جمهوری اسلامی بود که شهادت آنان را در پی داشت و حادثه‌ای بود پرمناقشه. پس از وقوع حادثه، رئیس تیم بررسی سانحه، علت سقوط را خطای مهندس پرواز اعلام کرد اما حرف‌وحدیث درباره آن همچنان نیز ادامه دارد. برخی مدعی شدند این سانحه در ادامه ترورهای سال ۱۳۶۰ بوده یعنی دنباله انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و ساختمان نخست وزیری و دلیلش را خرابکاری می‌دانند. این اتفاق تلخ که در آستانه عملیات فتح خرمشهر و پس از انجام عملیات ثامن الائمه روی داد، همچنان هر از گاهی به موضوع بحث‌وبررسی در رسانه‌ها تبدیل می‌شود.
سال ۱۳۶۴ هم ۵۱ نفر از مسئولان قضایی، نظامی و نمایندگان مجلس از جمله «فضل‌الله محلاتی» نماینده امام (ره) در سپاه بر اثر سقوط یک فروند هواپیمای مسافربری که در شمال اهواز در محاصره دو فروند میگ-۲۳ عراقی قرار گرفته بود، به شهادت رسیدند.
سقوط جت لاکهید ارتش تنها چند دقیقه پس از برخاستن از پایگاه شهید بابایی در نزدیکی اصفهان در میانه دی ماه سال ۱۳۷۳ هم رویدادی بود که پس از سالیان دفاع مقدس به شهادت مسئولان برجسته‌ای چون سرتیپ «منصور ستاری» فرمانده نیروی هوایی ارتش و سرتیپ «علیرضا یاسینی» انجامید.
در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۰ هم سقوط یک فروند هواپیما یاک-۴۰ در حوالی ساری به شهادت «رحمان دادمان» وزیر راه و ترابری وقت و تعدادی از مقام‌های استانی منجر شد.
در دی ماه سال ۱۳۸۴ هم سقوط یک هواپیمای فالکن ۲۰ در شمال غرب، تعدادی از مسئولان نظامی از جمله سردار «احمد کاظمی» فرمانده وقت نیروی زمینی سپاه با سابقه فرماندهی نیروی هوایی سپاه را آسمانی کرد.
بالگرد حامل «محمود احمدی‌نژاد و جمعی از مقام‌های اجرایی هم در خرداد ۱۳۹۲ در ارتفاعات البرز دچار سانحه شد؛ سانحه‌ای که تلفاتی به دنبال نداشت.
وقوع سانحه برای بالگرد حامل «حمید سجادی» در اسفندماه ۱۴۰۱، به آسیب‌دیدگی و استعفای ناگزیر وزیر ورزش وقت انجامید.
چرا این گونه شد؟
رخدادی که سی‌ام اردیبهشت‌ماه برای رئیس‌جمهوری و هیات همراهش اتفاق افتاد و کشور را سیاه‌پوش کرد دلایل متعددی داشت که نخستین آن به پویایی عجیب رئیس دولت، گریز از یکجانشینی و پرهیز از فعالیت‌های صرفا ستادی برمی‌گردد.
روی دیگر این رخداد خود را در اظهارات وزیر امور خارجه سابق نشان می‌دهد که پس از حادثه هوایی اخیر اظهار داشت مقصر فاجعه دیروز ایالات متحده است
شهید رئیسی در سال نخست فعالیت خود در قامت رئیس‌جمهور ۳۱ سفر استانی داشت که تصویرگر وضعیتی شگفت‌آور برای یک رئیس دولت بود.
رئیس‌جمهوری به مدت ۱۰۱۹ روز دوره فعالیتش در مجموع ۲۸ سفر خارجی به ۲۳ کشور داشت. نکته جالب توجه اینکه رئیسی مرزی میان سفرهای خارجی و داخلی در راستای خدمت نمی‌شناخت. به عنوان مثال پس از سفر به روسیه در اواخر دی‌ماه ۱۴۰۰، بلافاصله برای رسیدگی به امور سیل‌زدگان استان کرمان راهی جنوب کشور شد. به نوشته رسانه‌ها سفر و بازدید سرزده از مناطق زلزله‌زده استان خوزستان، سفر مجدد به خرمشهر و آبادان برای توسعه این دو شهر و بازدید از حادثه متروپل و دلجویی از حادثه‌دیدگان، از دیگر سفرهای موضوعی رئیس جمهور مردمی بود.
و اما روی دیگر این رخداد خود را در اظهارات وزیر امور خارجه سابق نشان می‌دهد که پس از حادثه هوایی اخیر اظهار داشت «مقصر فاجعه دیروز ایالات متحده است که فروش هواپیما و قطعات هوانوردی به ایران را تحریم کرده است. جمهوری اسلامی ایران دهه‌ها است که با تحریم ناوگان هواپیمایی از سوی آمریکا مواجه است» تا مردم و مسئولان، به طور همسان درگیر آثار این تحریم‌ها از حوزه دارویی گرفته تا حمل و نقل هوایی شوند.