به گزارش ایرنا، زندگی بخشیدن به یک انسان، کاری خداپسندانه و بسیار ارزشمند است که از عهده هر کسی برنمی آید اما کسانی هستند که در سخت ترین شرایط، بر احساساتشان غلبه کرده و تصمیم به اهدای عضو عزیزانشان و نجات جان انسان‌های دیگر می گیرند.
اهدای عضو فرآیندی است که در آن عضو یا بافت زنده از یک فرد به شخص دیگری (گیرنده) منتقل می‌شود تا به بهبود کیفیت زندگی گیرنده کمک کند یا حتی جان او را نجات دهد.
این فرآیند می‌تواند شامل اعضایی مانند قلب، کلیه، کبد، ریه، پانکراس و روده باشد، البته می‌توان بافت‌هایی مانند پوست، استخوان و قرنیه چشم را نیز اهدا کرد.
در همین رابطه و به مناسبت ۳۱ اردیبهشت، روز جهانی اهدای عضو، با "نهیه علی‌کرمی" مسئول فراهم‌آوری و پیوند اعضا دانشگاه علوم پزشکی کردستان، گفت و گویی انجام دادیم که شرح آن در ادامه می‌آید.
ایرنا: شرایط اهدای عضو و فرآیند انجام آن چگونه است؟
علی‌کرمی: اهدای عضو به این معنی است که یک فرد یا ولی‌دم او اجازه می‌دهد تا بافت‌ها یا اعضای سالم او به شخص دیگری برای پیوند اهدا شود که این پیوند می‌تواند زمانی که فرد زنده است یا پس از مرگ او صورت گیرد.
برخی از افرادی که دچار مرگ مغزی شده‌اند، پیش از مرگ به صورت داوطلبانه تمایل خود را نسبت به اهدای عضو با دریافت "کارت اهدای عضو " اعلام می‌کنند.
مرگ مغزی یک بیمار با تشخیص و تایید یک تیم آموزش دیده، شامل یک متخصص نورولوژی، متخصص نروسرجری، متخصص بیهوشی، متخصص داخلی و پزشکی قانونی به عنوان نفر پنجم همراه با کوردیناتور(هماهنگ کننده مرکز درمانی)، انجام می شود.
بیماران دچار مرگ مغزی به هیچ عنوان به زندگی برنمی گردند و این بیماران بین یک هفته تا ۳۰ روز زنده می‌مانند اما بعد از گذشت ۳۰ روز قلب قادر به هیچ عملکردی نیست و به‌طور کل از کار می‌افتد.
بعد از شناسایی مورد مشکوک به مرگ مغزی، رابطین پیوند(هماهنگ کننده) وتیم واحد فرآهم آوری اعضا را مطلع می کنند تا بر بالین بیمار حاضر شوند و بیمار را ویزیت کنند که طی بررسی شرح حال بیماری و پرونده بیمار، از نظر عملکرد اعصاب دوازده گانه ساقه مغزی با دقت تمام معاینه می‌شود و از بیمار، نوار مغز گرفته می‌شود.
اخذ رضایت برداشت، هماهنگی با تیم های مختلف سراسر کشور و مسئولان اتاق عمل و پرسنل درباره زمان عمل و مراحل بعدی، برداشت عضو و انتقال متوفی از دیگر مراحل پیوند عضو است.
لازم است به این هم اشاره کنم که در این فرایند، خانواده اهداکننده و گیرنده عضو هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند.
ایرنا: مرگ مغزی با کما چه تفاوتی دارد؟
علی‌کرمی: با اختلال در خونرسانی قشر مغز، تمامی حس و حرکت بیمار از بین می‌رود و تنفس و سایر موارد ذکر شده که از ساقه مغز منشا گرفته است، باقی می‌ماند که به آن مرگ مغزی می‌گویند و با اختلال در عملکرد مغز، فرد دچار کاهش شدید سطح هوشیاری می شود و به کما می رود، تنفس خود به خود دارد ولی دارای هیچ گونه حرکت و ادراک نیست.
فرد به کما رفته نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی ندارد و ممکن است سالها در این حالت باقی بماند و سپس به حیات مجدد بازگردد یا از دنیا برود که می‌توان گفت امکان بهبود برای برخی از بیماران در کما وجود دارد اما اختلال در خونرسانی به هر ۲ قسمت قشر مغز و ساقه مغز و تخریب این قسمت‌ها به صورت برگشت ناپذیر باعث ایجاد شرایطی می شود که به آن مرگ مغزی گفته می شود و فرد هیچگونه حرکت و ادراکی ندارد.
بافت مغز به صورت فراگیر، نابود می‌شود و حالتی بی شکل و برگشت ناپذیر، شبیه به ماست را به خود می‌گیرد. این آسیب برگشت ناپذیر است و امکان زنده ماندن بیمار را به صفر می رساند.
هوشیاری به ۲ بخش اصلی “بیداری” و “آگاهی” تقسیم می شود و برای بررسی سطح هوشیاری یک سری شماره بندی ها وجود دارد که هر یک نشانه خاص خود را دارد.
بخش بیداری به مجموعه ای از پاسخ های اولیه شخص گفته می شود که پس از باز شدن چشم و به شکل خود به خودی صورت می گیرد، مثلاً با احساس درد، رفلکس(حرکت غیرارادی) قرنیه و یا چشم ها همراه است که بخش های مختلف عصبی در این راستا دخالت دارند و قسمت دوم از GCS مربوط به آگاهی است باید گفت درجه هوشیاری یا GCS فرد کاملا سالم ۱۵ و فرد دچار مرگ مغزی ۳ است.
ایرنا: یک فرد با اهدای عضو، جان چند نفر را می تواند نجات دهد؟
علی‌کرمی: اگر یک بیمار مرگ مغزی بصورت صحیح مراقبت شود و در کمترین زمان ممکن اعضای او به اهدا برسد به هشت نفر زندگی می‌بخشد.
تصادفات و مسمومیت ها بیشترین علت مرگ مغزی در استان هستند.
در حال حاضر ۲ مورد برای اخذ رضایت اهدای عضو در استان داریم و تیم ما به طور مرتب تعداد بیماران با GCS زیر پنج را ویزیت می کند و مواردی که GCS آنها به سه برسد مراحل تشخیصی برای تایید مرگ مغزی را شروع خواهند کرد.
ایرنا: سال گذشته چند مورد اهدای عضو در استان ثبت شد؟
علی‌کرمی: سال گذشته پنج اهدای عضو در کردستان ثبت شد که از این موارد ۲ نفر از شهرستان سنندج بودند که یک مورد آن به یکی از بیمارستان‌های تهران برای ادامه درمان اعزام شده بود و متاسفانه دچار مرگ مغزی و در همان بیمارستان اهدای عضو شد؛ مورد بعدی نیز فرزند یکی از همکاران پرستار بود که به اهدا رضایت داد.
در شهرستان های دیواندره، سقز و بانه هم هر کدام یک مورد اهدای عضو در سال گذشته ثبت شد.
ایرنا: شاخص اهدای عضو در کردستان نسبت به میانگین کشوری چگونه است؟
علی‌کرمی: شاخص اهدای عضو نسبت به جمعیت استان (PMP ) در ۲ سال اخیر افزایش چشم‌گیری داشته و استان به رتبه هشتم کشوری ارتقا یافته است.
هر چند که کردستان تا رسیدن به PMP کشوری که عدد ۱۴ است، راه درازی در پیش دارد اما فرهنگ‌سازی و راه‌اندازی بخش پیوند در بیمارستان کوثر می‌تواند نقش مهمی در افزایش آمار اهدای عضو داشته باشد.
جلب رضایت از خانواده‌ای برای اهدای عضو عزیزش کار بسیار سختی بوده و در این زمینه ارتباط موثر با خانواده فرد مرگ مغزی و زبان بدن، بسیار مهم است؛ چرا که عدم رضایت، ما را با شکست روبه‌رو می‌کند اما برخی از افرادی که به سختی رضایت داده‌اند، بعد از مدتی به آرامش خواهند رسید و این کار خداپسندانه برایشان لذت بخش خواهد بود.
ایرنا: مردم در صورت تمایل برای ثبت نام اهدای عضو به کجا باید مراجعه کنند؟
علی‌کرمی: سامانه "www.ehda.ir" برای داوطلبان اهدای عضور در سراسر کشور طراحی شده است و متقاضیان با ورود به این پایگاه اینترنتی می‌توانند فرم ثبت نام اهدای عضو را تکمیل کنند.
به گزارش ایرنا، اهدای عضو در کردستان از سال ۱۳۸۹ در کردستان شروع بکار کرد و بعد از چند سال طی برگزاری دوره‌های پیشرفته برای هماهنگ کنندگان پیوند اعضا بطور رسمی ادامه یافت.