به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، سازمان امور مالیاتی کشور با هوشمندسازی نظام مالیاتی به دنبال مالیات ستانی عادلانه و تاکید بر دانه‌درشت‌هاست؛ از این رو نه‌تنها فشاری بر کسبه جز و اصناف و مشاغل وارد نمی‌شود؛ بلکه بخشودگی و مزایایی برای این قشر در نظر گرفته است.
حدود هشت میلیون مودی در حوزه اصناف و مشاغل وجود دارد که ۵۰ درصد این اصناف یعنی حدود چهار میلیون نفر مالیاتشان برابر با صفر است.
بر اساس گزارش‌های سازمان امور مالیاتی بیش از ۹۲ درصد از مودیان مالیاتی بین صفر تا ۳۰ میلیون تومان و تنها ۷.۷ درصد اصناف و مشاغل مالیات بیش از ۳۰ میلیون تومانی در سال پرداخت می‌کنند.
سازمان امور مالیاتی کشور سرانه مالیات هر صنف را در سال ۱۴۰۱ منتشر کرد که بر اساس آن مشاغلی از جمله پزشکان و دندانپزشکان، نمایشگاه‌داران خودرو، دفترداران اسناد رسمی، بنگاهداران املاک، رستوران‌داران و طلافروشان در سال مالیاتی بین ۹ تا ۳۵ میلیون تومان پرداخت می‌کنند.
میانگین گردش پوز طلا و جواهرفروشان در سال ۱۴۰۱ ۶ میلیارد تومان است؛ اما میانگین مالیاتی که در سال پرداخت می‌کنند ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است همچنین میانگین گردش پوز نمایشگاه‌داران خودرو در سال ۱۴۰۱ سه میلیارد تومان است با این اوصاف به صورت میانگین تنها در سال ۲۰ میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کنند که در ماه چیزی حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.
طبق این گزارش، صنف شیرینی و قنادی، لوازم یدکی خودرو، وکلا، هنرمندان، سیگار و تنباکو، کیف و کفش و ابزار فروشان مالیاتی ۶ تا ۸ میلیون تومان در سال پرداخت می‌کنند.
صاحبان مشاغل لوازم خانگی، فرش، لوازم صوتی و تصویری، نوشت افزارها و مسافرخانه‌ها بین سه تا ۵ میلیون تومان در سال مالیات پرداخت می‌کنند که نسبت به درآمدی که دارند، بسیار ناچیز است.
سهم ۶ درصدی اصناف در مالیات
بر اساس گزارش‌های سازمان امور مالیاتی کشور، سهم اصناف و مشاغل در مالیات ۶ درصد است در حالی که سهم اصناف در اقتصاد ۳۰ درصد است. همچنین ۸۰۰ شرکت بزرگ بیشترین سهم پرداختی مالیات را به خود اختصاص داده‌اند؛ این در حالی است که کارمندان هشت درصد در مالیات سهم دارند و سهم آنان در مالیات بیش از اصناف و مشاغل است.
فرید ولدی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در باره وضعیت مالیات اصناف می‌گوید: آمارهایی مالیاتی نشان‌دهنده تمرکز ثروت و درآمدهای عظیم در دست تعداد اندکی است که توانایی مالی بالایی دارند. در همین حال، در بخش اصناف نیز شاهد تمرکز مالیاتی مشابهی هستیم به طوری که تنها یک درصد از مودیان مالیاتی در این بخش که شامل صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ و موفق هستند، ۵۰ درصد از کل مالیات اصناف را به‌تنهایی پرداخت کرده‌اند.
به گفته وی، این داده‌ها بر اهمیت سیاست‌گذاری‌های مالیاتی متمرکز بر درآمدهای بالا تاکید دارد و نقش کلیدی تقاطع‌گیری داده‌های مالی در شناسایی و استخراج این مالیات‌ها را آشکار می‌سازد. تقاطع‌گیری داده‌های مالی به عنوان یک ابزار قدرتمند، این امکان را به سازمان‌های مالیاتی می‌دهد تا از پرداخت‌های عادلانه مالیاتی اطمینان حاصل کنند و منابع مالی بیشتری را برای توسعه و پیشرفت کشور تأمین کند. این شیوه نوین مالیاتی که بر پایه داده‌پردازی و فناوری‌های پیشرفته استوار است، قدم بزرگی در جهت تحقق شفافیت و عدالت اقتصادی است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به هوشمندسازی و اخذ مالیات سیستمی در دولت سیزدهم می‌گوید: سازمان امور مالیاتی با محوریت هوشمندسازی و اخذ مالیات سیستمی، از ابتدای دولت سیزدهم به سمت تقاطع‌گیری داده‌های مالی جهت تخمین حدودی مالیات رفته است.
ولدی تصریح می‌کند: با این رویکرد طی سه سال گذشته، مالیات مشاغل خاص نظیر بنگاه‌های املاک، رستوران‌ها، هنرمندان و نمایشگاه‌های خودرو با رشد بسیار چشمگیری در مالیات خود مواجه شدند که نتیجه و خروجی همین اخذ مالیات سیستمی با تکیه بر تقاطع گیری داده‌های مالی بوده و زمینه تحقق عدالت مالیاتی در نظام مالیاتی و به خصوص بخش مشاغل خاص را فراهم کرده است.
وی به پرداخت ۳۰درصد درآمدهای مالیاتی توسط ۰.۰۱ درصد مودیان اشاره کرده و می‌گوید: به عنوان مثال در سال گذشته، ۸۰۷ مورد از بزرگ‌ترین شرکت‌ها و افراد ثروتمند در کشور، سهم قابل توجهی در پرداخت مالیات‌ها داشته‌اند. این گروه که شامل کمتر از یک‌صدم درصد از کل مودیان مالیاتی می‌شود، به‌تنهایی سی درصد از کل درآمدهای مالیاتی کشور را پرداخت کرده‌اند.
مالیات ستانی عادلانه از مشاغل نسبت به کارمندان صورت گیرد
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم در مجلس و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایرنا، می‌گوید: باید سرانه پرداختی مالیات مشاغل خاص نظیر بنگاه‌های املاک، جواهرفروشان، نمایشگاه‌های خودرو، رستوران‌دارها در مقایسه با سرانه پرداختی برخی دیگر از جمله کارمندان از روند منطقی‌تری پیروی کند.
وی اضافه می‌کند: در این راستا سازمان مالیاتی می‌تواند با بررسی الگوهای مختلفی که در دنیا مورداستفاده قرار گرفته، نمونه‌های موفق در این زمینه را با در نظر گرفتن شرایط کشور مورد بهره‌گیری قرار دهد تا هرچه بیشتر از وجود ناعدالتی در پرداخت مالیات پرهیز شود. باید تمرکز بر اخذ مالیات از مشاغل خاص با درآمدهای کلان باشد.
حاجی‌دلیگانی با اشاره به اینکه برقراری تناسب میان مالیات پرداختی مشاغل و سهم آنها از تولید ناخالص داخلی کشور، از جمله وظایف سازمان امور مالیاتی و وزارت اقتصاد است می‌گوید: این دو دستگاه باید میزان پرداخت مالیات توسط اقشار و صنوف مختلف را به طور مرتب مورد سنجش قرار داده و توازن هرچه بیشتر را در پرداخت مالیات مشاغل گونان ایجاد کنند.
وی ادامه می‌دهد: سازمان امور مالیاتی باید همانند برخی اقدامات مثبتی که در سال‌های اخیر اجرایی کرده، جامعه را در بخش‌های دیگر هم مورد پایش قرار داده و نبض مالیاتی کشور را به نحوی تنظیم کند که عدالت در دریافت مالیات در بخش‌های مختلف استقرار پیدا کند.
بررسی آمارهای سازمان مالیاتی از وضعیت پرداختی اصناف و مشاغل نشان می‌دهد که این مودیان نسبت به سهمی که در اقتصاد کشور دارند، مالیات بسیار ناچیزی می‌پردازند. در مقابل کارمندان بدون امکان فرار مالیاتی پیش از دریافت حقوق مالیات از حقوق آنان کسر می‌شود.
سازمان امور مالیاتی موظف است تا با پیش گرفتن مسیر مالیات ستانی عادلانی وضعیت اصناف را به صورت شفاف رصد کند تا نسبت به کسب درآمد و بر اساس قانون، مالیات واقعی از آنان دریافت شود.