به گزارش ایرنا، عصر ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، روان شدن سیل در بخش‌هایی از کلانشهر مشهد همه را غافلگیر کرد و اندکی پس از حدود یک ساعت بارش رگباری، چنان سیلابی در شهر جاری شد که بسیاری آن را در یک دهه اخیر این شهر بی‌سابقه خواندند.
هنوز شهر درگیر رفع خسارات این سیل بود که ۲۹ اردیبهشت، با وقوع بارش های رگباری، سیلاب دوباره بخش‌هایی از این کلانشهر را فراگرفت و حتی در خیابان ها و محلاتی نیز که از کانون وقوع سیل دور بودند، رواناب زیادی جاری شد اما آنچه در این میان آزادهنده‌تر بود، اختلاط فاضلاب با رواناب جاری در خیابان و آلودگی‌های ناشی از آن در سطح شهر بود.
این آلودگی های فاضلابی در محلات غرب مشهد، جنوب شرق و شمال شرق بیشتر از دیگر نقاط شهر بود، جریان این رودهای فاضلاب در شهر نه تنها تهدید مهمی برای سلامت شهروندان بود که آبهای سطحی و زیرزمینی را نیز آلوده می کرد.
طبق اذعان کارشناسان مربوط، مهمترین علت وقوع این پدیده فاضلابی تخلف برخی شهروندان در اتصال شبکه جمع آوری آب باران به شبکه جمع آوری فاضلاب و از آن بدتر تخلف برخی پیمانکاران، مبنی بر باز کردن منهول های فاضلاب برای تخلیه آبگرفتگی و سیلاب معابر بود.
گلایه شهروندان
چرا زیرساخت های شهری باید به گونه ای باشد که با یک بارندگی زندگی شهروندان به چالش کشیده شود
یکی از ساکنان منطقه قاسم آباد مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: پس از وقوع بارش رگباری، جریانی از فاضلاب در خیابان های این منطقه رها بود و شهروندان اوضاع بسیار اسفباری را شاهد بودند.
حامد عرفانی افزود: این سیلاب فاضلابی به برخی از منازل هم نفوذ کرده بود و آلودگی و مشکلات زیادی را برای ساکنان این منطقه رقم زده بود.
یکی دیگر از شهروندان ساکن در «کوی کارگران» مشهد نیز گفت: چرا زیرساخت های شهری باید به گونه ای باشد که با یک بارندگی زندگی شهروندان چنین به چالش کشیده شود.
زهرا عسکری افزود: دقایقی پس از وقوع باران اخیر، شبکه فاضلاب دچار پس زدگی شد و زندگی مان به بدترین شکل ممکن آلوده شد.
وی ادامه داد: به نظر من خسارت سیلاب خیلی کمتر از پس زدگی فاضلاب بود و سوال از متولیان امر این است که چرا باید با یک بارندگی، این گونه زندگی مان به گنداب فاضلاب آلوده شود؟
وی از اتصال شبکه فاضلاب به شبکه آب باران اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: در جریان نحوه اتصال این شبکه نیست، اما انتظار داریم دلیل آن هرچه که هست برطرف شده و دیگر این وضعیت تکرار نشود.
شهروند دیگری نیز که ساکن منطقه «پنج‌تن» است، اظهار کرد: پسر خردسالم، شادمان از بارش باران به اصرار به همراه پدرش به مقابل در منزلمان رفته بود تا از نزدیک شدت باران و مناظر ناشی از آن را ببیند.
سهیلا حمزه ای افزود: پس از لحظاتی دیدم که آن دو با قیافه هایی درهم کشیده به داخل حیاط آمده و خود را به حمام رساندند، چرا که به جای آب باران، در کوچه فاضلاب جاری شده بود و اکنون با گذشت چندین روز از آن حادثه هنوز حس خوبی نسبت به خیابان و فضای اطراف منزلمان نداریم.
اتصال متخلفانه شبکه آبهای سطحی با شبکه فاضلاب
اجرای شبکه جمع آوری فاضلاب مشهد از سال ۱۳۷۳ آغاز شده و اکنون با بیش از ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجراست و این طرح به منظور جمع آوری فاضلاب و انتقال آن به تصفیه خانه های فاضلاب برای تولید پساب در دست اجرا است.
اتصال شبکه جمع آوری آب های سطحی به شبکه فاضلاب منجر به آلودگی سفره های آب زیرزمینی می شود
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: شبکه فاضلاب فقط برای جمع آوری فاضلاب طراحی شده و از شبکه جمع آوری آب های سطحی کاملا جدا است.
حسین اسماعیلیان افزود: اتصال شبکه جمع آوری آبهای سطحی توسط برخی مشترکان به شبکه فاضلاب، تخلف است و این اقدام در شرایط بارش های رگباری و سیلابی منجر به پس زدگی فاضلاب می شود.
وی ادامه داد: همچنین این اقدام منجر به آلوده شدن آب پاکی می شود که منبع مهم تغذیه سفره های آبی زیرزمینی است و باران را به فاضلاب تبدیل می کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد افزود: یکی دیگر از مواردی که منجر به پس زدگی فاضلاب شد، باز کردن دریچه های منهول فاضلاب در خیابان ها، با هدف تخلیه بخشی از آبگرفتگی معابر، توسط برخی پیمانکاران و شهروندان بود که این اقدام نیز تخلف است.
اسماعیلیان اضافه کرد: این اقدام منجر به ورود سنگ و خار و خاشاک به شبکه فاضلاب و مسدود شدن آن می شود که در نتیجه این کار نه تنها در آن منطقه، بلکه ممکن است در مناطق پایین دست نیز برای شهروندان مشکل پس زدگی فاضلاب را به همراه داشته باشد.
وی گفت: در باران رگباری ۲۶ اردیبهشت ماه بیشتر در مناطق جنوب شرق و شمال شرق از لحاظ پس زدگی فاضلاب دچار مشکل بودیم اما در بارندگی ۲۹ اردیبهشت بیشترین مشکل مربوط به غرب مشهد بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد تاکید کرد: به منظور پیشگیری از وقوع اتفاقاتی از این دست، ممیزی کاملی از شبکه فاضلاب در مشهد انجام خواهد شد و مشترکانی که شبکه آب سطحی را به شبکه فاضلاب متصل کرده باشند، مشمول پرداخت خسارت خواهند شد.
بیشتر بخوانید:
خروج سیلاب‌های خراسان رضوی از کشور، مقصر کیست؟+فیلم
فیلم/ آبگرفتگی سیلابی شهر مشهد
شناسایی مقصران احتمالی سیلاب مشهد در دستور کار دستگاه قضا است
برخورد جدی با متخلفان
اجازه نمی دهیم از منهول فاضلاب برای تخلیه آبگرفتگی معابر استفاده شود
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری مشهد نیز گفت: در بارش های اخیر بیشترین حجم پس زدگی فاضلاب در مناطق چهار و ۶ شهرداری مشهد رخ داد که پیگیری شهرداران این مناطق مشخص کرد که اتصال شبکه جمع آوری آب باران به شبکه جمع آوری فاضلاب توسط برخی شهروندان، عامل اصلی وقوع این اتفاق بوده است.
مهدی یعقوبی به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: با اتصال شبکه جمع آوری آب باران به شبکه فاضلاب، در مواقع بارندگی شدید، به دلیل پرشدن ظرفیت شبکه، دریچه های فاضلاب بیرون زده و فاضلاب در سطح شهر رها می شود.
وی ادامه داد: شهرداری به هیچ عنوان به پیمانکاران اجازه نمی دهد از منهول فاضلاب برای تخلیه آبگرفتگی معابر استفاده کنند و گزارشی نیز در این خصوص دریافت نشده است اما اگر تخلفی در این خصوص گزارش شود برخورد جدی را درپی خواهد داشت.
معاون شهردار مشهد گفت: پس زدگی اگو و شبکه جمع آوری فاضلاب، در مواقع بارندگی برای شهرداری نیز مشکلات زیادی را ایجاد می کند لذا هیچ تخلفی در این خصوص قابل اغماض نیست.
لزوم تقویت شبکه جمع آوری فاضلاب
منطقه چهار شهرداری مشهد از نقاطی بود که دارای بیشترین میزان پس زدگی فاضلاب در بارش های سیلابی اخیر بود، چرا که این منطقه در مسیر پایانی انتقال شبکه جمع آوری فاضلاب قرار دارد و حجم زیادی از فاضلاب برای انتقال به تصفیه خانه ها در شبکه فاضلاب این منطقه سرازیر می شود.
این منطقه از نظر جغرافیایی در شمال شرق مشهد واقع شده است که از شمال به بلوار پنج تن و کشف رود، از شرق به بلوارهای شهید مفتح، امت، شهید آوینی و بزرگراه شهید بابانظر، از جنوب به تقاطع غیرهمسطح شهید گمنام در بلوارهای وحدت و مجلسی شرقی و از غرب نیز به بلوارهای طبرسی جنوبی، تقاطع غیرهمسطح فجر و طبرسی شمالی محدود می‌شود.
ایجاد کانال و مسیر جایگزین به منظور هدایت آب باران و فاضلاب در مواقع بارش های رگباری و تقویت شبکه فاضلاب ضروروی است
شهردار منطقه چهار مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این منطقه محدوده خروجی شبکه فاضلاب است و حجم لوله های جمع آوری فاضلاب در آن پر است و دیگر ظرفیتی وجود ندارد که پیمانکاری بخواهد آبگرفتگی خیابان را نیز با برداشتن منهول به این شبکه بار کند.
محسن نعیمی مقدم افزود: اغلب مشترکان چاه های جمع آوری آب باران را به شبکه جمع آوری فاضلاب متصل کرده اند و در بارندگی اخیر در بازه زمانی ۲۰ دقیقه، حجم بارندگی حدود ۳۰ میلیمتر بود که در دهه های اخیر سابقه نداشت و زیرساخت های شهری مربوط به ۵۰ سال قبل، گنجایش این حجم بارندگی را نداشت.
وی ادامه داد: در بارندگی اخیر در چند نقطه از این منطقه فاضلاب دچار پس زدگی شد که محدوده کمربندی تا انتهای میثم شمالی و خیابان پنج تن ۴۷ از جمله نقاطی بود که دریچه فاضلاب بیرون زد و در خیابان رها شد.
شهردار منطقه چهار مشهد افزود: پس از این اتفاق، جلساتی با شرکت آبفای مشهد و شهروندان منطقه در حال برگزاری است تا بتوان تمهیداتی از جمله ایجاد کانال و مسیر جایگزین برای موارد مشابه به منظور هدایت آب باران و فاضلاب و همچنین تقویت شبکه فاضلاب در این منطقه را عملیاتی کرد.
حدود ۴٠ کانال و مسیل در کلانشهر مشهد وجود دارد اما تجربه بارندگی اخیر ثابت کرد این ظرفیت برای پذیرش حجم بالای بارش های سیلابی کافی نیست و باید چاره ای برای آن اندیشید.
از سویی در سالیان اخیر برخی کانال های شهری پر شده و روی آن‌ها ساخت و ساز انجام شده است که با یک باران رگباری، شهر به رودخانه تبدیل شده و زندگی مردم از ناحیه آن تهدید می‌شود.
این شرایط می طلبد که مسوولان حوزه های مختلف شهری برای پیشگیری از حوادث احتمالی تدبیری کنند تا یک باران رگباری منجر به مرگ چندین شهروند گرفتار در سیلاب و تهدید زیست محیطی شهر نشود.