تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۱

شیراز-ایرنا-«آتش به جان مزرعه گندم افتاد»، «حریق گندمزار را بلعید»، «مزرعه طلایی خاکستر شد»؛ شبکه‌های اجتماعی پُر شده از تیترهای داغ حادثه آتش سوزی؛ آتشی که به جان یک مزرعه افتاده و شعله‌هایش لحظه به لحظه بیشتر و بیشتر می‌شود، چند ساعت از انتشار خبر این حادثه در فضای مجازی گذشته اما هنوز خبرگزاری‌های معتبر موفق به گرفتن تائیدیه از مدیران و منابع مربوطه و رسمی این اتفاق مهم نشده‌اند.

به گزارش خبرنگار ایرنا، تیترهای داغ آتش سوزی در صفحات مختلف شبکه‌های اجتماعی برای رکوردشکنی در میزان بازدید از یکدیگر سبقت می‌گیرند اما هنوز ارتباط با منبعی معتبر که خبر آتش سوزی را برای انتشار در رسانه‌های موثق تأیید کند برقرار نشده و هیچ منبعی این خبر را تأیید نکرده؛ این نخستین‌بار نیست که منطقه‌ای در گوشه‌ای از استان پهناور فارس طعمه حریق می‌شود و رسانه‌ها از نشر خبر آن در زمان بحران باز می‌مانند؛ قصه تکراری اطلاع‌رسانی دیر هنگام رسانه‌ها در شرایط بحرانی قصه‌ای‌ست که گویا پایانی ندارد.

رسانه‌های فارس در حالی در شرایط بحرانی و وقوع سوانح و بلایای طبیعی با بحران در اطلاع‌رسانی رو به رو می‌شوند که یکی از مهمترین رویکردها در نظام رسانه‌ای دنیا این است که بحران‌ها می‌توانند به رسانه‌های مرجع قدرت دهند و اگر رسانه مرجع در بحران به درستی عمل کند بازگشت و رجوعی دوباره به آن صورت می‌گیرد و مخاطبانش بالا می‌رود و در نهایت سرعت در اطلاع رسانی به پیشگیری و گاها به کاهش تاثیرات زیانبار یک بحران با بسیج عمومی کمک شایانی خواهد کرد.

پرسش‌ها در بحران

حال این پرسش‌ها مطرح است که دلیل این اطلاع‌رسانی نشدن به موقع و عدم شفاف‌سازی اتفاقات در شرایط بحرانی چیست؟ چه عواملی بر مدیریت رسانه در بحران اثر می‌گذارد و مدیران رسانه‌ها با چه رویکرد، راهبرد و جهت‌گیری‌هایی در مواقع بحران مواجه هستند؟

برخی صاحب‌نظران در این زمینه معتقدند تا زمانی که مکانیزم‌های تولید اطلاعات کامل اصلاح نشود، نه تنها در بحران‌هایی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی، بلکه در شرایط عادی هم عملکرد رسانه‌ها آن‌طور که باید و شاید، سامان نخواهد گرفت.

این گروه بر این باور هستند که وظیفه رسانه کشف حقیقت و انتشار خبر بر اساس فکت‌های واقعی است؛ آنها یکی از کارکردهای اساسی رسانه‌های جریان اصلی را روشن کردن حقایق و وقایع می‌دانند حتی اگر مسئول مربوطه نخواهد.

با این حال گستردگی فضای مجازی و انتشار اخبار کذب یا قدیمی به عنوان خبر روز در این فضای گسترده نیاز به تایید یک منبع موثق را ضروری می‌کند.

کاربران شبکه‌های اجتماعی راویان اول بحران

در شرایط کنونی گوشی‌های هوشمند، به یکی از بخش‌های جداناپذیر زندگی کاری، شخصی و عمومی انسان تبدیل شده و بسیاری از اطلاعات در این دستگاه‌های دوست‌داشتنی جای گرفته‌اند؛ در زمان وقوع بحران‌ها، حوادث و به طور کلی اخبار بد هم استفاده‌کنندگان این گوشی‌های هوشمند و کاربران شبکه‌های اجتماعی در بیشتر مواقع راویان اول این اتفاقات هستند، راویانی که جریان اطلاع‌رسانی را به دست می‌گیرند و آن را حتی تا آن سوی جهان پیش می‌برند.

همین موضوع موجب شده فضای مطلوبی برای سواستفاده‌کنندگان و شیادان فضای مجازی و تولید اخبار شیطنت‌آمیز توسط برخی جریان‌های خاص ایجاد شود و رسانه‌های معتبر به حاشیه کشیده شوند.

عدم پاسخگویی یا ارائه آمارهای متفاوت در یک زمان

افزون بر عدم پاسخگویی برخی مسئولان در شرایط بحران و واکاوی نکردن ابعاد مختلف حوادث، ارائه آمارهای متفاوت از دستگاه‌ها و نهادها در بخش‌های مختلف بحران نیز از دیگر مشکلاتی است که رسانه‌های فارس را در شرایط خاص با معضل روبه رو می‌کند؛ بارها پیش آمده که در شرایطی مانند سیل یا زلزله و دیگر حوادث، آمار متفاوتی از سوی مسئولان مربوطه ارائه می‌شود و رسانه‌ها در یک زمان اخبار و آمار متفاوتی از یک حادثه را منتشر می‌کنند.

بنابراین نیاز است تدابیر اساسی برای حل این مشکلات اتخاذ شود، بدون شک تشکیل یک تیم مدیریت بحران در استان کمک شایانی به اطلاع‌رسانی شفاف و بدون حاشیه در شرایط بحرانی می‌کند، همچنین پاسخگویی به موقع و زودهنگام مسئولان می‌تواند از انتشار هرگونه خبر کذب در شرایط بحرانی جلوگیری کند.

اتخاذ تمهیدات کافی در این بخش باعث می‌شود رسانه جایگاه اصلی خود را بازیابد و بحران‌های احتمالی در سراسر استان با برنامه‌ریزی مدون و منسجم‌تری مدیریت شده وجای خود را به یک فرصت در جهت همراه سازی بموقع افکار عمومی در جهت کاهش خطرات زیانبار یک حادثه نابهنگام دهد .

خبرنگار ایرنا در استان فارس *