به گزارش ایرنا، برخورداری از سیستم جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب یکی از شاخص‌های مهم زیست‌محیطی و از استانداردهای یک شهر توسعه‌یافته به شمار می‌رود. شهر رامسر مانند بسیاری از شهرهای شمالی کشور از این شاخص مهم زیست‌محیطی عقب مانده و همین عقب‌ماندگی باعث شده که رودخانه‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع آبی در اکوسیستم شکننده منطقه، مقصد و تخلیه‌گاه پایانی فاضلاب‌های خانگی این شهرستان باشند.
البته رامسر سال ۱۳۹۶ تا یک قدمی اجرای طرح راه‌اندازی یک تصفیه‌خانه شهری از نوع متمرکز پیش رفت و درحالی که مطالعات کارشناسی انجام شد و کارشناسان طرح، حوالی روستای طالش‌محله این شهرستان را برای اجرای طرح در نظر گرفته بودند و اعتبار قابل توجهی هم از سوی بانک توسعه اسلامی برای اجرای آن در نظر گرفته شده بود، اعتراض‌های محلی پیرامون جانمایی تصفیه‌خانه مانعِ اجرای طرح از سوی وزارت نیرو شد و اعتبار آن نیز زیر بارِ تنش‌های به وجود آمده برگشت خورد.
اگرچه پس از آن کارشناسان اجرای سیستم‌های تصفیه فاضلاب شهری محلی را به عنوان نسل جدید تصفیه‌خانه در شهرها معرفی کردند، اما این پیشنهاد نیز تا امروز در سایه نبود اعتبار یا نبود پیگیری جدی متولیان در حدِ اظهارنظرهای کارشناسی باقی ماند و اتفاق جدید و جدی برای از سرگیری مطالعات و اجرای طرح رخ نداد.
تدواوم این چالش زیست‌محیطی در حالی مشاهده می‌شود که وضعیت رهاسازی فاضلاب در رامسر هر روز به شکل برجسته‌تر و با ابعاد گسترده‌تر از جایی سر باز می‌کند و پیامدهای آن نیز ابعاد پیچیده‌تری به خود می‌گیرد. گاهی با انتشار فیلم و عکس تخلیه تانکرهای فاضلاب در رودخانه‌های حومه شهر که از دید جامعه محلی دور نمانده خبرساز می‌شود و گاهی هم هدایت لوله‌های فاضلاب و رهاسازی فاصلاب خانگی در رودخانه‌ها و معابر شهری و بوی تعفن آن صدای اعتراض مردم را بلند می‌کند.
لجن‌کش‌ها را دریابید
کارشناسان بر این باورند که در نبود شبکه جمع‌آوری فاضلاب یکی از راهکارهای کوتاه‌مدت و در عین حال اثرگذار برای مدیریت فاضلاب و جلوگیری از تهدید سلامتی، تاسیس سیستم تصفیه سپتاژها(خودروهای لجن‌کش) است. زیرا این خودروها با آلودگی بسیار زیاد به طور پنهانی و دور از چشم نهادهای نظارتی مخازن خود را در رودخانه تخلیه می‌کنند. موضوعی که گاهی از چشم شهروندان پنهان نمی‌ماند و انتشار گاه و بی‌گاه تصاویرِ تخلیه فاضلاب لجن‌کش‌ها عقب‌ماندگی زیرساختی رامسر را بیش از پیش به رخ می‌کشد. به طوری که علاوه بر پیامدهای محیط زیستی و تهدید سلامت همگانی، ابعاد اجتماعی آن نیز رو به افزایش است. تاجایی که رهاسازی فاضلاب و شکایت از بوی ناخوشایند آن در صدرِ شکایت‌های شبکه بهداشت و درمان شهرستان رامسر قرار گرفته و در مواردی نیز پای دستگاه قضایی را به ماجرا باز کرده است.
در همین پیوند یک کارشناس بهداشت محیط به خبرنگار ایرنا می‌گوید: این فاضلاب‌ها آلودگی زیادی دارند و حاوی فلزات سنگین، آلودگی‌های میکروبی، مواد آلی، باقیمانده مواد شیمیایی، نیترات، فسفات و چربی هستند.
علی شفیعی تصریح می‌کند: تخلیه این نوع لجن که به آن فاضلاب سپتاژی یا سپتاژ گفته می‌شود سبب آلودگی محیط زیست، تخریب منابع آب و خاک و تهدید حیات موجودات زنده می‌شود و برای بهداشت عمومی و سلامت جامعه مخاطرات جدی ایجاد می‌کند. به گفته او میزان آلودگی سپتاژ به‌قدری زیاد است که پیش از تخلیه در هر محیطی، نیاز به تصفیه تکمیلی یا پیش‌تصفیه دارند.
در سال ۱۴۰۲ با کمک شهرداری و هماهنگی‌های بین بخشی حدود ۳۰ مجتمع مسکونی پرجمعیت مکلف شدند که برای مدیریت فاضلاب سیستم تصفیه‌خانه نصب کنند.
در شهر رامسر و دیگر شهرهای غرب مازندران مانند تنکابن به دلیل اینکه هنوز شبکه جمع‌آوری فاضلاب وجود ندارد مدیریت درستی بر این گونه فاضلاب‌ها انجام نمی‌شود و متخلفان به صورت پنهانی و دور از چشم نهادهای نظارتی فاضلاب را در رودخانه‌های منتهی به دریا تخلیه می‌کنند.
اداره حفاظت محیط زیست رامسر بر مدار پیگیری تا اجرا
فاصله نزدیک کوه و دریا از یک سو و نفودناپذیری خاک، وجود چاه‌های جذبی و بالا بودن آب‌های زیرسطحی و کاهش خودپالایندگی خاک به خاطر افزایش جمعیت سبب شده که رامسر شرایط متفاوتی را نسبت به دیگر شهرستان‌های استان تجربه کند. به همین دلیل اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رامسر در تلاش است تا با دستیابی این شهرستان به شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهری و اجرای راهکارهایی کوتاه‌مدت این بحران زیست‌محیطی را به نوعی تعدیل یا کنترل کند؛ از تلاش برای راه‌اندازی سیستم تصفیه‌خانه برای خودروهای حامل فاضلاب تا اعمال قانون از طریق شهرداری برای تجهیز مجتمع‌های مسکونی با جمعیت بالا به سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب در دستور کار پیگیری‌های این اداره قرار دارند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست رامسر با بیان اینکه تا زمان اجرای طرح شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهری باید با راهکارهای کوتاه‌مدت بحران نفوذ فاضلاب به منابع آبی را کنترل و مدیریت کرد به خبرنگار ایرنا می‌گوید: یکی از این راهکارها ایجاد تصفیه‌خانه برای خودروهای حمل فاضلاب خانگی است.
محمدرضا نیاستی می‌افزاید: فاضلاب خانگی به دلیل انباشت طولانی‌مدت و ورود مواد شیمایی نظیر شوینده‌ها آلودگی بسیار بالایی دارد و تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت جامعه محسوب می‌شود. به همین دلیل هفته گذشته جلسه‌ای با حضور نهادهای متولی پیرامون مدیریت این بخش از فاضلاب برگزار شد و سازوکارهای لازم مانند ایجاد کارگروه نظارت بر روند تصفیه‌خانه پس از اجرا، تفاهمنامه میان ۲ شهرداری، برآورد میزان اعتبار لازم برای تهیه تجهیزات، جانمایی زمین و دیگر مسائل بررسی و موارد مورد نیاز برای گام‌های اجرایی طرح مصوب شد.
رامسر سال ۱۳۹۶ تا یک قدمی اجرای طرح راه‌اندازی یک تصفیه‌خانه شهری از نوع متمرکز پیش رفت، اما اعتراض‌های محلی پیرامون جانمایی تصفیه‌خانه مانعِ اجرای طرح شد و اعتبار آن نیز برگشت خورد.
این مسئول تخلیه فاضلاب توسط خودورهای لجن‌کش در رودخانه‌ها و محیط زیست را تهدیدی جدی برای سلامت عمومی توصیف می‌کند و می‌گوید: در اولین فرصت باید سیستم تصفیه فاضلاب برای تخلیه این خودورها در شهرستان رامسر راه‌اندازی شود.
وی پیگیری‌های نهادهایی نظیر شهرداری و شبکه بهداشت و درمان رامسر را برای گام‌های اجرایی این طرح نتیجه‌بخش می‌داند و می‌افزاید: در حال حاضر محل اجرای طرح مشخص شده و برای خرید تجهیزات به تأمین اعتبار نیاز است. طبق برآوردهای اولیه خرید تجهیزات این طرح به حدود ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد. رقم دقیق مورد نیاز پس از پایان بررسی‌ها اعلام می‌شود.
به گفته نیاستی علاوه بر گام‌های اجرایی راه‌اندازی سیستم تصفیه‌خانه سپتاژ، در سال ۱۴۰۲ با کمک شهرداری و هماهنگی‌های بین بخشی حدود ۳۰ مجتمع مسکونی پرجمعیت مکلف شدند که برای مدیریت فاضلاب سیستم تصفیه‌خانه نصب کنند.
به گزارش ایرنا، طبق آمار منابع رسمی سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب فاضلاب در شمال کشور تولید می‌شود که فقط ۴۰ درصد آن تصفیه می‌شود و ۶۰ درصد باقیمانده به صورت مستقیم و غیرمستقیم به دریای خزر می‌ریزد. کارشناسان و صاحب‌نظران تاکید دارند اغلب شهرهای ساحلی مازندران به ویژه غرب این استان به خاطر قرار گرفتن در مجاورت دریا و در پی آن بالا بودن آب‌های زیرزمینی با نفوذناپذیری خاک روبه‌رو هستند و همین عامل دفع بهداشتی فاضلاب را در این مناطق با مشکل مواجه کرده است.
نکته مهم آن‌که عمده رودخانه‌های مهم مازندران نیز به علت عبور از داخل شهرهای ساحلی به تخلیه‌گاه فاضلاب این شهرها تبدیل شده و این اتفاق فاجعه‌بار علاوه بر پیدایش مشکلات حاد زیست محیطی، اکوسیستم دریای خزر را نیز به مخاطره انداخته است.