به گزارش روز یکشنبه ایرنا از روزنامه ال پائیس اسپانیا، بازگو کردن آسیب‌هایی که تغییرات آب‌وهوایی در آمریکای لاتین و کارائیب ایجاد کرده است، بدون آنکه تصاویر آخرالزمانی برایمان تصویر شوند، دشوار است. اگر به ۱۲ ماه گذشته نگاهی بیندازیم، یکسالی که برای بارها، گرم‌ترین روز، ماه و سال از زمان ثبت آمارها را تکرار کرده‌ایم، میبینیم که این منطقه چندین پدیده شدید اقلیمی را پشت سر گذاشته است؛ پدیده‌هایی که کشورها را تحت تاثیر قرار داده و شهرها و ساکنان آن‌ها را با بحران‌های بی‌سابقه روبرو کرده است. از خشکسالی تجربه شده در آمازون، بزرگترین رودخانه جهان تا خشم طوفان اوتیس (Otis) علیه شهر آکاپولکو (Acapulco) در مکزیک.
هر دو این پدیده‌های اقلیمی، ویرانی عظیمی به جا گذاشتند و چنان که کارشناسان هشدار دادند، آن‌ها نشانه‌ای از اتفاقات آینده بودند؛ اینکه این نوع رویدادهای شدید در صورت ادامه افزایش دمای زمین، بیشتر و بیشتر می‌شوند.
کشورهای آمریکای لاتین با وجود اینکه مسئول انتشار کمتر از ۱۰ درصد از آلاینده‌های جهانی هستند، از جمله مناطقی هستند که بیشترین آسیب از اثرات گرمایش زمین را متحمل می‌شوند آمریکای لاتین و دریای کارائیب، منطقه‌ای با تنوع زیستی زیاد که برخی از بزرگترین مخازن کربن در جهان مانند آمازون را در خود جای داده است، با یک تناقض بزرگ مواجه است: کشورهای منطقه با وجود اینکه مسئول انتشار کمتر از ۱۰ درصد از آلاینده‌های جهانی هستند، از جمله مناطقی هستند که بیشترین آسیب از اثرات گرمایش زمین را متحمل می‌شوند.
یکی از بارزترین آثار گرمایش زمین در آمریکای لاتین و کارائیب در بخش آب است. منطقه‌ای که ۳۰ درصد از منابع آبی کره زمین را در خود جای داده است، اما بخش بزرگی از جمعیت آن به آب دسترسی ندارند یا زندگی خود را در معرض تهدید پدیده‌های مرتبط با آن می‌بینند.
خشکسالی در مکزیکوسیتی و هراس از «روز صفر»
امسال (۲۰۲۴) در مکزیکوسیتی، زنگ خطر فرا رسیدن «روز صفر» آبی به صدا درآمده است. به بیان دقیق‌تر، احتمال اینکه این کلان‌شهر برای تامین جمعیت خود با کمبود آب مواجه شود، نزدیک‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
نمودار هفت سال گذشته ذخایر آب مخازن سیستم کوتسامالا (Cutzamala) -که ۳۰ درصد کلان شهر پایتخت مکزیک را تامین می‌کند- مانند تصویر یک سرسره (تاکید بر روند کاهشی) به نظر می‌رسد. ذخیره‌سازی آن به حداقل تاریخی کمتر از ۲۱۰ میلیون مترمکعب، یعنی ۲۷ درصد از ظرفیت آن کاهش یافته که به افزایش محدودیت‌هایی منجر شده است و برخی از شهروندان، به ویژه از مناطق با قدرت خرید پایین‌تر، از سال‌ها قبل از آن رنج می‌برند.
برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که ذخایر آب پایتخت مکزیک در ۲۶ ژوئن (ششم تیر) به طور کامل به اتمام می‌رسد، با این حال حتی در صورت تحقق نیافتن این پیش‌بینی، مساله غیر قابل انکار این است که دومین شهر پر جمعیت آمریکای لاتین با مشکلات جدی آب مواجه است؛ کمبود بارندگی به تخلیه ذخایر زیرزمینی افزوده است؛ آلودگی و مدیریت ضعیف که برای سال‌ها ادامه دارد نیز از دیگر چالش‌ها است.
مکزیکوسیتی تنها پایتختی نیست که به تازگی با مشکل مواجه شده است. اگرچه بوگوتا شهری است که با باران همراه است، اما پدیده ال نینو و افزایش دما به دلیل تغییرات آب‌وهوایی، پایتخت کلمبیا را به بحران آب در سال جاری سوق داده و مقامات را مجبور به اتخاذ تدابیری برای جیره‌بندی دو ماهه آب کرده است. اکنون کلمبیا بر خلاف مکزیک، در حالت آماده‌باش قرار گرفته است: یک فصل بارانی شدید در نیمه دوم سال ۲۰۲۴ پیش بینی می‌شود که با پدیده لا نینا همراه است و می‌تواند باعث سیل، طوفان‌های استوایی و رانش زمین شود.
بارندگی بی‌سابقه در جنوب برزیل حدود ۵۸۰ هزار نفر را آواره کرد
در حالی که برخی از مناطق این قاره از خشکسالی شدید رنج می‌برند، برخی دیگر در حال غرق شدن هستند، چنان که امسال در ریو گرانده دو سول، در جنوب برزیل اتفاق افتاد؛ این منطقه شاهد سیل های بی‌سابقه ای بود که دست‌کم ۱۷۲ کشته و حدود ۴۰ نفر مفقودی با ضرر اقتصادی ۷ میلیارد دلاری بر جای گذاشت. همچنین حدود ۵۸۰ هزار نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند. در پورتو آلگره (Porto Alegre) پایتخت این ایالت، رکورد تاریخی بارش‌ها در ماه مه (اردیبهشت- خرداد) شکسته شد و طبق داده‌هایی که موسسه ملی هواشناسی به روزنامه ال پائیس ارائه کرد، این پدیده از بزرگترین سیل‌ها از زمان شروع ثبت آمارها در سال ۱۹۱۶ میلادی بود.
مطالعه‌ای از سوی نهاد بین‌المللی World Weather Attribution هفته گذشته نشان داد که بحران آب‌وهوایی، همراه با اثرات ال نینو و فقدان سرمایه‌گذاری در حفظ زیرساخت‌های کلیدی ضد سیل، مانند ایستگاه‌های پمپاژ و سیلاب، ترکیب خطرناکی است که باعث این سیل‌های ویرانگر شده است.
تا سال ۲۰۵۰ تا ۳۶۵ جزیره کارائیب ناپدید خواهند شد
یکی دیگر از پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی افزایش سطح دریاها همراه با ذوب یخ‌ها است که در حال حاضر برخی از جزایر کارائیب را غیرقابل سکونت کرده است.
هفته گذشته، ساکنان گونا یالا (Guna Yala)، جزیره‌ای در پاناما، به نخستین پناهجویان آب‌وهوایی تبدیل شدند که به طور رسمی به مکانی دیگر در منطقه نقل مکان کردند. در همین حال، جزایر همسایه به آنچه به نظر می‌رسد سرنوشت اجتناب‌ناپذیر برخی از آن‌ها باشد، می‌نگرند.
بر اساس برآوردهای وزارت محیط زیست پاناما، تنها در این کشور، با نزدیک به سه هزار کیلومتر خط ساحلی که ۵۰ درصد جمعیت آن زندگی می‌کنند، ۳۶۵ جزیره ممکن است تا سال ۲۰۵۰ به دلیل افزایش سطح دریا ناپدید شوند.
آن‌ها تنها جزایر منطقه در آستانه ناپدید شدن نیستند. گزارشی که توسط بانک توسعه بین‌آمریکایی (IDB) در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، به مطالعاتی اشاره می‌کند که پیش‌بینی می‌کنند اگر عواملی که باعث افزایش دما می‌شوند، متوقف نشوند، تا سال ۲۱۰۰ میلادی، سطح دریاها تا ۱.۵ متر در سواحل کارائیب افزایش یابد.
این گزارش هشدار می‌دهد: بدون تردید، کاهش سریع و شدید آلودگی آب‌وهوا می‌تواند این پیش‌بینی‌ها را تا حدود یک متر کاهش دهد. سازمان مرکزی آب‌وهوا (Climate Central) ابزاری دارد که به شما امکان می‌دهد سناریوهای مختلف افزایش سطح آب دریاها در جهان را بررسی کنید. در نقشه زیر مکان‌هایی را می‌بینید که با افزایش یک متری سطح دریا، تحت تاثیر قرار می‌گیرند (نقاط با رنگ قرمز).
کمبود باران باعث می‌شود کانال پاناما بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار ضرر کند
در کانال پاناما -حوزه کلیدی در تجارت جهانی- کمبود بارندگی به ویژه تحت تاثیر پدیده ال نینو، که این کشور آمریکای مرکزی در سال ۲۰۲۳ متحمل شد، مدیران را وادار به انجام محاسباتی کرده است: طبق برآوردهای مدیران کانال پاناما، کمبود آب در سال جاری (۲۰۲۴) به ضرر بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلاری تبدیل خواهد شد. رقمی که در ابتدای سال جاری توسط ریکوارته باسکِز (Ricaurte Vásquez) رئیس اداره کانال پاناما (ACP) نیز هشدار داده شده بود.
در سال ۲۰۲۳، ۲۵ درصد کمتر از حد معمول در این منطقه باران بارید و با توجه به سوابق ACP، این دومین سال خشک در ۷۳ سال گذشته بود که به دلیل سطح پایین ذخایر آب در دریاچه‌های Gatún و Alhajuela، کانال را مجبور به محدود کردن دسترسی و اندازه کشتی‌های عبوری کرد؛ این محدودیت‌ها تنها اجازه داد تا ۵۰ درصد از آب مورد نیاز برای مواجهه با فصل خشک سال ۲۰۲۴ ذخیره شود.
خبر خوب در هفته‌های اخیر این است که فصل بارندگی به کانال پاناما اجازه می‌دهد تا تعداد شناورها را دوباره افزایش دهد، اگرچه این وضعیت هنوز به حالت عادی نرسیده است. اداره کانال پاناما، در حال حاضر مشغول بررسی راهبردهای سازگاری با تغییرات آب‌وهوایی است تا نه تنها از ترانزیت کشتی‌ها، بلکه همچنین از دسترسی به آب برای جمعیتی که توسط همان دریاچه‌هایی که کانال را تامین می‌کنند، اطمینان حاصل کند.
معضل نابرابری: از هر ۴ آمریکایی لاتینی، ۱ نفر به آب دسترسی ندارد
به نوشته ال پائیس، مانند هر موضوع دیگری در آمریکای لاتین، نابرابرترین منطقه در جهان، دسترسی به آب نیز یک مسئله منابع اقتصادی است.
بر اساس داده های برنامه مشترک نظارت و تامین آب و بهداشت سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، در سال ۲۰۲۲، تنها ۷۵.۴ درصد از جمعیت منطقه از خدمات آب آشامیدنی به شیوه ایمن برخوردار بودند که به این معنی است که ۱۶۱ میلیون نفر فاقد آن هستند.
در این چارچوب، همچنین تفاوت زیادی بر اساس کشور وجود دارد: در حالی که ۹۹ درصد از مردم شیلی، ۸۷ درصد از برزیلی‌ها یا ۷۴ درصد از کلمبیایی‌ها به طور مداوم به جریان آب جاری دسترسی دارند،حدود نیمی از مکزیکی‌ها، مردم دومینیکن و پرو دسترسی مطمئنی به این منبع ندارند؛ فقط ۴۳ درصد مکزیکی‌ها، ۴۵ درصد مردم دومینیکن و ۵۲ درصد از پرویی‌ها به آب سالم دسترسی دارند.