به گزارش خبرنگار ایرنا، استان قزوین در محورهای مختلف کشاورزی و صنعتی اهمیت ویژه‌ای دارد و از آنجایی که چهار درصد نیاز کشاورزی کشور را تامین می‌کند، تقویت کشاورزی نیز در این استان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
باغ ها و زمین‌های کشاورزی قزوین، میراثی است که کشاورزان سال‌ها بر روی آن عرق جبین ریختند و محصولاتی را با تلاش خود به سطح کشور عرضه کردند و حتی برای حفظ آن جان خود را به آب و آتش زدند.
حالا موضوع بهره وری در محصولات کشاروزی به یک مساله بسیار مهم تبدیل شده و باید برای افزایش راندمان و بالابردن بهره‌وری در بخش کشاورزی تلاش کرد که یکی از راهکارهای مهم آن رعایت الگوی کشت است.
در همین خصوص خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز قزوین با عباس بیگدلی، نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی در مورد اهمیت موضوع کشاورزی و همچنین برنامه های بهره وری و الگوی کشت به گفت و گو نشست:
ایرنا. برای شروع گفت و گو بفرمایید در خصوص وضعیت الگوی کشت استان مجلس شورای اسلامی چه برنامه ای دارد؟
برنامه تولید بهینه (الگوی کشت) محصولات موضوع ماده ۳۱ قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوب سال ۸۹، مطابق و منطبق با برنامه هفتم توسعه به صورت پنج ساله و هرسال تا سه ماه قبل از شروع سال زراعی، تعیین و تمامی حمایت‌های قیمتی و غیر قیمتی بر اساس این برنامه اجرا می شود که البته حمایت از کشاورزان نیز متناسب با رعایت الگوی کشت باید صورت گیرد تا باعث رغبت و تمایل کشاورز برای ارجای برنامه باشد.
بخشی از طرح‌های دولتی که می‌تواند به حمایت کشاورزان در راستای الگوی کشت منجر شود، همان اجرای ماده ۳۲ (بودجه‌های سنواتی و یارانه‌های مصوب) و ماده ۳۳ (خرید تضمینی با قیمت تضمینی) قانون افزایش بهره وری است تا بتواند کشاورزان را به سمت رعایت الگوی کشت سوق دهد.
بخش دیگر در واقع به کشاورزان زحمتکش برمی گردد که با اعتماد به برنامه‌ها و هم راستا با طرح‌های اعلامی از سوی وزارت جهاد کشاورزی بخصوص مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان تاکستان گام بردارند، چراکه طرح ها کارشناسی شده و قابل اجرا برای کشاورزان است.
ایرنا. یعنی اعتقاد دارید قوانین اصولی می تواند در زمینه کشاورزی بسیار کمک کننده باشد؟
صد البته؛ با داشتن قوانین خوب حمایتی، اجرای درست، دارا بودن پیوست توزیع عدالت و توجه به آمایش سرزمینی می توان الگوی کشت را بهبود و توسعه داد، مانند تولید و صادرات محصولات گلخانه ای (با توجه به احداث شهرک گلخانه ای که در تاکستان وجود دارد) که کاملا منطبق با بند (ت) ماده ۳۳ برنامه هفتم توسعه است.
پیشنهاد می‌کنیم در کنار تمامی قوانینی که وجود دارد و قابل اجرا برای کشاورزان است، باید توجه کرد که ما سال‌های طولانی درگیر تنش‌های آبی هستیم، الگوی کشت بر اساس هیدرومدل می‌تواند موثر باشد، به طوری که برای مثال در نظر بگیرید که ۶۰۰ هکتار زمین کشاورزی داریم و یک منابع آبی محدود یا مشخص که می خواهیم ۳۰۰ هکتار آن را کشت باغی اعم از درختان میوه یا بویژه انگور کار کنیم و مابقی را ۲۰۰ هکتار زراعت آبی و ۱۰۰ هکتار زراعت دیم انجام دهیم.
برای باغ کشاورزی در هر هکتار یک لیتر در ثانیه و برای زراعت آبی مثل گندم و جو در هر هکتار نیم لیتر در ثانیه یا برای ذرت و یونجه هفت دهم لیتر در ثانیه آب نیاز داریم که حلقه چاهی می خواهیم تا بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ لیتر در ثانیه آبدهی داشته باشد.
در واقع با گفتن این مثال می خواهم این مدل الگوی کشت را اینگونه تشریح کنم که باید برای کشت محصولات منطقه ای و نیاز به آب و میزان منابع آبی، مقدار کشت را مشخص کرد. اینگونه نباشد که یکسال همه کشاورزان بروند به سمت کشت یک محصول به طوری که این محصول به علت عرضه زیاد، قیمت نازلی داشته باشد و کشاورز حتی توجیه اقتصادی برای برداشت محصول نداشته باشد و برعکس یکسال کسی آن محصول را کشت نکند و به دلیل تقاضای زیاد و عرضه کم قیمت‌ها سرسام آور افزایش یابد.
ایرنا. برای قطعی برق کشاورزان چه راهکارهایی مد نظر شما قرار دارد؟
طبق بند یک ماده ۴۶ برنامه هفتم توسعه، وزارتخانه‌های نفت، نیرو و صمت مکلف هستند تا به منظور رفع ناترازی‌های انرژی و افزایش سهم انرژی های تجدید پذیر در تامین برق کشور در قالب ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و ارتقاء نظام مالی کشور نسبت به اتخاذ تمهیدات لازم جهت توسعه احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی که اتفاقا در استان قزوین و شهرستان تاکستان قابل اجرا است، در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی اقدام کنند. این بحث قانونی مساله است، امروز قطعی برق کشاورزان و یا بهتر است بگوییم، قطعی برق چاه‌های آب کشاورزان قطعا باعث بروز مشکلات عدیده خواهد بود و یکی از این مشکلات طغیان آفات کشاورزی است.
کمبود شدید آب و آبیاری در مناطق ما به ویژه برای انگور و گردو باعث ایجاد آفاتی مانند زنجیره مو برای انگور و کرم خراط برای گردو می شود و از بین بردن این آفات مستلزم هزینه های زیاد است، البته به خسارات این آفات باید کاهش محصول، خشکی درختان و از بین رفتن محصولات را اضافه کرد.
پیشنهاد می کنم بصورت دولتی یکی از طرح‌های تامین برق خورشیدی یا بادی برای هر چند ۱۰ هکتار اجرا شود و یا سهم قطعی برق چاه ها با مدیریت خود مجموعه کشاورزان و سهامداران ها اعمال شود.
در حالت سوم ۲۴ یا ۴۸ ساعت بصورت یک روز یا دو روز مجزا، مشخص و ثابت در هفته قطعی برق صورت گیرد تا از از قطعی هر روزه و آسیب به محصولات کشاورزی جلوگیری شود.
ایرنا. به نظر شما برای توسعه تجارت و بازار فروش کشاورزان استان چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
در حوزه توسعه تجارت و بازار فروش محصولات کشاورزی در تبصره ۲ بند (ت) ماده ۴۸ برنامه هفتم توسعه وزارت صمت مکلف شده با هماهنگی وزارت کشور و جهاد کشاورزی و همکاری دستگاه های اجرایی متولی طرح‌های تولیدی و نقشه راه زنجیره‌های اقتصادی مزیت دار استان را متناسب با ظرفیت ها و مزیت‌های بومی تدوین و در شورای عالی آمایش سرزمین به تصویب برساند که این امر منجر به استقرار دبیرخانه ملی راهبری زنجیره های اقتصادی مزیت دار در یکی از وزارتخانه های ذیربط و دبیرخانه آن در استانداری‌ها می‌شود.
همچنین طبق ماده ۱۷ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی مصوب سال ۱۳۸۹، وزارت جهاد کشاورزی موظف است علاوه بر منابع پیش بینی شده در ماده ۱۲ قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی و در اجرای بند (د) ماده ۱۸ قانون برنامه چهارم توسعه، ۴۹ درصد آورده سهم دولت در تشکیل و افزایش سرمایه صندوق‌های غیر دولتی حمایت از توسعه بخش کشاورزی را برای حمایت از تولید و توسعه صنایع تبدیلی به کار ببرد، با وجود این قانون و حمایت دولت، حلقه مفقوده و پایه اصلی برای توسعه و تجارت و بازار فروش محصولات کشاورزی، احداث کارخانه های فرآوری و صنایع تبدیلی محسوب می‌شود.
همچنین از یکطرف با توجه به کاهش شدید منابع آبی و از طرف دیگر با علم به اینکه ایران از دیرباز مهد خشکبار بوده، بهتر است با تغییر الگوی کشت از زراعت و باغات آب بر به احداث باغات خشکبار از جمله بادام، گردو، پسته و فندق پیش برویم و البته در تاکستان انگور هم وجود دارد که غالب باغ های کشاورزی این شهرستان را تشکیل می دهد و جزء محصولاتی است که منابع آبی کمتری نیاز دارد، اما باتوجه به فروش فرآورده های خشکبار و صنایع تبدیلی آن مانند تازه خوری انگور، روغن هسته، انواع کشمش، آبغوره، برگ سبز تازه، شیره انگور، خواص دار بودن اشک مو، سرشاخه های هرس شده انگور برای صنایع چوب و زغال و تلفیق شیره انگور با مغز گرد به طور قطع از نظر اقتصادی توجیه پذیرتر از کشت هندوانه و خربزه خواهد بود.
میزان درصد باقیمانده سم در این محصولات را نیز برای تجارت و صادرات محصولات کشاورزی کنترل کنیم که این موضوع در گردو و بادام راحت تر صورت می گیرد، بدون شک راه توسعه تجارت و بازار فروش محصولات کشاورزی جلوگیری از خام فروشی و روی آوردن به سمت فرآوری کردن محصولات است که قوانین حمایتی خوبی نیز در این راستا وجود دارد.
ایرنا. در خصوص سدها و انتقال آب و لوله کشی ها چه پیشنهادهایی دارید؟
درخصوص سدها و انتقال آب و لوله کشی ها در برنامه هفتم توسعه برنامه ریزی هایی صورت گرفته که سالانه ۷۰ هزار هکتار احداث آبراهه و انتقال آب کشاورزی با لوله برای جلوگیری از هدر رفت آب صورت پذیرد و این کار با استقرار سامانه های نوین آبیاری تحت فشار، آبیاری زیرسطحی هوشمند با کاهش مصرف آب کشاورزی، تجهیز و نوسازی و زهکشی اراضی کشاورزی محقق خواهد شد.
از این رو کشاورزان نیز باید برای تغییرات پای کار باشند و اتفاقا دولت در برنامه هفتم موظف شده که از سامانه های هوشمند پیشرفته آبیاری زیرسطحی به نام طرح نهاد پیشران مبتنی بر رطوبت رسانی، تغذیه خاک و هوارسانی زیرسطحی اراضی کشاورزی بالای ۱۰ هکتار اقدام کند تا در این اراضی مصرف آب کشاورزی حداقل ۵۰ درصد کاهش یابد و بهره وری تولید حداقل یک و نیم برابر ارتقاء یابد.
البته حمایت‌های مادی این بخش و اجرای سامانه نوین آبیاری زیرسطحی در اراضی کشاورزی بصورت بلاعوض است، با این حال باید متذکر شد که آب صرفه جویی شده از محل اجرای طرح برای مصارف غیر شرب ممنوع بوده و باید به چرخه مصرفی بازگردد.
ایرنا. برای توسعه کشاورزی چه پیشنهادهایی در سطح ملی و استانی دارید؟
توسعه کشاورزی در سطح کشور و استان می‌تواند با رعایت مواردی از جمله الگوی کشت مناسب به همراه آمایش سرزمین، تامین برق مناسب و پایدار مختص کشاورزی، توسط منابع انرژی نوین، جلوگیری از خام فروشی و سوق دادن به سمت تولید فرآوری های کشاورزی، آبیاری نوین و تامین آب کشاورزی از طریق پساب ها همراه باشد.
با در نظر گرفتن موارد عنوان شده راه کشاورزی در استان را روشن می بینیم و امیدواریم با کمک مسوولان و دست اندرکاران کشاورزی، بتوانیم مجددا کشاورزی منطقه را احیا و اقتصاد آن را رونق بخشیم.