به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به عنوان مرجع ارائه آمار آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و مجموعه آمارهای آموزش عالی را هر ساله جمع‌آوری کرده و در قالب کتابی به نام آمار آموزش عالی ایران منتشر می‌کند. جدیدترین آمار در این حوزه به نام کتاب آمار آموزش عالی ایران سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ اخیرا منتشر شد و رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در نشستی با خبرنگاران مهم‌ترین آمارهای آن را تبیین کرد.
آمارهای ارائه شده در این کتاب شامل آمار و اطلاعات مربوط به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و موسسات آموزش عالی غیردولتی‌غیرانتفاعی همچنین موسسات آموزش عالی وابسته به دستگاه های اجرایی کشور در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ است.
همچنین این کتاب شامل شش فصل است که در هر فصل آن به بررسی یکی از بخش‌های نظام آموزش عالی پرداخته شده است. در فصل اول تا فصل سوم آن آمار ثبت نام شدگان، دانشجویان و دانش آموختگان به تفکیک، جنسیت، وابستگی، شیوه آموزشی و غیره در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ ارائه شده است.
همچنین در فصل چهارم کتاب آمار آموزشگران دانشگاهی به تفکیک نوع خدمت، مرتبه علمی، جنسیت، وابستگی به تصویر کشیده شده است. فصل پنجم کتاب؛ شامل آمار کارکنان غیرآموزشی است که به تفکیک مدرک تحصیلی، جنسیت و وابستگی، ارائه شده است. در فصل ششم یا فصل آخر کتاب روند رشد برخی از اقلام آماری در دوره ۱۰ ساله بررسی شده است.
خبرگزاری ایرنا در سلسله گزارش‌هایی به بررسی تحلیلی از تازه‌ترین آمارهای آموزش عالی در حوزه‌های مختلف می‌پردازد. سومین و آخرین شماره از این گزارش‌ها به توزیع دانش آموختگان به تفکیک شیوه آموزش، نوع تحصیل، وابستگی مرکز و جنسیت می‌پردازد.
جمعیت دانش آموختگان در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰
یکی از خروجی‌های نظام آموزش عالی کشور دانش آموختگان هستند؛ دانش آموخته به فردی گفته می‌شود که یکی از دوره‌های تحصیلی آموزش عالی را با موفقیت به پایان رسانده و برابر ضوابط معین مدرک تحصیلی دریافت می‌کند. طبق آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در سال تحصیل ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در مجموع ۵۲۶ هزار و ۵۲۰ نفر دانش آموخته شده‌اند و مدرک تحصیلی خود را دریافت کردند.
۵۱.۸ درصد دانش آموختگان مرد هستند
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد از مجموع ۵۲۶ هزار و ۵۲۰ نفر دانش‌آموخته موسسات آموزش عالی کشور ۴۸.۲ درصد (۲۵۴ هزار و ۱۲ نفر) را زنان و ۵۱.۸ درصد (۲۷۲ هزار و ۵۰۸ نفر) را مردان تشکیل می‌دهد.
موسسات آموزش عالی به دو دسته اصلی دولتی و غیردولتی تقسیم می‌شوند. در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ مجموع دانش آموختگان موسسات دولتی ۳۶۷ هزار و ۱۸۹ نفر (برابر ۶۹.۷ درصد) و ۱۵۹ هزار و ۳۳۱ نفر دانش آموخته موسسات آموزش عالی غیردولتی بود.
براساس این گزارش ۸۶.۵ درصد دانش آموختگان به شیوه حضوری، ۱۲.۱ درصد به روش نیمه حضوری و ۱.۴ درصد به روش غیرحضوری در موسسات آموزش عالی تحصیل و فارغ‌التحصیل شده‌اند.
نوع تحصیل دانش آموختگان یکی دیگر از موارد مورد توجه است که در سال تحصیل ۱۴۰۰-۱۴۰۱ فارغ‌التحصیلان روزانه بالاترین آمار را داشتند؛ به این صورت که ۹۲.۴ درصد به صورت روزانه (مجموع دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی، شامل آزاد و غیرانتفاعی‌ها و نوبت دوم)، ۴.۳ درصد به صورت شبانه، ۱.۲ درصد به صورت فراگیر، ۱.۴ درصد به صورت الکترونیکی و مابقی به صورت پردیس، نیمه حضوری و مشترک تحصیلات خود را به اتمام رسانده‌اند.
آخرین جزئیات مقطع تحصیل دانش‌آموختگان در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰
مقاطع تحصیلی در دانشگاه‌ها عبارتند از؛ کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای تخصصی و دکترای حرفه‌ای (رشته‌های پزشکی). کارشناسی همواره دارای بالاترین تعداد دانشجویان و دانش آموختگان در سال‌های تحصیلی مختلف است. براین اساس در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ ۵۸.۵ درصد دانش آموختگان از دوره تحصیلی کارشناسی، ۱۸.۵ درصد از کاردانی، ۱۸.۲ درصد کارشناسی ارشد، ۲.۹ درصد دکترای تخصصی و ۱.۹ درصد از دوره دکترای حرفه‌ای تحصیلات خود را به پایان رساندند.
علوم انسانی بیشترین دانش آموخته را در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰
موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در آخرین گزارش خود به توزیع دانش آموختگان در گروه‌های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، علوم پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی و دامپزشکی و هنر نیز پرداخته است.
بررسی داده‌ها حاکی از این است که گروه علوم انسانی بیشترین دانش آموخته را در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ داشت. براساس این گزارش ۲۸۱ هزار و ۷۵۴ نفر (۵۳.۵ درصد) در سال مذکور در تمام شیوه‌های آموزشی (حضوری، نیمه حضوری و غیرحضوری) در رشته‌های گروه علوم انسانی فارغ التحصیل شدند. همچنین ۲۳.۲ درصد (۱۲۲ هزار و ۲۷۸ نفر) از گروه فنی و مهندسی، ۸.۵ درصد (۴۴ هزار و ۳۹۱ نفر) از گروه علوم پزشکی، ۷ درصد (۳۶ هزار و ۸۵۲ نفر) از گروه هنر، ۲.۸ درصد (۱۴ هزار و ۸۷۷ نفر) از گروه کشاورزی و دامپزشکی دانش آموخته شده‌اند.
براساس داده‌های آماری بیشترین تعداد دانش آموختگان گروه‌های تحصیلی، از دوره کارشناسی بوده است در حالی که کمترین تعداد دانش آموختگان مربوط به گروه‌های تحصیلی علوم پایه، کشاورزی، دامپزشکی و هنر از دوره دکترای تخصصی، کمترین تعداد دانش آموختگان گروه‌های علوم پایه و علوم پزشکی از دوره کاردانی است. همچنین در گروه کشاورزی، دامپزشکی نیز کمترین تعداد دانش آموختگان از دوره دکترای حرفه‌ای است.
مطابق این گزارش در گروه علوم انسانی ۶۱.۷ درصد، گروه علوم پایه ۶۵.۷ درصد، علوم پزشکی ۵۴ درصد، گروه فنی و مهندسی ۵۴.۶ درصد، گروه کشاورزی و دامپزشکی ۵۰.۹ درصد و گروه هنر ۵۰.۸ درصد دانش آموخته دوره کارشناسی هستند.
توزیع درصد دانش آموختگان دوره‌های تحصیلی در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰
دانش‌آموختگان وزارت علوم درصدر
بررسی آخرین داده‌های موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بیانگر این است که در بخش دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ۱۰۱ هزار و ۹۹۶ نفر بیشترین تعداد دانش آموختگان را در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ داشت. در مجموع بخش دولتی ۳۶۷ هزار و ۱۸۹ نفر و در بخش غیردولتی ۱۵۹ هزار و ۳۳۱ نفر دانش آموخته در این سال تحصیلی داشت. در بخش غیردولتی دانش آموختگان دانشگاه آزاد برابر ۱۱۱ هزار و ۲۱۲ نفر دانش آموخته وجود داشت.
وضعیت دانش آموختگان در استان‌های مختلف
براساس این گزارش استان‌های تهران با تعداد ۱۰۵ هزار و ۸۱۴ نفر (۲۰.۱ درصد)، خراسان رضوی با ۳۶ هزار و ۴۸۸ نفر (۷ درصد) و اصفهان با ۳۳ هزار و ۵۸ نفر (۶.۳ درصد) بیشترین و استان‌های ایلامی با ۵ هزار و ۴۰۸ نفر (۱ درصد)، خراسان شمالی با ۵ هزار و ۴۳۲ نفر (۱ درصد) و استان کهگیلویه و بویراحمد با ۵ هزار و ۴۷۳ نفر (۱ درصد) کمترین تعداد دانش آموختگان را داشتند.
طبق بررسی‌ها در ۱۲ استان کشور تعداد دانش آموختگان کمتر از ۱۰ هزار نفر و ۱۲ استان بین ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار نفر قرار دارد که در مجموع در ۲۴ استان کشور تعداد دانش آموختگان کمتر از ۲۰ هزار نفر است.
بیش از ۴۸ درصد دانش آموختگان زن بودند
طبق آمار در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مجموع دانش آموختگان دولتی و غیردولتی ۵۲۶ هزار و ۵۲۰ نفر بود. از این تعداد ۲۵۴ هزار و ۱۲ نفر زن بودند یعنی ۴۸.۲۴ درصد دانش آموختگان را زنان تشکیل می‌دهند. همچنین ۶۹.۷۴ درصد از کل دانش آموختگان در موسسات آموزشی دولتی تحصیل کردند.
استان‌های گلستان (۵۳.۵ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۵۲.۲ درصد) و یزد (۵۲.۱ درصد) بیشترین و کهگیلویه و بویراحمد (۳۷ درصد) بوشهر (۳۸.۴ درصد) و ایلام (۴۳.۴ درصد) کمترین درصد دانش آموخته زن به کل دانش آموختگان را در میان استان‌های کشور داشته‌اند.
براساس داده‌های موسس پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در ۱۵ استان درصد دانش آموختگان زن بیش از متوسط کشوری و در ۱۶ استان کمتر از متوسط کشوری است.