گروه جامعه ایرنا - ثبت‌نام دانش‌آموزان برای سال تحصیلی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۳ در مدارس در حالی امسال از ۱۹ اردیبهشت در حالی آغاز شده که بسیاری از خانواده‌ها همچنان به دلایل مختلف نتوانسته‌اند فرزند خود را ثبت‌نام کنند؛ این موضوع بویژه برای دانش آموزان دوره دوم متوسطه که در تب و تاب ورود به دانشگاه هستند، اهمیت بیشتری دارد.
به طور معمول خانواده‌ها پس از پایان سال تحصیلی و دریافت کارنامه دانش‌آموزان برای سال آینده تحصیلی آنان برنامه ریزی می‌کنند؛ اگر قصد تغییر مدرسه نداشته باشند و یا پای تغییر پایه تحصیلی در میان نباشد، مشکلی پیش نمی‌آید و مدرسه اقدام به ثبت نام دانش آموز در پایه بعدی می‌کند اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که خانواده ها به دلایل مختلف از جمله تغییر محل زندگی، یا نارضایتی از مدرسه و یا یافتن مدرسه بهتر تصمیم می‌گیرند تا مدرسه فرزند خود را تغییر دهند و به همین دلیل ثبت‌نام دانش‌آموزان به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین در ماه‌های خرداد و تیر تبدیل می شود.
در واقع والدین با در نظر گرفتن موارد بسیاری مانند شیوه تدریس معلمان، میزان شهرت مدرسه در منطقه و اقدامات تربیتی و پرورشی یک مدرسه را برای تحصیل فرزندان خود انتخاب می‌کنند.
هرچند که بسیاری از دانش‌آموزان سالانه در مدارس مختلف به سادگی ثبت‌نام می‌شوند اما خانواده‌ها در چند سال اخیر با مشکلاتی مانند محدوده بندی مدارس، کمبود ظرفیت در مدارس دولتی، سخت‌گیری‌های مدیر مدرسه در ثبت‌نام و حتی توصیه مدیران به ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی مواجه شده‌اند.
البته ثبت‌نام دانش‌آموزان میان‌پایه با سهولت بیشتری انجام می‌شود و در بیشتر موارد آنها می‌توانند در همان مدرسه ثبت‌نام خود را کامل کنند اما این اقدام برای دانش‌آموزان ورودی جدید در موارد بسیاری با چالش‌هایی که از آنها نام برده شد، همراه است به طوری که برای رفع آنها اغلب ناگزیر هستند به ستادهای ثبت‌نام یا مناطق آموزش و پرورش مراجعه کنند و نامه بیاورند.
با وجود اینکه دانش‌آموزان بسیاری بدون مشکل در مدارس نزدیک محل سکونت خود به سادگی ثبت‌نام کرده‌اند اما اکنون خانواده‌هایی هم هستند که حتی پس از مراجعه به ستادهای ثبت‌نامی هم نتیجه مورد نظرشان را بدست نیاورده و برای ثبت‌نام فرزندان خود همچنان سرگردان هستند؛ برخی از این خانواده ها در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از این موضوع گلایه داشتند که مدیران مدارس در ثبت نام از دانش آموزان همراهی لازم را با خانواده ها ندارند.
مدیر فقط دانش‌آموز با نمرات خوب را ثبت‌نام می‌کند
مادر یک پسر کلاس ششمی به خبرنگار ایرنا درباره مشکلات ثبت‌نام فرزند خود می‌گوید: فرزندم امسال به کلاس هفتم می‌رود و سطح علمی‌اش متوسط است یعنی در کارنامه‌اش یک درس با تراز (قابل قبول) دارد اکنون به هر مدرسه‌ای برای ثبت‌نام در پایه هفتم می‌برم، او را ثبت‌نام نمی‌کنند.
وی می‌افزاید: مدیران فقط دانش‌آموزان با سطح علمی خوب را ثبت‌نام می‌کنند که این روش درستی نیست، همه دانش‌آموزان باید بتوانند در مدارس تحصیل کنند و در همین مدارس با شیوه درست معلم باید سطح علمی دانش‌آموزان بهبود یابد نه اینکه هرکس که نمره‌اش خوب باشد را فقط ثبت‌نام کنند. چطور است که دانش‌آموزان اتباع با هر سطح علمی را ثبت‌نام می‌کنند اما فرزند من جایی در مدارس ندارد؟
این مادر همچنین عنوان می‌کند: یک روز من و یک روز دیگر هم همسرم مرخصی گرفته و به ستادهای ثبت‌نامی رفتیم اما آنجا هم می‌گویند وقتی مدیر ثبت‌نام نمی‌کند، کار خاصی برایمان نمی‌توانند انجام دهند.
این موضوع را پدر دانش آموز دیگری نیز به این شکل بیان کرد: در گذشته مدارس غیرانتفاعی مطرح برای پذیرش دانش آموزان شرط و شروط می گذاشتند اما الان شرایط طوری شده که حتی مدارس دولتی هم می گویند که دانش آموز زیر معدل ۱۸ نمی پذیریم.
وی که فرزندش در حال ورود به دوره متوسطه دوم است، توضیح داد: بیشتر مدارس متوسطه سعی می کنند دانش آموز با معدل بالا جذب کنند که بعدا بگویند که درصد ورودی و قبولی آنها در دانشگاه بالاست در حالی که بقیه دانش آموزان که مثلا معدل ۱۷ یا حتی ۱۶ دارند هم حق تحصیل دارند نه اینکه خانواده را مجبور کنید که فرزندش را به مدارس کاردانش و فنی حرفه ای ببرد در حالی که علاقه ای به رشته های مهارتی ندارد.
ظرفیت پُر است
مادر دانش‌آموز کلاس پنجمی هم درباره ثبت‌نام فرزندش می‌گوید: امسال محل زندگی ما از یک منطقه به منطقه دیگری منتقل شده و به همین دلیل باید فرزندم را هم در محله جدید ثبت‌نام کنم اما به هر مدرسه‌ای که می‌روم، می‌گویند ظرفیت پر است.
وی می‌افزاید: مدارس اطراف محل سکونت به دلیل پربودن ظرفیت مدرسه ثبت‌نام نمی‌کنند و مدارس دیگر هم به دلیل خارج از محدوده ثبت‌نام بودن. اکنون این نگرانی را دارم که نکند فرزندم را جایی ثبت‌نام نکنند.
مدیر با نامه آموزش و پرورش ثبت‌نام کرد
پدر یک دانش‌آموز کلاس ششمی هم درباره ثبت‌نام فرزند خود می‌گوید: مدرسه به دلیل اینکه انضباط فرزندم در کارنامه (قابل قبول) عنوان شده بود، او را ثبت‌نام نمی‌کرد، چند روزی به ستادهای ثبت‌نامی و در نهایت آموزش و پرورش منطقه رفتم و در نهایت با نامه آموزش و پرورش توانستم ثبت‌نام کنم.
مدیر مدرسه دولتی توصیه به ثبت‌نام در مدرسه غیردولتی می‌کند
پدر یک دانش‌آموز کلاس هفتمی هم درباره ثبت‌نام فرزند خود می‌گوید: فرزندم سال تحصیلی گذشته را در مدرسه غیردولتی تحصیل کرد اما امسال به دلیل افزایش شهریه نتوانستم در همان مدرسه ثبت‌نام کنم و می‌خواهم او را به مدرسه دولتی بیاورم اما امان از مدرسه دولتی!
وی می‌افزاید: به هر مدرسه‌ای که می‌برم می‌گویند ظرفیت پر است و مدیران مدارس اصرار دارند که فرزندت را به همان مدرسه غیردولتی ببر. آموزش و پرورش رایگان یکی از حقوق شهروندی است که در قانون اساسی هم آماده اما مدیران مدارس حاضر نیستند دانش آموز جدید ثبت‌نام کنند.
مدیر با شهریه بیشتر ثبت‌نام می‌کند
مادر یک دانش‌آموز کلاس هشتمی هم درباره ثبت‌نام فرزند خود عنوان می‌کند: فرزندم را به یک مدرسه هیات امنایی بردم که از نظر مسافتی خیلی هم به منزل ما نزدیک است اما براساس محدوده بندی آموزش و پرورش ما خارج از محدوده محسوب می‌شویم. مدیر مدرسه می‌گوید اگر می‌خواهم فرزندم ثبت‌نام شود، باید هزینه‌ای چند برابر شهریه ثابت مدرسه را بپردازم.
مادر یکی دیگر از دانش آموزان چنین می گوید: پسرم امسال کلاس سوم ابتدایی را پشت سر گذاشت و چون مدرسه اش فقط دوره اول را داشت، مجبور به جابجایی او هستم؛ تنها مدرسه ای که در محدوده محل زندگی ما قرار دارد، می گوید که اگر می خواهید اینجا ثبت نام کنید باید حدود ۵ میلیون تومان به عنوان کمک به مدرسه واریز کنید در حالی که مدرسه دولتی است.
خارج از محدوده هستیم
مادر یک دانش‌آموز کلاس ششمی هم به ایرنا درباره شرایط ثبت‌نام می‌گوید: مدارس نزدیک به محل زندگی ما خارج از محدوده آموزش و پرورش محسوب می‌شوند و مدیران ثبت‌نام نمی‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: به ستادهای ثبت‌نامی مراجعه کردیم و آنها دوستانه توصیه کردند که هزینه‌ای را به بنگاه معاملات ملکی پرداخت کرده و قولنامه‌ای صوری تنظیم کنیم، تا فرزندم را ثبت‌نام کنند زیرا ستادهای ثبت‌نامی نامه‌ای برای ثبت‌نام در مدرسه به ما نداد.
تاخیر در کارنامه نهایی و سرگردانی والدین
همانگونه که در ابتدای گزارش هم اشاره شد، دانش آموزان دوره دوم متوسطه به دلیل تاخیر در اعلام نمرات نهایی با مشکلات دوچندانی برای ثبت نام روبرو هستند؛ بسیاری از مدارس دوره دوم متوسطه بخصوص مدارس غیرانتفاعی که شرط معدل را برای پذیرش دانش آموز لحاظ می کنند، به والدین اعلام کرده اند تا زمانی که کارنامه آزمون های نهایی منتشر نشود، دانش آموز را ثبت نام نمی کنند.
بسیاری از این مدارس از ابتدای فصل تابستان کار آموزش دانش آموزان را آغاز کرده اند و در برخی مدارس فقط عنوان شده فقط دانش آموزانی حق شرکت در کلاس ها و ثبت نام را دارند که معدل ترم قبل معدل بالای ۱۹ داشته اند و بقیه دانش آموزان تا زمان اعلام کارنامه جدید بلا تکلیف هستند.
نکته اینجاست که در سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ برای نخستین بار امتحانات پایه های تحصیلی دوره دوم متوسطه به صورت نهایی و کشوری برگزار شد زیرا نمرات این پایه ها تاثیر ۵۰ درصدی در ورود به دانشگاه دارد یعنی فقط کنکور برای تعیین سرنوشت موثر نیست و دانش آموزان در سه سال متوالی می بایست به خوبی درس بخوانند تا بخشی از ارزیابی تحصیلی آنها برای ورود به دانشگاه از معدل نمرات نهایی انجام شود.
این اقدام اگرچه دست مافیای کنکور را در تعیین سرنوشت هزاران دانش آموز کوتاه کرده و به کیفیت آموزش در مدارس توجه بیشتری داشته است اما در عین حال سبب سرگردانی دانش آموزان برای ثبت نام در پایه های تحصیلی بالاتر شده است.
بنا بود نمرات نهایی دانش آموزان تا ۲۰ تیرماه اعلام شود اما به دلایل مختلف از جمله تاخیر در برگزاری کنکور - که به دلیل شهادت آیت الله رئیسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری رخ داد - تقویم امتحانات آموزش و پرورش دچار به هم ریختگی شده است.
ثبت‌نام فرزندم پس از مراجعه به ستاد انجام شد
با این وجود برخی والدین می گویند که با مراجعه به ستادهای ثبت نام مشکلشان رفع شده و توانسته اند فرزند خود را در مدرسه مورد نظر ثبت نام کنند؛ مادر یک دانش‌آموز کلاس نهمی که قصد جابه جایی فرزندش را داشت، می‌گوید: چند بار به مدرسه مراجعه کردم اما فرزندم را به دلیل پر بودن ظرفیت ثبت‌نام نمی‌کردند، در نهایت همسرم به ستادهای ثبت‌نام رفت و یک نامه برای ثبت‌نام دریافت کرد که بواسطه آن نامه توانستیم نام‌نویسی کنیم.
هنرستان و مدارس خاص، محدوده جغرافیایی ندارند
در این راستا، محمد مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه فرآیند ثبت‌نام به صورت حضوری و اینترنتی انجام می‌شود، اظهار داشت: ثبت‌نام دانش‌آموزان پایه دهم با توجه به دریافت سوابق تحصیلی و انجام فرآیند هدایت تحصیلی از نیمه تیرماه انجام می‌شود.
وی افزود: ثبت نام دانش‌آموزان مدارس خاص هم پس از اعلام نتایج آزمون سمپاد و نمونه دولتی آغاز خواهد شد.
وی با بیان اینکه عدالت هدف محدوده بندی مدارس است، در این باره توضیح داد: در این رویکرد هدف این است که دانش آموزان هر منطقه از برخی مدارس که دارای ویژگی‌های خاص‌تری هستند، بهره‌مند شوند و به همین دلیل محدودیت جغرافیایی ملاک عمل ثبت‌نام دانش آموزان قرار گرفته است.
کاظمی درباره اعمال برخی محدودیت ها برای ثبت نام دانش آموزان در مدارس اظهار داشت: مدارس خاص همچون مدارس سمپاد و نمونه دولتی تابع قوانین و مقررات خاص خود و آیین‌نامه‌ای هستند که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است؛ این مدارس مشمول محدوده جغرافیایی نمی شوند و در صورت قبولی ثبت‌نام آنها انجام می شود.
وی درباره محدوده‌بندی هنرستان‌ها خاطرنشان کرد: هنرستان‌ها با توجه به محدودیت رشته‌ها محدوده جغرافیایی ندارند و دانش‌آموزان می‌توانند در هر هنرستانی ثبت‌نام کنند.
والدین در صورت اشتباه در محدوده‌بندی چه اقداماتی انجام دهند؟
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که در صورت‌اشتباه در محدوده بندی، والدین برای ثبت‌نام چه اقداماتی باید انجام دهند، گفت: محدوده‌بندی براساس نشانی از طریق سامانه مربوط به وزارت راه و شهرسازی و سامانه آموزش و پرورش مشخص می‌شود که باهم ارتباط دارد و براین اساس شناسایی و محدوده مشخص می‌شود اگر فردی اطلاعات منزل را به درستی ثبت نکرده باشد، باید نسبت به اصلاح نشانی منزل در سامانه مربوطه اقدام کند.
کاظمی عنوان کرد: مشکلی از بابت شناسایی محدوده دقیق جغرافیایی وجود ندارد و والدین در صورت بروز هر مشکل می توانند با ارائه مستندات نسبت به ثبت‌نام در مدرسه محدوده جغرافیایی خود اقدام کنند.
محدوده‌بندی مدارس در دستورالعمل ثبت‌نام اعلام می‌شود
همچنین حمید طریفی حسینی معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایرنا درباره مشکلات محدوده بندی برای ثبت‌نام مدارس اظهار کرد: نحوه محدوده بندی جغرافیایی مدارس در دستورالعمل ثبت‌نام به استان‌ها اعلام می‌شود.
وی با اشاره به ماده ۴۱ آیین نامه اجرایی مدارس گفت: به منظور توزیع متوازن دانش آموزان، محدوده بندی جغرافیایی با اولویت ثبت‌نام دانش آموزان در نزدیکترین مدرسه به محل سکونت آنان لحاظ می‌شود و ثبت‌نام از دانش‌آموزانی که والدین آنان هر دو شاغل هستند، در مدرسه نزدیک به محل کار پدر یا مادر، منعی ندارد.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: ثبت‌نام موردی دانش آموزان ساکن در محدوده مدارس مرزی مناطق آموزش و پرورش به ویژه در کلانشهرها با هماهنگی و نظارت ستادهای ثبت نام مناطق آموزشی همجوار امکان پذیر است.
وی درباره زمان ثبت‌نام و طرح سنجش سلامت دانش آموزان، یادآور شد: آموزش و پرورش تقویم اجرایی مرتبط با فعالیت مدرسه از جمله سنجش، ساماندهی نیروی انسانی، ثبت و سفارش کتاب درسی و ثبت‌نام دانش آموزان را به عقب کشیده و ساماندهی این موارد باید تا مرداد انجام شود تا فرصت برنامه‌ریزی آموزشی به مدارس داده شود.