به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، بسیاری کارشناسان و صاحبنظران و حتی برخی منتقدان دولت سیزدهم یکی از موفق‌ترین بخش‌های مدیریتی دولت شهید آیت الله رئیسی را مدیریت مطلوب زیست بوم نوآوری و فناوری کشور متشکل از فعالان حوزه دانش‌بنیان، فناوران و نخبگان می‌دانند. زیرا زیست بوم جوان نوآوری و فناوری که از اوایل دهه ۸۰ در دولت دهم پایه گذاری و ساختارسازی ابتدایی و توسعه آن با پیگیری و مدیریت سورنا ستاری معاون وقت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در دولت های یازدهم و دوازدهم دنبال شده بود، هنوز به دلیل برخی مسائل از جمله ضعف در ساختارها، خدمات‌دهی مطلوب به ایده پردازان و دانش بنیان ها و ایجاد زیرساخت ها به دلیل گستره کار با مشکلاتی همراه بود.
بر همین اساس با نگاهی به عملکرد علمی حوزه زیست‌بوم نوآوری و فناوری و نتایج آن در دولت سیزدهم که برخی فعالان این عرصه چابک‌سازی ساختارها، شتابدهی در خدمات رسانی و توسعه دیپلماسی فناوری را تنها چند نمونه از ویژگی‌های ممتاز آن می‌دانند، به نظر می رسد تغییر مدیریتی این حوزه برای دولت چهاردهم سخت و چالش‌برانگیز است.
آیت الله شهید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور فقید ۱۱ آبان ماه ۱۴۰۱ در حکمی به استناد اصل ۱۲۴ قانون اساسی و نظر به مراتب تعهد، شایستگی و تجارب ارزنده علمی و اجرایی، دکترروح‌الله دهقانی فیروزآبادی، از نخبگان کشور و دانش‌آموخته رشته مهندسی هوافضا در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه صنعتی شریف عضو هیات علمی این دانشگاه با درجه دانشیاری، را به عنوان معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور منصوب کرد. در کارنامه دهقانی عناوینی مانند ریاست جهاد دانشگاهی، معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه صنعتی شریف، استاد نمونه آموزشی و استاد نمونه پژوهشی به چشم می‌خورد.
همچنین راهبری و توسعه بیش از ۳۰ شرکت دانش بنیان در حوزه های تخصصی و مدیریت و اجرای چند پروژه و طرح صنعتی ملی، تأسیس و مدیریت پردیس نوآوری و مرکز تحقیقات شهید تهرانی مقدم و مدیریت مرکز رشد آن در حوزه علم و فناوری بخشی از سوابق دهقانی فیروزآبادی است.
دهقانی فیروزآبادی که شش ماهی بود مدیریت سازمان جهاد دانشگاهی را عهده‌دار شده بود، با اشاره به دیدار نخست خویش با آیت الله رئیسی برای صحبت‌های اولیه به منظور تصدی‌گری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پس از گذشت حدود یکسال از دولت سیزدهم می‌گوید: آن شهید والامقام دو نکته راهبردی برای بنده ترسیم کردند.
وی افزود: نخست اینکه دستاوردهای علمی و فناوری کشور در طول این سال‌ها باید به شکل جدی و واقعی و موثر به همه حوزه‌های اقتصاد؛ اعم از کشاورزی، صنعت، سلامت برای بهبود وضعیت زندگی و سفره مردم نفوذ کند و دوم اینکه توجه به اقتصاد نباید ما را از آینده غافل کند بلکه نگاه راهبردی به توسعه فناوری‌های آینده نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
شتابدهی در خدمات‌رسانی به دانش‌بنیان‌ها
بسیاری فعالان زیست بوم نوآوری و فناوری کشور یکی از دستاوردهای سه سال اخیر در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان را با وجود محدودیت های مالی و تحریم‌های بین المللی تلاش برای افزایش سرعت خدمات رسانی به فناوران و محققان و ایده پردازان نخبه فعال در حوزه نوآوری و فناوری کشور می‌دانند.
یکی از مخترعان کشور که در زمینه بومی سازی تجهیزات آزمایشگاهی حوزه برق و الکترونیک دستاوردهای مختلفی داشته است، مهمترین ویژگی و خصوصیات مدیریت زیست بوم نوآوری و فناوری در دولت سیزدهم را دلسوزی بیشتر برای خدمات رسانی بهتر در بخش های مختلف به ایده پردازان و فناوران کشور می داند.
مرتضی چمن‌آرا می گوید: در طول سه سال اخیر معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با وجود آنکه با گستره کاری وسیع و دشواری مواجه بود، بدون اینکه تنها برای رفع تکلیف خدمات رسانی کند، با تغییرات ساختاری مناسب در خدمات رسانی به دانش بنیان ها در بخش های مختلف، به شکل متمرکز و تخصصی برای مدیریت بهینه این حوزه برنامه ریزی کرد و کار را پیش برد.
وی برگزاری انواع و اقسام نمایشگاه های داخلی و خارجی و دعوت از دانش‌بنیان‌ها برای حضور در سفرهای خارجی رئیس جمهور و ارائه دستاوردهای خود و تلاش ویژه برای بازارسازی محصولات فناورانه را یکی از خدمات ارزنده مدیریت حوزه علم و فناوری در دولت سیزدهم دانست.
یکی از مدیران شرکتی فناور فعال در طراحی و ساخت و صادرات انواع نوشت افزار به سایر کشورها که جوایز و افتخاراتی نیز کسب کرده در گفت و گو با ایرنا، یکی از ویژگی های مدیریت حوزه علم و فناوری در دولت سیزدهم را چابک کردن ساختارهای معاونت علمی و فناوری و در مراحل بعدی شتابدهی در خدمات رسانی به دانش بنیان ها و فناوران عنوان کرد.
مهرداد عالی‌پور افزود: معاونت علمی و فناوری در دوره جدید مدیریتی با تغییر ساختاری در این مجموعه جوان بود که از نخبگان مسلط به هر حوزه به عنوان مدیران تخصصی استفاده کرد. آنها با فهم صحیح مشکلات و مسائل، به سرعت در رفع موانع چاره اندیشی می کنند و به نسبت گذشته، حمایت ها بسیار تخصصی و فنی پیش رفته است.
وی با اشاره به بند ب ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، تدوین آیین نامه اعتبار مالیاتی برای شرکت های فناور و محققان را یکی از دستاوردهای مناسب مدیریت حوزه علم و فناوری در دولت سیزدهم در حمایت از دانش‌بنیان‌ها دانست.
در این ماده قانونی آمده است معادل هزینه انجام شده برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه به عنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی به شرکت‌ها و مؤسسات متقاضی اعطا می‌شود و معادل آن از مالیات قطعی شده سال انجام هزینه مذکور یا سال‌های بعد کسر می‌شود.
یک عضو هیات علمی دانشگاه و جزو یک درصد از دانشمندان برتر نیز با اشاره به اقدامات مدیریتی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در دولت سیزدهم در عرصه دانش بنیان، این دولت را دولت تحول گرا در عرصه حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و فناوران دانست.
جلال شیری در گفت و گو با ایرنا اظهارکرد: با وجود آنکه بخش قابل توجهی از اقدامات انجام شده از سوی دولت سیزدهم در طول سه سال گذشته، زیربنایی و زیرساختی بوده و انتظار می‌رود فعالیت‌های زیرساختی، آثار خود را در دراز مدت نشان دهد، نتایج اقدامات زیرساختی دولت در کوتاه ترین زمان ممکن بروز و ظهور یافته است.
وی با اشاره به اقدامات دولت در حیطه اشتغالزایی، اظهار کرد: شعار سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ از سوی رهبری در حیطه مباحث اقتصادی و دانش بنیان نامگذاری شده بود که در این راستا نیز اقدامات بسیار ارزنده‌ای با پشتیبانی مجلس شورای اسلامی و همت دولت سیزدهم برای حمایت از تولید و رشد و جهش آن اتفاق افتاد.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه گفت: اکنون شیب ورود شرکت‌های نوپا و دانش بنیان در عرصه نوآوری و فناوری افزایش یافته و تقاضا برای حرکت به سمت دانش بنیانی شدن مجموعه‌های فناور رو به رشد است.
همچنین در طول سه سال گذشته شاهد رشد چشم گیری در حوزه شرکت‌های دانش بنیان از سال ۱۴۰۰ به بعد بودیم و در بسیاری مراکز رشد و فناوری تعداد واحدهای فناور بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
تغییر در ساختار ستادهای توسعه فناوری
اما نیم نگاهی به سکانداری دهقانی فیروزآبادی در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در دولت سیزدهم نشان می دهد، با توجه به ارتقای ساختار سازمانی این معاونت در اقدامی هوشمندانه با هدف توسعه فناوری‌های راهبردی و تکیه بر روندهای جهانی و آسیب شناسی دقیق، تغییر ساختار ستادهای قبلی و راه اندازی چند ستاد جدید برای توسعه فناوری‌های راهبردی در دستور کار این مجموعه قرار گرفت.
به طوریکه با تغییرات ساختاری انجام شده ۸ ستاد برای اهداف و ماموریت های تعریف شده؛ شامل ستاد توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم، ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات، ستاد توسعه فناوری‌های زیستی و پزشکی دقیق، ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، ستاد توسعه فناوری‌های مالی و حکمرانی، ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو و ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و رباتیک بازآفرینی مجدد و آغاز به کار کردند.
همچنین در ادامه با توجه به ارتقای ساختار سازمانی معاونت علمی فناوری و با هدف شتابدهی نوآوری‌های فناورانه در زنجیره‌های بزرگ اقتصادی، توسعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اقتصاد دانش‌بنیان، حمایت از توسعه بازار محصولات فناورانه، ایجاد زمینه شکل‌گیری ابَربازیگران فناوری و در نهایت افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در تولید ناخالص ملی و بهبود تراز تجاری کشور، ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در این معاونت دسته بندی جدید شد.
بر همین اساس ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان انرژی، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان حمل و نقل و فضایی، ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان سلامت، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان غذا و کشاورزی، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، اقلیم و محیط زیست، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ماشین‌سازی و تجهیزات صنعتی پیشرفته، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معدن و صنایع فلزی، ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی و ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان عمران و ساختمان از جمله ستادهایی هستند که با هدف پیش برد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد و جانمایی شدند.
افزایش بیش از ۶۰ درصدی شرکت‌های دانش‌بنیان‌ها در دولت سیزدهم
همچنین در سال‌های اخیر با توجه به نقش‌آفرینی متخصصان شرکت‌های دانش‌بنیان در رفع چالش‌های کشور از جمله تحریم‌ها و ارائه راهکارهای بموقع در برابر بحران‌هایی همچون همه‌گیری کرونا، توسعه زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور به مطالبه‌ای عمومی تبدیل شد.
بر همین اساس و با تغییر و تحولات انجام شده در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در دولت سیزدهم، تعداد شرکت‌های دانش بنیان حدود شش هزار مجموعه در سال ۱۳۹۹ به حدود ۱۰ هزار شرکت در سال ۱۴۰۲ افزایش یافت و شاهد رشد ۶۴ درصدی این زیست‌بوم طی دو سال عملکرد معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در دولت سیزدهم بوده‌ایم.
بنابراین معاونت علمی در دولت سیزدهم به رشد کمی در کنار رشد کیفی دانش بنیان ها توجه جدی داشته است که از مصادیق آن می‌توان به تغییر نظام ارزیابی و حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در یک سال گذشته اشاره کرد.
در این رویکرد برخلاف گذشته که تمرکز برسطح توسعه فناوری بود، شرکت‌ها براساس توان اقتصادی دسته‌بندی می‌شدند تا متناسب با ابعاد شرکت بتوانند از حمایت‌های مورد نیاز بهره‌مند شوند. زمینه سوق پیدا کردن شرکت‌های بزرگ صنعتی به سمت نوآوری و فناوری فراهم شود و اقتصاد کلان کشور همسو با جریان‌های جهانی به سمت توسعه فناوری و نوآوری حرکت کند.
نگاه تحول‌گرا به دانش‌بنیان‌ها برای رفع چالش‌های کلان کشور
از آنجا که پس از گذشت حدود یک دهه از شکل‌گیری مفهوم دانش‌بنیان در کشور، ظرفیت و توانمندی موجود در این بخش به‌خوبی اثبات شده بود، تغییر نگرش محسوسی در دولت سیزدهم به این حوزه شکل گرفت.
اگر تا پیش از این شنیدن نام شرکت دانش‌بنیان گروه‌های جوان، فعال و نوپایی را درذهن متبادر می‌کرد که دنبال توسعه فناوری جدیدی هستند، در دو سال گذشته بیشتر در مورد دانش بنیان هایی شنیده ایم که توانسته‌اند نیازی از کشور را برطرف کنند یا با تشکیل کنسرسیوم‌هایی پاسخی به کلان‌چالش‌های کشور داده و بخش قابل توجهی از قراردادهای داخلی و بین‌المللی را به خود اختصاص دهند.
جای پای این تغییر نگرش را در تغییر عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز می توان مشاهده کرد؛ طوریکه در دولت سیزدهم به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری تبدیل شد. بنابراین دور از انتظار نیست که در این دولت شاهد پررنگ شدن اثرگذاری بازار دانش‌بنیان‌ها بر اقتصاد کشور و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان بوده‌ایم.
تنها در بهمن سال ۱۴۰۱ وزارت نفت و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در زمینه بومی‌سازی تجهیزات و فناوری‌های گلوگاهی صنعت نفت توافقنامه همکاری امضا کردند.
موضوع اصلی این توافقنامه که توسط جواد اوجی وزیر نفت و روح‌الله دهقانی فیروزآبادی امضا شد، بومی‌سازی و ساخت تجهیزات گلوگاهی مورد نیاز صنعت نفت است که برای چهار سال تداوم خواهد داشت.
در قالب این توافق طرح‌هایی از جمله بومی‌سازی دکل‌های حفاری آب‌های کم‌عمق، بومی‌سازی و توسعه فناوری مایع‌سازی گاز طبیعی مقیاس‌کوچک و متوسط (Mini-LNG)، بومی‌سازی ساخت Coil Tubing، با اولویت ساخت پنج مورد، بومی‌سازی فناوری لوله‌های مغزی سیار (CRA)، بومی‌سازی ساخت تجهیزات حفاری جهت‌دار با اولویت ساخت سه تجهیز، بومی‌سازی ساخت پمپ Cryogenic با اولویت ساخت سه عدد اجرا می‌شود.
درحالیکه وزارت نفت در سال‌های اخیر عملکرد مناسبی در تولید بار اول اقلام راهبردی و تحریمی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داشته است، بومی‌سازی بخش عمده‌ای از تجهیزات مورد نیاز صنعت انتقال نفت در دولت سیزدهم، توانست علاوه بر جلوگیری از خروج ارز از کشور، وابستگی به سایر کشورها آن هم در حوزه راهبردی همچون نفت را کاهش دهد. از سوی دیگر، این اتفاق سطح دانش فنی و تخصصی کشور را به گونه‌ای افزایش داده که ضمن جلوگیری از خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور، ایران به مرحله صادرات این تجهیزات و ارزآوری برای کشور دست یافته است. وزارت نفت تاکنون یک‌هزار قرارداد با بیش از ۶۷۰ شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه نفت به ارزش یک میلیارد دلار امضا کرده است.
نفوذ فناوری در ساختار حکمرانی و اجرایی کشور
معاونت علمی و فناوری، در دو سال گذشته توجه ویژه‌ای به ورود فناوری به حوزه های مختلف اجرایی داشته است؛ طوریکه از حوزه های فرهنگی و خلاق تا حوزه هایی همچون مدیریت انرژی و پسماند و همه در دایره و حیطه کاری آن قرار داشت و این دغدغه به مثابه کلان‌روایت در تمام پروژه ها اعم از طرح های کلان و پیشران ساری و جاری بود.
از جمله اقدامات صورت گرفته در این حوزه می توان به تعریف، راهبری و حمایت از طرح‌های فناورانه پیشران در حوزه الکترونیک و میکروالکترونیک، مدیریت منابع آب و توسعه و استفاده از آب خاکستری و بازچرخانی آب برای مدیریت مصرف آب، ایجاد شتابدهنده فناوری های مدیریت پسماند برای مدیریت پسماند، تجاری سازی ساخت کولرهای آبی بهینه شده و جایگزینی با کولرهای فعلی در هماهنگی با طرح کاهش مصرف برق و هوشمندسازی مصرف برق با ظرفیت شرکت های دانش بنیان و فناور برای مدیریت مصرف انرژی همچنین تسهیل و تسریع ایجاد شرکت های زایشی در پژوهشگاه صنعت نفت و سایر واحد های تابع برای توسعه صنعت نفت اشاره کرد.
تعریف راهبری و حمایت از طرح‌های فناورانه پیشران در حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست برای حفاظت از محیط زیست، سفارش ساخت بالن پایش مخاطرات طبیعی از بالا و تهیه نرم افزارهای شبیه ساز مدیریت بحران برای پایش مخاطرات طبیعی، توسعه فناوری‌های نوین جهت نشت یابی و کاهش هدررفت آب و اجرای طرح پیشرو و هوشمندسازی مصرف آب با ظرفیت شرکت های دانش بنیان و فناور برای کاهش هدر رفت آب و هوشمند سازی مصرف آب، تولید و عرضه صنعتی مسکن با اولویت بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاهش قیمت تمام شده ساخت مسکن، افزایش کیفیت و سرعت ساخت با توجه به سند ملی آمایش سرزمین و معماری ایرانی ـ اسلامی از دیگر اقدامات مهم معاونت علمی در طول یکسال گذشته به منظور ورود فناوری به حوزه های اجرایی محسوب می شود.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان یادگار دولت سیزدهم برای فناوران
اصلی‌ترین دغدغه توجه و حمایت از حوزه علم و فناوری از جمله دانش‌بنیان‌ها برای طراحی و ساخت نیازمندی های کشور بود که بیشتر با واردات و خروج ارز از کشور تامین می شد. برای رفع سریع مسائل و چالش های کشور و نقش‌افرینی بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان از هیچ کوششی دریغ نمی کرد. در حالی که پیش‌نویس قانون جهش تولید نخستین بار در دولت دوازدهم تهیه و در کمیسیون علمی و فناوری هیات دولت مطرح و پس از آن در دولت مطرح و با آن مخالفت شد و این قانون را کنار گذاشتند.
اما در سال ۱۴۰۱ قانون جهش تولید اقتصاد دانش بنیان در دولت سیزدهم مطرح شد و با اینکه مجدد با مخالفت روبه‌رو شد، اما با پیگیری شهیدجمهور در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان شامل۲۰ ماده و ۱۱ تبصره است که برای توسعه بخش‌های مختلف زیست‌بوم فناوری و نوآوری از بخش‌های سرمایه‌گذاری و زیرساختی تا تولید محصول دانش‌بنیان و خلاق را شامل می‌شود. این قانون در بسیاری از مفاد خود به اصلاح قوانین از پیش تعیین‌شده یا تکمیل قوانینی از جمله قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور درجهت توسعه اقتصاد دانش‌بنیان پرداخته است تا برخی از خلأهای قانونی موجود در مسیر توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور را رفع کند.
مفاد این قانون درحوزه‌های مختلف ازجمله واردات وصادرات، الزامات موردنیازبرای شرکت در مناقصات دولتی تانحوه سرمایه‌گذاری و تخصیص بودجه برای توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری متنوع است.
در واقع شهید رئیسی با هدف استفاده صنایع بزرگ از اعتبار مالیاتی و شکوفایی حوزه تحقیق و توسعه در کشور با جدیت پای تصویب و اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان ایستاد و برهمین اساس درسال ۱۴۰۲ میزان ۷ هزار میلیارد تومان اعتبار مالیاتی بواسطه قانون جهش تولید به دانش بنیان ها اختصاص یافت.
ضمن اینکه سال گذشته با امضای توافق نامه‌ای بین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مقرر شد از محل منابع اعتبار مالیاتی، ۲ هزار میلیارد تومان در اختیار پروژه‌های تحقیقاتی قرار گیرد.
همچنین در قانون برنامه هفتم توسعه کشور یک بند مورد توجه شهید رئیسی بود به طوریکه در در این بند تاکید شده که کشور باید در طول این برنامه ۶ مجموعه بزرگ تراز در آفرینش فناوری های روز از جمله مهندسی، میکروالکترونیک، علوم شناختی و اعصاب و مغز و همچنین هوش مصنوعی و فناوری های کوانتوم داشته باشد.
به طوریکه مرکز ملی هوش مصنوعی و تشکیل شورای راهبری این حوزه و البته توجه ویژه وی به فناروی های کوانتوم و تشکیل شورای راهبری این حوزه دو یادگار اختصاصی این شهید بزرگوار در حوزه فناوری با نگاه رو به آینده بود.
برهمین اساس ۱۹ تیر جاری سازمان ملی هوش مصنوعی با حضور سرپرست ریاست جمهوری و معاون علمی رئیس‌جمهور امروز افتتاح شد.
تبدیل حوزه علم و فناوری به یکی از ارکان دیپلماسی دولت
با آغاز به کار دولت سیزدهم با توجه ویژه شهید آیت الله رئیسی، حوزه علم و فناوری از جایگاه ویژه ای در کشور و البته در مناسبات بین المللی آنهم با وجود تحریم های سنگین و همه جانبه قدرت های جهانی پیدا کرد.
با حمایت جدی رئیس جمهور فقید و اهتمام معاون علمی، فناوری واقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در همراهی شهید رئیسی در سفرهای خارجی، اکنون حوزه علم و فناوری یکی از ارکان حوزه دیپلماسی کشور تبدیل و راهگشای قوی برای توسعه دیپلماسی ایران شده است.
برهمین اساس با راه اندازی پایگاه های صادراتی محصولات دانش‌بنیان در ۶ کشور و برگزاری پاویون‌های صادراتی، اعزام و پذیرش‌هیأت‌های تجاری و برگزاری رویدادهای توانمندسازی صادراتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در این دولت صادرات محصولات دانش‌بنیان از ۲۹۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۹ بنا بر گزارش اعلامی گمرک کشور، با رشدی تقریبا ۱۰ برابری در سال گذشته به دو میلیارد و ۵۱۰ میلیون دلار افزایش یافت.
از دیگر اقدامات مهم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با حمایت رئیس جمهور فقید ابلاغ حکم ارتقای مرکز تعاملات بین‌المللی علم وفناوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری به سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌المللی در راستای افزایش تعاملات بین‌المللی و صادرات محصولات دانش‌بنیان در اسفند ۱۴۰۲بود که به هماهنگی و یکپارچه‌سازی برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه علم و فناوری در زمینه توسعه روابط علمی و فناورانه بین‌المللی کمک شایانی خواهد کرد.
هرچند در گذشته با کشورهای معدودی همکاری هایی در حوزه علم و فناوری رقم خورده بود، در دولت سیزهم مطابق با برنامه های تعریف شده، همکاری های جدی با کشورهای حوزه آسیای شرقی، آفریقا و آمریکای لاتین شکل گرفت و این رویکرد مدبرانه افزایش امیدواری ها به توسعه بیشتر سهم صادرات محصولات دانش بنیان را دنبال داشته است.