به گزارش خبرنگار دولت ایرنا، محمد جواد ظریف که به عنوان رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم از سوی دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور منتخب منصوب شده چهارشنبه شب ۲۷ تیر ۱۴۰۳ در برنامه زنده تلویزیونی گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح برنامه ها، اقدامات و جلسات این شورا در خصوص آینده دولت چهاردهم و همچنین نحوه انتخاب وزرای پیشنهادی دولت آینده مباحثی پرداخت.
وی گفت: پنج کارگروه تشکیل دادیم که سلیقه ای بود و می توانست بخش های دیگر هم داشته باشد. مسئولیت کارگروه امنیتی سیاسی را دارم که شامل وزارتخانه های خارجه، دفاع، اطلاعات، انرژی اتمی و کشور را شامل می شود. معاونت های ستادی به جز معاونت بانوان فعلا در دستور کار نیست و تمرکزمان بیشتر روی سازمان ها و وزارتخانه ها است.
ظریف انتخاب وزرا حق رئیس جمهور و شورای راهبری بازوی مشورتی دانست و ادامه داد: برای اولین بار بعد از انقلاب و شاید برای اولین بار در کشور، روند جدیدی برای مشارکت مردم و جامعه مدنی در شکل گیری هیات دولت ایجاد شده است.
وی افزود: در ایران شرایط ویژه‌ای دارم. در کشورهای دیگر معمولا این کار احزاب است اما در جمهوری اسلامی چنین شرایطی را نداشتیم و معمولا بعد از انتخاب رئیس جمهور برای مشورت دادن روندی شروع می شد که چندان شفاف نبود.
ظریف تصریح کرد: سعی کردیم این روند را شفاف‌تر کنیم البته با توجه به اینکه برای اولین بار است این کار در کشور انجام می‌شود، قبول می‌کنیم که شروع احتمالا قدری پرفراز و نشیب خواهیم داشت. همچنین سعی کردیم از روشهای علمی و مدیریتی برای انتخاب بهترین گزینه استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: کارگروه اجتماعی به ریاست علی ربیعی است که شامل وزارت رفاه، بنیاد شهید، معاونت زنان ریاست جمهوری، سازمان حفاظت محیط زیست می شود. عبدالعلی زاده هم ریاست کارگروه زیربنایی را دارد و همزمان ریاست ستاد انتخابات دکتر پزشکیان را هم بر عهده داشت و شامل وزارت نفت، راه و شهرسازی، ارتباطات و جهاد کشاورزی است. همچنین عبدالعلی زاده و ربیعی رؤسای کارگروه های زیربنایی و اجتماعی برای انتخاب وزرای پیشنهادی هستند.
ظریف افزود: تعیین وزرا و رئسای معاونت‌های سازمانی در اولویت است. معاونت‌های ستادی به غیر از معاونت زنان فعلا در دستور کار ما نیست اما معاونت‌های سازمانی هست. برخی مثل معاونت پارلمانی ممکن است که سریعتر انتخاب شود اما مابقی فعلا عجله‌ای نیست. کمیته وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت صمت در کارگروه اقتصادی و تحت نظارت دکتر طیب‌نیا است.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم افزود: کارگروه فرهنگی با مسئولیت دکتر صالحی امیری است که شامل وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و وزارت آموزش عالی و وزارت ورزش است.
ظریف ادامه داد: هر کمیته ترکیبی است از اقوام، بانوان، نماینده بخش خصوصی و نماینده سازمان غیر دولتی و ۴۵۰ نفر عضو کمیته‌ها هستند. هر کمیته دو خبره دانشگاهی دارد و دو متخصص غیردانشگاهی که بوسیله رئیس کمیته با کمک رئیس و دبیرکارگروه تشکیل می‌شود و در شورای راهبری تصویب می‌شود.
وی گفت: تا امروز مشغول مشورت برای انتخاب اعضای این کمیته‌ها بودیم و البته بعضی از کمیته‌ها بررسی‌های خود را شروع کرده‌اند. یک سری سنجه عمومی تصویب کردیم که برخی آنها مثل پایبندی به مبانی جمهوری اسلامی و پایبندی به گفتمان عدالت محور رئیس جمهور جدید وتویی است.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم افزود: همه ایران رنگین کمانی از گروه‌هاست اما اگر کسی گرایش قوم گرایانه یا منطقه گرایانه داشته باشد وتو خواهد شد. مجموعا حدود ۴۵۰ نفر اعضای کمیته‌ها هستند. به منظور جلوگیری از تعارض منافع، اگر فردی عضو کمیته نامزد وزارتخانه‌ای شد، فرد از کمیته کنار گذاشته خواهد شد.
ظریف ادامه داد: هنوز لیست وزرا نهایی نشده و همه اسامی که منتشر شده، گمانه زنی و بی اعتبار است و ذهن مردم را درگیر و نگران کرده است؛ اما هیچ یک از اینها هنوز قطعی نشده است. در مرحله بعد همچنان داریم لیست وزرای پیشنهادی را دریافت می کنیم.
وی گفت: یک بحث این بود که فراخوان عمومی بدهیم اما دیدیم این شدنی نیست و ممکن است تعداد زیادی بیش از حد توان ما برای مان شرح حال بیاید و نتوانیم به آن رسیدگی کنیم و خود این موضوع سبب شود مردم فکر کنند خیلی جدی گرفته نشده اند
ظریف ادامه داد: از این رو یک فراخوان دادیم و گفتیم این درخواست را از دو گروه کنیم یکی شخصیت های ملی از آقایان خاتمی، روحانی، حداد عادل، قالیباف، جلیلی و رقبای دکتر پزشکیان در انتخابات بودند که درخواست کردیم نامزدهای خود را معرفی کنید.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم تصریح کرد: گروه دوم، نهادهای جامعه مدنی بودند یعنی از همه احزاب از مؤتلفه تا جبهه اصلاحات خواستیم تا نامزدهای وزارت خود را معرفی کنند از انجمن های صنفی و علمی فعال از نظر وزارت علوم، گروه های صنفی و اتاق بازرگانی هم دعوت کردیم تا وزرای پیشنهادی خود را معرفی کنند
وی گفت: واقعا آقای خاتمی هیچ فشاری برای این کار نگذاشت و شهادت می دهم و خودم با ایشان صحبت کرده ام و اطلاع دارم ایشان ورودی از این جهت نکرده است؛ راهنمایی کرده اما دخالت نکرده است.
ظریف افزود: دیگر دوستان و بزرگان اصلاحات هم همینطور؛ بهزاد نبوی امروز توئیت بامزه ای زد مبنی بر اینکه اجازه دهید اکنون دولت تشکیل شود و دنبال سهم خواهی نروید. این نگرشی است که من در بزرگان هم جبهه اصلاحات و هم سایر بزرگان دیده ام. یک همدلی ایجاد شده که همه می خواهند کار به جلو برود و امیدواریم به لطف خدا و کمک مردم و نگاه ویژه حضرت بقیة الله(عج) بتوانیم این کار را به پیش ببریم
وی ادامه داد: ضرب العجل دریافت لیست نامزدهای هر وزارتخانه، ۲۵ تیر بود اما چون این روند دیر آغاز و اطلاع رسانی شد، فرصت را بیشتر کردیم و تا فردا نامزدها را بررسی خواهیم کرد.
ظریف تصریح کرد: فرم ما اتوماتیک است، اگر کسی در شاخصی نه بگیرد، نمره او صفر می‌شود و به ته جدول می‌رود. پایبندی به مبانی انقلاب اسلامی و اسناد بالادستی، پایبندی به گفتمان رئیس جمهور، پاکدستی، صداقت و شجاعت و در نهایت داشتن گرایش ملی به دور از گرایش‌های قومی و منطقه‌ای از شاخص ها است.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم گفت: این کابینه، وحدت ملی خواهد بود ولی ائتلافی نیست چون دو مبنا داریم یکی باور و پایبندی به ارزش های انقلاب اسلامی و اسناد بالادستی و دیگری باور به گفتمان رئیس جمهور. نمی خواهیم افرادی را داشته باشیم که با گفتمان رئیس جمهور همراهی و باور نداشته باشند؛ بالاخره مردم ایران به این رئیس جمهور رأی داده اند و افرادی هم که نامزد انتخاب می کنند، به آنها گفته ایم افرادی معرفی کنند که آمادگی کار در چارچوب این گفتمان را داشته باشند
ظریف گفت: کابینه ائتلافی نیست چون مردم به یک نفر رأی داده اند و این منتخب نیز کسانی که آماده همکاری با گفتمان واحد را داشته باشند، جمع خواهد کرد. دنبال تشکیل کابینه ائتلافی نیستیم چون اولا رأی مردم مشخص است ثانیا کابینه ائتلافی نمی تواند کار کند و باید کابینه منسجم باشد اما از همه نیروها بهره مند شود از این رو از همه گروه ها دعوت کرده ایم بر اساس این ضوابط به ما نامزد معرفی کنند.
وی ادامه داد: در هر کمیته یک سهم برای نمایندگان جبهه اصلاحات درنظر گرفتیم. اکثر اسامی که در فضای مجازی می‌بینید بی پایه است و نهایی نیست. من به هیچ حزب و جناحی وابسته نیستم اما دکتر پزشکیان نامزد جبهه اصلاحات بودند.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم تصریح کرد: رنگین کمانی از گروه‌های سیاسی حضور دارند اما یک سهم در هر کمیته برای جبهه اصلاحات درنظر گرفته‌ایم به عنوان کسانی که زحمت زیادی در این روند کشیدند و مشارکت داشتند. این سهم خواهی نیست بلکه انتقال ملاحظات و نگرانی‌های مردمی است که با نمایندگان ستاد آقای پزشکیان در تماس بودند.
ظریف ادامه داد: یکی از مهمترین شاخص ها، توانمندی رفتاری است یعنی توانایی مدیریت و کار جمعی داشته باشد و به کار کارشناسی احترام بگذارد. وزیر پیشنهادی باید جوان باشد یعنی هر چه جوانتر باشد امتیاز بالاتری می گیرد اگر بالای ۵۰ سال باشد هیچ امتیازی نمی گیرد. زیر ۵۰ سال هر چه جوان تر باشد امتیاز بالاتری می گیرد.
وی گفت: اگر وزیر پیشنهادی مرد باشد هیچ امتیازی نمی گیرد و نامزدهای خانم ۱۰ امتیاز می گیرند؛ اگر از اکثریت (شیعه) باشد امتیاز ندارد ولی اگر از مذاهب و ادیان رسمی باشد، امتیاز دارد چون می خواهیم از اقوام و مذاهبی که تا کنون حضور کمتری در کابینه داشته اند و زنان و جوانان استفاده کنیم
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم افزود: تلاش ما این است که ۶۰ درصد اعضای کابینه برای بار اول در دولت عضو باشند یعنی اگر سابقه وزارت داشته باشند، نمره منفی دارد؛ به تجربه امتیاز می دهیم اما سابقه عضویت در دولت نمره منفی دارد.
ظریف تصریح کرد: می خواهیم اعضای جدید وارد دولت شود ولی از وزرای سابق به عنوان مشاور استفاده می کنیم هم در وزراتخانه ها هم در کارگروه ها؛ زمانی که وزیر خارجه بودم، شورای راهبری ایجاد کردیم این شورا متشکل از وزرای سابق بود؛ در زمان وزارت شهید امیرعبداللهیان هم این شورا تشکیل شد و در چند جلسه حاضر بودیم.
وی گفت: این سازوکار را در همه وزارتخانه ها ایجاد می کنیم تا از تجریه مدیران سابق استفاده شود اما باید یک خون جدیدی و یک نگرش جدید به دولت تزریق شود. امیدوارم با معرفی نامزدهایی که به ما می شود، از این دایره بسته ای که همواره در سیکل مدیریت کشور بوده اند، خارج شویم و بتوانیم از جوانان استفاده کنیم.
ظریف افزود: هر کارگروه حداقل سه و حداکثر پنج نفر را به شورای راهبری معرفی می‌کند، گزینه‌ها یک بار دیگر با حضور متخصصان بررسی می‌شود و سه نامزد را به رئیس جمهور معرفی می‌کند. اگر کارگروهی نامزد پوششی معرفی کند، همه را رد خواهیم کرد. برخی نگران بودند که افراد طوری چیده شوند که یک نامزد از آن بیرون بیاید، اطمینان می‌دهم چنین نخواهد شد.
وی گفت: امیدوار بودیم کار تا ۳۰ تیر ماه تمام شود اما اکنون برنامه داریم که پیشنهادات تا سوم مرداد به رئیس جمهور معرفی شوند.
رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم با بیان اینکه در کارگروه ها به تک تک وزرای پیشنهادی رأی مخفی داده می شود، گفت: من فرم آن را در فضای مجازی گذاشته ام و دوستان می توانند به توئیتر و اینستاگرام بنده مراجعه و نگاه کنند.
وی ادامه داد: برای هر نامزد پست های کابینه، باید یکی از این فرم ها پر شود و به صورت مخفی در سیستم تجمیع و معدل گیری می شود؛ نتیجه نهایی به رئیس کارگروه داده می شود که فرضا برای وزارت امور خارجه چه نمره ای از 100 آمده است.
ظریف تصریح کرد: مدل های مدیریتی را بررسی کرده ایم و سنجه ها یا شاخص هایی گذاشته ایم که شاخص های کیفی است که نامزد هر پست، چه میزان توان کارگروهی دارد، چه میزان به کار کارشناسی اهمیت می دهد؛ اینها همان شاخص های پختگی مورد نیاز هر وزیر یا رییس سازمان است.
وی گفت: این اولین تجربه ما در ایران برای این کار است. در کشورهای دیگر ممکن است روش های مشابه قبلا بوده باشد لذا حتما خطا خواهیم داشت ولی من به شعر سعدی را اعتقاد دارم که می گوید «به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل/که گر مراد نیابم، به قدر وُسع بکوشم». قاعده قرآنی هم «لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا» است؛ داریم تلاش خود را می کنیم که صادقانه است امیدواریم این روند در آینده هم بهبود یابد هم اصلاح شود.