به گزارش ایرنا، خط راه‌آهن بین المللی اینچه‌برون واقع در شرق دریای خزر، ۹۲۴ کیلومتر طول دارد که ۱۲۰ کیلومتر آن در قزاقستان، ۷۰۰ کیلومتر در ترکمنستان و بیش از ۸۰ کیلومتر آن در ایران واقع است.
این خط ریلی از ناحیه «اوزن» قزاقستان شروع شده و با عبور از شرق دریای خزر به ترکمنستان رسیده و با گذر از محدوده «اترک» در منطقه «داشلی‌برون» از این کشور همسایه خارج و در نهایت از طریق مرز اینچه برون به شمال گنبدکاووس و ایستگاه راه آهن گرگان متصل می‌شود.
در اهداف اولیه پیش‌بینی شده خط راه آهن بین‌المللی اینچه‌برون، جابه جایی سالانه بیش از سه میلیون تُن بار در نظر گرفته شده که قابلیت افزایش این ظرفیت تا ۱۰ میلیون تُن نیز وجود دارد.
به اعتقاد کارشناسان و فعالان اقتصادی، این خط ریلی بسیار مهم نه تنها نقش زیادی در افزایش تجارت بین المللی، منطقه‌ای و ترانزیت کالا، غلات، محصولات کشاورزی، صنعتی، گاز و مسافر بین ایران با کشورهای مشترک المنافع آسیای میانه (CIS) دارد بلکه با اتصال راه آهن اینچه برون به کریدور ریلی شمال - جنوب، این کشورها و روسیه می‌توانند از کوتاهترین مسیر و با صرفه زمان مناسب به خلیج فارس و آب‌های آزاد متصل شوند.
اگرچه درسال‌های آغازین فعالیت راه‌آهن بین‌المللی اینچه‌برون به‌دلیل ایجادنشدن برخی زیرساخت‌های مورد نیاز، اهداف اولیه پیش بینی شده کمتر محقق شد اما با روی‌کار آمدن دولت سیزدهم و دیپلماسی منطقه‌ای و توسعه روابط با همسایگان، امیدها برای رونق هرچه بیشتر گمرک و این خط ریلی افزایش یافت.
به گفته کارشناسان، روند رو به گسترش حمل و نقل بین‌المللی زمینی و ریلی در گمرک اینچه برون، نتیجه تقویت دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان بود که این ظرفیت به‌عنوان یکی از اولویت‌ها توسعه اقتصادی کشور و گلستان مورد توجه جدی مسئولان استانی قرار دارد.
توانایی ایران برای ترانزیت ۶۰ میلیون تُن کالای کشورهای آسیای میانه
موقعیت جغرافیایی استان گلستان در همسایگی با کشورهای آسیای میانه و گمرک اینچه‌برون که افزون بر سه دهه از فعالیت آن می‌گذرد، ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه روابط تجاری با این کشورها برای گلستان و ایران ایجاد کرد که باید از آن استفاده کرد.
به گفته معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه، کشورهای آسیای میانه ۱۰۰ میلیون تُن ظرفیت ترانزیت بار و کالا دارند که ایران می‌تواند ۶۰ میلیون تُن از این ظرفیت را با استفاده از استان‌های مرزی و شبکه ریلی و جاده‌ای کشور ترانزیت کند.
مهدی صفری ۹ آذر ۱۴۰۲ در بازدید از گمرک اینچه‌برون بیان کرد: در صورت عبور این میزان کالا، ۶۰ میلیارد دلار درآمد عاید کشور می‌شود که از درآمدها نفتی بیشتر است.
وی با اشاره با راهبرد دولت سیزدهم در توسعه روابط تجاری با همسایگان، اظهار کرد: دولت و وزراتخانه‌های راه و شهرسازی و امورخارجه همه تلاش خود را برای فراهم کردن بسترهای لازم برای توسعه روابط تجاری با همسایگان انجام می‌دهند.
صفری ادامه داد: استان‌های مرزی بویژه در حاشیه دریای خزر علاوه بر ظرفیت ریلی و جاده‌ای، ظرفیت دریایی نیز دارند که باید از آن برای توسعه ترانزیت بار و کالاهای کشورهای آسیای مرکزی با ایجاد زیرساخت‌های مناسب استفاده کنند.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه با مثبت دانستن رونق تجاری و تردد خودرویی مرز اینچه‌برون طی یکسال گذشته و رشد ۳۲ درصدی ترانزیت کالا از این مرز، بیان کرد: نباید به این حجم راضی باشیم و باید ظرفیت ترانزیت را از چند دهه هزار تُن به پنج تا۱۰ میلیون تُن درسال افزایش دهیم.
رونق راه‌آهن بین المللی اینچه برون
اهتمام دولتمردان به استفاده از ظرفیت راه‌آهن اینچه‌برون - ترکمنستان - قراقزستان برای توسعه روابط تجاری با همسایگان سبب شده تا حجم جابجایی بار و کالای ترانزیت از این خط ریلی روند صعودی داشته باشد.
به گفته مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ (گلستان) در سه ماهه نخست امسال ۱۱۰ هزار و ۶۸۴ تُن انواع کالا در قالب «واردات، صادرات و ترانزیت» با هزار و ۸۰۵ واگن از طریق راه‌آهن بین‌المللی اینچه‌برون جابجا شد.
محمدرضا حبیبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: از مجموع کالای جابجا شده توسط خط ریلی اینچه برون ۱۰۶ هزار و ۶۱۸ تُن مربوط به کالاهای صادراتی با هزار و ۶۹۲ واگن، هزار و ۸۴ تُن کالای وارداتی با ۱۹ واگن و ۲ هزار و ۹۸۲ تُن کالای ترانزیتی با ۹۴ واگن بود.
وی افزود: در سه ماه نخست امسال ۳۰ پارت ترانزیت عبوری شامل ۲۷۰ واگن با حجم بار هفت هزار و ۴۹۱ تُن از طریق این خط ریلی بین‌المللی نیز جابه‌جا شد.
حبیبی، آرد، گندم، روغن آفتابگردان، لوازم یدکی، نشاسته، روغن موتور خودرو، گرانول، کاشی و سرامیک و گاز هیدروژن را از مهمترین کالاهای ترانزیت عبوری از طریق راه‌آهن اینچه برون برشمرد و ادامه داد: این کالاها از مقصد کشورهایی مانند «ترکیه، ترکمنستان، روسیه و امارات متحده عربی» بارگیری و از مرز اینچه‌برون عبور کردند.
مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ (گلستان) همچنین از بارگیری و تخلیه ۷۹۶ واگن با ظرفیت ۴۴ هزار و ۶۰۵ تُن کالا و بار داخلی در سه ماه نخست امسال نیز خبر داد و گفت: از این ۳۷۲ واگن با ظرفیت ۲۰ هزار و ۸۱۱ تُن کالا بارگیری و ۴۲۴ واگن با ظرفیت ۲۳ هزار و ۷۹۴ تُن کالا نیز تخلیه شده است.
حبیبی افزود: راه‌آهن گلستان، مسئولیت جابجایی بخشی از اضافه بار «گندم» تولیدی سال زراعی جاری (۱۴۰۳ -۱۴۰۲) این استان را به دیگر نقاط کشور برعهده دارد.
وی همچنین برلزوم تسریع در تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز ایستگاه راه آهن اینچه برون بویژه در حوزه تخلیه بار تاکید کرده و گفته بود: توسعه حمل بار و ترانزیت ریلی از اهداف راه‌آهن جمهوری اسلامی در راستای راهبرد توسعه روابط اقتصادی دولت با همسایگان است.
حبیبی، راه‌آهن اینچه برون گلستان را ظرفیت خوبی برای توسعه حمل و ترانزیت بار دانست و افزوده بود: هم اکنون یک سیلوی ۶۰ هزار تُنی توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی درحال ساخت است
مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ (گلستان) اضافه کرد: این اداره کل حدود ۵۴۰ هکتار زمین در اینچه‌برون برای ایجاد مرکز لجستیک و زیرساخت‌های تخلیه بار دارد که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.
به گفته وی ایستگاه راه آهن اینچه‌برون برای ایجاد زیرساخت تخلیه و بارگیری نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر دارد ضمن اینکه زیرساخت‌های آب و برق برای ظرفیت فعلی فراهم شده است.
اختصاص ۳۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار به راه‌آهن گلستان
معاون فنی اداره‌کل راه‌آهن شمال شرق ۲ مستقر در گلستان هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در سه سال فعالیت دولت سیزدهم، سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای توسعه شبکه ریلی این استان اختصاص یافت.
عیسی نصیری افزود: از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۳، افزون بر یک میلیون و ۸۰۰ هزار تُن کالا در حوزه راه‌آهن شمال شرق ۲ در گلستان حمل شد که عمده این جابه‌جایی از مرز ریلی اینچه‌برون انجام شده است.
وی با اشاره به انجام بیش از ۵۳ اقدام توسعه‌ای در راه‌آهن شمال شرق ۲ اضافه کرده بود: در دولت سیزدهم افزون بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار مسافر از طریق ناوگان ریلی در ناوگان شمال شرق ۲ گلستان جابه‌جا شدند.
معاون فنی اداره‌کل راه‌آهن شمال شرق ۲ تهیه و نصب باکس‌های بتنی، حذف گذرگاه‌های غیرمسطح و افزایش ترانزیت ریلی در خصوص بارهای روسیه به سمت هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس را از دیگر اقدامات دولت سیزدهم در گلستان برشمرد و تصریح کرد: همچنین افزایش ترانزیت ریلی چین به کشورهای اروپایی و حاشیه دریای خزر در دولت شهید جمهور برنامه‌ریزی شده و مذاکرات آن در حال انجام است.
وی با بیان اینکه بازسازی بیش از ۱۶ کیلومتر خط ریلی قدیمی از دیگر اقدامات دولت سیزدهم در حوزه راه‌آهن شمال شرق ۲ بود، متذکر شد: این خطوط در طول ۶۰ سال گذشته فرسوده شده بودند که ۱۶ کیلومتر از مسیر ریلی بین سبزدشت و بندرترکمن بازسازی و خطوط جدید احداث شد.
نصیری گفت: بیش از ۷۰۰ میلیارد ریال از منابع داخلی راه‌آهن به توسعه اینچه‌برون اختصاص پیدا کرده که برخی از پروژه‌های این بخش افتتاح شده و برخی دیگر از پروژه‌ها نیز در مرحله اجرا قرار دارد.
راه‌اندازی قطار کانتینری دو سربار ایران - چین؛ دورنمای روشن اقتصادی
راه‌اندازی قطار کانتینری دو سر بار ایران و چین که ۳۱ تیرماه امسال انجام شد از دیگر قدم‌های مثبت دولت سیزدهم در توسعه و تحکیم روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و شرق آسیا است که به اعتقاد کارشناسان دورنمایی روشن برای توسعه رونق اقتصادی کشورمان ترسیم کرده است.
در مراسم راه‌اندازی این قطار کانتینری که در محل بندر خشک ریلی «آپرین» تهران برگزار شد، علاوه بر مسئولان راه آهن جمهوری اسلامی، معاون سفیر چین، سفیر قزاقستان و کاردار ترکمنستان نیز حضور داشتند.
مرتضی جعفری معاون بازرگانی و بهره‌برداری راه آهن در این مراسم گفت: در فاز نخست قطار ایران به چین راه‌اندازی شد و هفته گذشته نیز قطار چین- ایران حرکت خود را آغاز کرد که تا ۲ روز دیگر به ایران خواهد رسید و در اینچه‌برون، قطار تبادل می‌شود.
وی بیان داشت: برنامه ما این است که در فاز نخست هفته‌ای یک قطار از طرفین به صورت دو سربار سیر داشته باشد.
جعفری خاطرنشان کرد: زمان حرکت این قطار تقریبا نیمی از زمانی است که کالا از طریق دریا جابه‌جا شود و از نظر تعرفه نیز با حمل و نقل دریایی قابل رقابت است.
مطابق داده‌های راه آهن جمهوری اسلامی، این قطار کانتینری حدود ۷۰۰ متر طول دارد.
مدیر کل راه آهن شمال شرق ۲ (گلستان) هم در خصوص این قطار کانتینری گفت: این قطار ترانزیتی که از ایران به سمت چین درحال حرکت است حامل ۲۶ واگن و ۵۰ کانتینر و ۲ هزار تن مواد معدنی است که در مرکز لجستیک ایستگاه راه آهن اینچه برون با بار قطاری که از سمت چین درحال حرکت به اینچه برون است مبادله خواهد شد.
حبیبی افزود: بار قطار چین بیشتر قطعات خودرو است
وی اضافه کرد: طبق برنامه قرار است هر هفته یک قطار از چین و یک قطار از ایران در این مسیر حرکت کنند که با افزایش حجم مبادلات دو کشور به روزی یک قطار خواهد رسید.
حبیبی اضافه کرد: زمان حمل ریلی بین ایران و چین ۵۰ درصد کمتر از حمل دریایی است و به سبب دوسر بار بودن، تعرفه ها کاهش یافته تا حمل ریلی برای صاحبان کالا جذاب باشد.
مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ (گلستان) همچنین گفت: مقرر است در آینده این مسیر ریلی به ترکیه و اتحادیه اروپا متصل شود و در این خصوص مذاکرات پیوسته ای بین مسئولان راه آهن ایران، چین، قزاقستان و ترکمنستان صورت گرفته و درحال انجام است.
استان مرزی گلستان حدود ۲ میلیون نفر جمعیت دارد.