به گفته کارشناسان، کشاورزان استان اصفهان در چند سال اخیر علاوه بر بحران آب با چالش دیگری به نام «آفات نوظهور» نیز مواجه شده‌اند که این مساله بوضوح بر میزان تولید و کیفیت محصولات باغی و زراعی آنها تاثیر گذاشته است.
پژوهشگر و عضو مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی اصفهان معتقد است که این آفات می‌تواند مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زیادی را بدنبال داشته است.
محمدرضا نعمت‌اللهی روز سه‌شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: وجود لکه قرمز روی میوه سیب سمیرم، چروکیدگی و ریزش آلو در خوانسار، عارضه سبزخشکی غلات در مزارع شرق اصفهان، طغیان علف هرز در جودره و مزارع گندم و شیوع ویروس روگوز«Rugose» در گلخانه‌های گوجه فرنگی استان از آفت‌های نوظهوری است که در۲ سال گذشته، کشاورزان و باغداران را غافلگیر کرده است.
وی افزود: از بین این آفات، اکنون آفت سبزخشکی غلات در شرق اصفهان و ویروس روگوز هنوز مشکل‌ساز است، اما مابقی آنها با تحقیقات تیم کارشناسان و مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی تا حدودی کنترل و برطرف شده است.
این محقق اصفهانی، آفات را به سه گروه حشره‌های زیان‌آور، بیمارگرهای گیاهی و علف هرز تقسیم کرد و گفت: آفات عوامل زنده‌ای هستند که با هجوم به گیاه، باعث کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی می‌شوند.
وی تاکید کرد: آفات نوظهور ممکن است بیماری شناخته شده‌ای باشد ولی بدلایل مختلف افزایش جمعیت داشته یا آفاتی است که در گذشته ثانویه بوده و امروز بدلیل تغییر شرایط به آفت اولیه تبدیل شده و گروه سوم آفات مهاجم است که از مناطق یا کشورهای دیگر وارد می‌شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی اصفهان تاکید کرد: روش‌های کنترل و مدیریت آفات نوظهور از قبل مشخص نیست و اشتباه کشاورزان این است که با توجه به تجارب خود و شباهت این آفات نوظهور به موارد شناخته شده از همان روش‌های قبلی برای کنترل این عارضه استفاده می‌کنند در حالی که با روش‌های معمول و کودها و سموم شیمیایی نمی‌توان خسارات را کاست.
نعمت‌اللهی گفت: برخی از این آفات نوظهور شناخته شده‌اند ولی شدت خسارت آنها افزایش یافته است و نحوه برخورد با این نوع راحت‌تر است.
وی تصریح کرد: اگر عارضه جدید علت ناشناخته داشته باشد، مثل طغیان علف هرز و یا ویروس روگوز باید در مورد آفت و کنترل آن تحقیقات انجام شود.
عضو مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی اصفهان ادامه داد: عامل ریزش میوه آلو در خوانسار بعد از تحقیقات مرکز جهاد کشاورزی مشخص شد که نوعی ویروس است اما ویروس روگوز در گوجه فرنگی، ابتدا در اصفهان وجود نداشت ولی با گسترش آن در گلخانه‌های اصفهان شیوع یافت و با قرنطینه خارجی و داخلی در استان تدابیر خوبی برای کنترل آن اندیشیده شد.
وی با اشاره به اصول راهبردهای مدیریت آفات نوظهور گفت: در این زمینه ابتدا باید مشخص شود که این عارضه نوظهور جزو آفت مهاجم یا آفت سابقه‌دار است و اگر مهاجم است منطقه اصلی باید از نظربیولوژی و آکولوژی بررسی و روش مدیریتی مناسب آن منطقه، مثل بهداشت گیاهی یا قرنطینه انجام شود.
نعمت‌اللهی تصریح کرد: در صورتی که آفت نوظهور سابقه‌دار باشد، باید با بررسی پراکنش جغراقیایی صحیح، سموم مناسب و یک برنامه مدیریت تلفیقی برای کنترل آن روش‌هایی را تدوین و اجرا کرد.
وی گفت: آفت «سبز خشکی غلات» هنوز در شرق اصفهان شایع است و ویروس روگوز که گلخانه‌های گوجه فرنگی را بخصوص در مناطق تیران وکرون و اصفهان درگیر کرده و زمانی مشکل‌ساز بود در حال مدیریت و کنترل است.
وی در باره ویروس روگوز گوجه نیز گفت: این ویروس قبلا بشدت پراکنش جغرافیایی داشت اما هنوز هم در این مناطق آلودگی وجود دارد و برای نمونه‌برداری و انجام مطالعه در باره آن به پنج هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
این محقق جهاد کشاورزی اصفهان گفت: حمایت از مراکز تحقیقات برای شناسایی و مقابله با آفات نوظهور مهم است و در صورت بی‌توجهی به این موضوع، اثرات بدی بر وضعیت بهداشت و محیط زیست خواهد داشت.
نعمت‌اللهی از باغداران استان خواست تا هر نوع مورد مشکوک از آفات را به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی اصفهان گزارش دهند تا توسط تیم کارشناسی بررسی و تحقیقات لازم انجام شود.
کارشناس بیماری‌های گیاهی و مسوول آزمایشگاه سازمان جهاد کشاورزی اصفهان نیز در باره «ویروس روگوز» که هنوز در برخی گلخانه‌های پرورش گوجه فرنگی اصفهان وجود دارد، گفت: این ویروس که به چروکیدگی قهوه‌ای میوه گوجه فرنگی هم شناخته می‌شود در گلخانه‌های پرورش فلفل دلمه‌ای نیز وجود دارد و ابتدا در کشورهای افریقایی و اردن دیده شد، اما در ایران ابتدا در شهریور ۱۴۰۱ در گلخانه‌های اصفهان گزارش شد و بعد شهرهای دیگر کشور را درگیر کرد.
نرگس نصراللهی افزود: اگر این ویروس مدیریت نمی‌شد می‌توانست خسارت اقتصادی بالایی به کشاورزی اصفهان بزند.
وی با اشاره به دامنه وسیعی از علائم این ویروس بر روی گوجه فرنگی گفت: معمولی‌ترین علائم آن ایجاد زردی و موزاییکی یا لکه‌های قهوه‌ای مایل به سیاه در روی گوجه یا لکه‌های فرورفته در روی فلفل دلمه‌ای است، البته گاهی نیز باعث زخم‌های سیاه و قهوه‌ای روی میوه یا کاهش سایز، پیچیدگی برگ و پژمردگی گل و زخم روی ساقه می‌شود.
این محقق در مورد شیوه انتقال این یروس گفت: بسیاری از ویروس‌ها توسط حشرات مثل شته‌ها و مگس سفید منتقل می‌شود اما ویروس روگوز از طریق مکانیکی یعنی دست و لباس آلوده کشاورز، ابزار آلوده کشاورزی، خاک آلوده و زنبورهای گرده افشان به داخل گلخانه‌ها انتقال می‌یابد.
نصراللهی ادامه داد: نکته خیلی مهم این است که انتقال این ویروس بیشتر از طریق بذر و نشاء آلوده اتفاق می‌افتد و براحتی قابل انتقال است ولی دوام و ماندگاری آن نیز در محیط بالاست.
وی به کشاورزان توصیه کرد که برای پیشگیری از این بیماری ابتدا از بذر و نشاء سالم استفاده و قرنطینه و بهداشت گیاهی را رعایت کنند.
وی تاکید کرد: ردیابی و پایش مستمر ویروس هم در گلخانه‌ها و هم در هنگام بسته‌بندی و ضد عفونی کردن آن مهم است اما در صورت مشاهده بوته‌های آلوده و مشکوک باید بلافاصله آنها را حذف و دور از محل گلخانه معدوم کرد.
نصراللهی، رعایت اصول بهداشتی، جلوگیری از افراد متفرقه به گلخانه‌ها و ضدعفونی کردن ادوات کشاورزی را نیز مهم دانست و گفت: هیچ مبارزه شیمیایی برای این ویروس وجود ندارد و تنها با انجام اقدامات بهداشتی و جلوگیری از ورود آن توانسته‌ایم این بیماری را کنترل کنیم.
وی گفت: بیشتر گلخانه‌های استان در شهرستان‌های اصفهان، دهاقان، تیران و کرون و نجف‌آباد است و این مناطق بیشتر با ویروس روگوز گوجه فرنگی مواجه شده‌اند.
به گزارش ایرنا، استان اصفهان ۵۶۴ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی دارد اما بدلیل کمبود منابع آبی، تنها حدود ۲۰۰ هزار هکتار از آنها زیر کشت محصولات زراعی و باغی می‌رود.
مجموع اراضی زراعی این استان حدود ۴۸۶ هزار هکتار و مجموع اراضی باغی حدود ۸۰ هزار هکتار است که مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای آن در شرایط عادی حدود ۸۰۰ هزار تُن برآورد می‌شود.