محمد محسن غفوریان نادرنژاد که هم‌زمان با آغاز چهل و چهارمین سال تشکیل جهاد دانشگاهی با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: یک رکن در مجموعه جهاد دانشگاهی وجود دارد و اصولا شکل‌گیری این نهاد انقلابی بر همین مبنا بوده است که جهاد دانشگاهی در حوزه‌های دانشی و علم و فناوری مورد نیاز جمهوری اسلامی، کمک‌کار و اثرگذار باشد و اهداف انقلاب را دهد.
غفوریان به سابقه فعالیت رسمی جهاد دانشگاهی در حوزه آموزش از اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ اشاره کرد و گفت: تا پیش از آن، فعالیتهای این نهاد بر حوزه‌های فرهنگی و پژوهشی متمرکز بود و بعد از شروع فعالیتهای آموزشی در اواخر دهه ۶۰، فعالیتهای مرتبط با اشتغال و کارآفرینی هم اواخر دهه ۷۰ به مجموعه فعالیت‌ها و ماموریت‌های جهاد دانشگاهی اضافه شد.
وی بیان داشت: حوزه آموزش عالی جهاد دانشگاهی طی سه دهه گذشته در سه حوزه خدمات ارائه کرده که دو حوزه آن مربوط به آموزش عالی بوده است؛ یکی آموزش‌های غیر دولتی- غیر انتفاعی و دوم، آموزش علمی کاربردی و سومین حوزه هم به آموزش‌های مهارتی کوتاه‌مدت مربوط می‌شود.
معاون آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی افزود: در دو حوزه اول (آموزش‌های غیر دولتی- غیر انتفاعی و دوم، آموزش علمی کاربردی) دو دانشگاه و ۶ موسسه آموزش عالی در کشور با جمعیت دانشجویی حدود ۲۵ هزار نفر داریم.
تشریح دلایل توقف آموزش‌های علمی کاربردی در جهاد دانشگاهی
وی درباره آموزش‌های علمی کاربردی جهاد دانشگاهی که از سال گذشته متوقف شده، نیز توضیح داد: آموزش علمی کاربردی از زمینه‌های فعالیت جهاد بوده که از سال گذشته بنا به تصویب کمیته ساماندهی مراکز آموزش عالی، پذیرش دانشجو در مجموعه‌های علمی کاربردی جهاد متوقف شد و ما به تدریج در حال کاهش فعالیت خود در این حوزه هستیم و تا یک سال آینده ما در آموزش‌های علمی کاربردی فعالیتی نخواهیم داشت.
غفوریان یادآور شد: قانونی اواخر سال ۹۶ مصوب شد که دستگاه‌های اجرایی را از برگزاری آموزش‌های علمی کاربردی منع می‌کرد و همان سال، همه وزارتخانه‌ها که اکثر آنها مراکز علمی کاربردی وابسته داشتند از این حوزه خارج شدند و این حوزه آموزشی را واگذار کردند؛ اما با توجه به ماهیت جهاد دانشگاهی که نهاد عمومی غیر دولتی است و با رایزنی‌ها، به ما اعلام کردند مشمول این ممنوعیت نمی‌شویم و ما هم کار را ادامه دادیم. اما در خردادماه ۱۴۰۲ کمیته سه نفره‌ای متشکل از نمایندگان وزارت علوم، سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری استخدامی، موضوع را مجددا بررسی کرده و جهاد دانشگاهی، شهرداری تهران و هلال احمر را مشمول همان مقررات دانستند و اعلام کردند این سازمان‌ها با توجه به اینکه از دولت، بودجه می‌گیرند اجازه ارائه آموزش‌های علمی کاربردی ندارند، جهاد دانشگاهی از این تصمیم تبعیت کرد اما هلال احمر و شهرداری تهران با شروطی، مستثنا شدند و بنا شد آموزش‌های علمی کاربردی در برخی رشته‌ها را حفظ کنند.
وی تصریح کرد: شروطی که برای ادامه آموزش‌های علمی کاربردی در دو مجموعه هلال احمر و شهرداری تهران قائل شدند برای جهاد دانشگاهی، معنادار نیست مثلا اینکه متعهد شویم که ۷۰ درصد دانش‌آموختگان را در جهاد دانشگاهی جذب کنیم.
رایانه و فناوری اطلاعات؛ پر متقاضی‌ترین رشته‌های جهاد دانشگاهی
معاون آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی با بیان اینکه آموزش‌های مهارتی و کوتاه‌مدت، همچنان گسترده‌ترین زمینه فعالیت این معاونت است، گفت: بیش از ۱۵۰ مرکز آموزش کوتاه‌مدت در ۸۷ شهر و شهرستان داریم که بر اساس تقاضا و نیازهای موجود منطقه‌ای، دوره‌های کوتاه‌مدت را تعریف کرده و طی یک ساز و کاری از ستاد معاونت آموزشی جهاد مجوز می‌گیرند و اجرا می‌کنند.
به گفته وی با توجه به اینکه دوره‌های آموزش مهارتی جهاد دانشگاهی، مخاطب‌محور هستند و افراد به منظور کسب مهارت وارد این دوره‌ها می‌شوند اغلب کاربردی هستند.
غفوریان توضیح داد: این دوره‌ها شامل مهارت‌های عمومی و تخصصی است و حدود ۶۰ درصد فراگیران آموزش‌های مهارتی جهاد دانشگاهی در دوره‌های عمومی و ۴۰ درصد در دوره‌های تخصصی شرکت می‌کنند و ما تلاش داریم که این نسبت را برعکس کنیم و بر ارائه آموزش‌های تخصصی متمرکز شویم.
وی افزود: در مجموع، سالانه جمعیتی بیش از ۷۵۰ هزار فراگیر از آموزش‌های مهارتی و کوتاه‌مدت جهاد استفاده می‌کنند و حدود ۳۰۰ هزار نفر فراگیر دوره‌های تخصصی داریم که حوزه علوم رایانه و فناوری اطلاعات بیشترین متقاضی را دارند و بیش از ۴۰ درصد متقاضیان دوره‌های تخصصی را تشکیل می‌دهند.
جزئیات طرح تحول آموزش عالی در جهاد دانشگاهی
غفوریان به سابقه فعالیتهای جهاد دانشگاهی در حوزه آموزش عالی اشاره کرد و گفت: جهاد، زمانی وارد عرصه آموزش عالی شد که نیاز و تقاضای بزرگی در کشور وجود داشت و وزارتخانه‌های علوم و بهداشت، توان و ظرفیت پذیرش این‌همه متقاضی را نداشتند و لازم بود دیگر دستگاه‌ها ورود پیدا کنند. از طرف دیگر، جهاد دانشگاهی هم از توان، ظرفیت و تخصص، هیات علمی و گروه پژوهشی در اغلب رشته‌ها برخوردار بود اما امروزه، زمینه‌های بیرونی در آموزش عالی کاملا تغییر کرده است و حتی دانشگاه‌های دولتی ما ظرفیت خالی زیادی دارند.
پیش‌بینی ما این بود که اگر جهاد دانشگاهی بخواهد فعالیتهای آموزش عالی خود را ادامه بدهد باید تحول جدی در این عرصه ایجاد و زمینه‌ها و رشته‌های تخصصی جدید و خاص با نگاه به نیازهای آینده ایجاد کند.
معاون آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی یادآور شد: تجربه این کار در دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی با موفقیت دنبال شده و چند سال است با همکاری پژوهشگاه رویان، تعدادی رشته‌های کارشناسی ارشد و دکتری در علوم سلولی و مولکولی ایجاد کردند که پر متقاضی است و ظرفیت‌های خوبی در این حوزه وجود دارد. علاوه بر این، رشته‌های مشترک دانشگاه علم و فرهنگ و پژوهشکده علوم دارویی جهاد دانشگاهی نیز مصوب شده و از مهرماه اجرا می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به اقتضائات موجود، تدوین طرح تحول آموزش عالی را از سال گذشته آغاز کردیم که هنوز نهایی نشده و به تصویب نرسیده است و برای عملیاتی شدن، تایید و تصویب در شورای گسترش آموزش عالی است تا بتوانیم تحولی در حوزه آموزش عالی جهاد ایجاد کنیم.
غفوریان درباره جزییات طرح تحول آموزش عالی جهاد دانشگاهی به ایرنا گفت: اکنون در مجموعه فعالیتهای آموزش عالی جهاد دانشگاهی، دو دانشگاه و ۶ موسسه آموزش عالی داریم که هر کدام از آنها هیات امنای مستقل دارند. کلیات طرحی که تدوین شده و در حال اصلاح و تکمیل است کمک می‌تواند تا بتوانیم در درجه نخست، این ظرفیت‌ها را تجمیع کنیم و سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه آموزش عالی از پراکندگی خارج شود.
وی ادامه داد: دومین هدف از اجرای طرح تحول آموزش عالی این است که بر رشته‌های تحصیلی که ظرفیت‌های علمی بالفعل آن در مجموعه جهاد وجود دارد، متمرکز شویم و از رشته‌های تحصیلی که همه دانشگاه‌ها عرضه می‌کنند، فاصله بگیریم.
غفوریان افزود: بر اساس سومین هدف طرح تحول آموزش عالی جهاد دانشگاهی، باید فعالیتهای آموزش عالی را به صورت مساله‌محور و نیاز محور، طراحی کنیم؛ شبیه تجربه‌ای که در برخی دانشگاه‌ها وجود دارد و وزارت علوم در دولت سیزدهم نیز تحت عنوان دانشگاه حکمت‌بنیان، این موضوع را دنبال می‌کرد، سعی کردیم صورت‌بندی طرح تحول ما در همین چارچوب باشد.
ارزیابی ۱۷ هزار مدیر دستگاه‌های اجرایی و برگزاری بیش از ۷۵ آزمون استخدامی
وی با بیان اینکه جهاد دانشگاهی در سال‌های گذشته به زمینه‌های محیطی و نیازهای جامعه و حاکمیت، بی‌اعتنا نبوده است، گفت: از سال ۹۷ زمینه‌های جدید برای فعالیت آموزشی پیش‌بینی کردیم که یا کاملا اجرایی و عملیاتی شده یا در دست طراحی داریم، یکی از این زمینه‌ها کمک به مجموعه دستگاه‌های اجرایی در فرآیندهای مربوط ارزیابی مدیران با عنوان کانون ارزیابی مدیران بوده است.
غفوریان توضیح داد: طبق قانون، دستگاه‌های اجرایی موظف اند برای ارتقای مدیرانشان فرآیندهایی را با عنوان کانون ارزیابی، اجرایی کنند و جهاد دانشگاهی هم با مجوز سازمان اداری و استخدامی کشور و مرکز آموزش‌های مدیریت دولتی، وارد این عرصه شده است.
به گفته وی در ۵ سال گذشته، بیش از ۱۷ هزار نفر که اغلب از مدیران میانی دستگاه‌های اجرایی هستند ارزیابی و شناسنامه عملکرد آنها به تقاضای دستگاه‌ها صادر شده است که البته این ارزیابی فقط شامل مدیران نبوده و برخی افراد تازه استخدام به تقاضای دستگاه‌ها وارد فرآیند ارزیابی شده‌اند.
غفوریان افزود: دومین زمینه‌ای که در این سال‌ها تعریف کردیم، ایجاد مرکز آزمون جهاد دانشگاهی با مجوز سازمان اداری و استخدامی کشور بود که با هدف کمک به مجموعه دولت و حاکمیت در برگزاری فرآیند استخدام نیروهای مورد نیاز راه‌اندازی شد.
وی به برگزاری بیش از ۷۵ آزمون برای دستگاه‌های دولتی و اجرایی با یک و نیم میلیون داوطلب در پنج سال گذشته توسط مرکز آزمون جهاد دانشگاهی اشاره کرد و گفت: دوازدهمین آزمون فراگیر استخدامی که قرار بود جمعه گذشته (۱۲ مردادماه) برگزار شود با هماهنگی سازمان اداری و استخدامی برای اینکه داوطلبان، فرصت بیشتری داشته باشند، کمی به تعویق افتاد که زمان برگزاری را هماهنگی سازمان امور اداری و استخدامی اعلام خواهیم کرد.