به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، نشست خبری نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان ۱۴ مرداد ۱۴۰۳ در سرای اهل قلم برگزار شد. در این آیین علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، محمد حمزه‌زاده دبیر علمی جشنواره، حامد محقق معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب حضور داشتند.
جشنواره بین‌الملل شعر فجر از کتاب سال و بعد از آن جایزه جلال آل‌احمد از کتاب سال جدا شد
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به بخش‌های مختلفی که پیش از این از جایزه کتاب سال جدا شده است، توضیح داد: پیش از این سابقه داشت که رشته‌هایی از جایزه کتاب منفک شدند، از جمله جشنواره بین‌الملل شعر فجر، بعد از آن جایزه جلال آل‌احمد از کتاب سال جدا شد و به شکل تخصصی‌تر به حوزه داستان پرداخت.
علی رمضانی درباره تاثیرگذاری این جشنواره بر مخاطبان حوزه کودک و نوجوان، بیان کرد: امیدوارم با برپایی این جشنواره حوزه ادبیات کودک و نوجوان بیشتر مورد توجه خانواده‌ها قرار بگیرد، همانطور که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شاهد حضور کتاب کودک و نوجوان در صدر جدول ریالی و تعدادی کتاب کودک بودیم.
او با اعلام اینکه در حوزه کودک و نوجوان هنوز فقر و ضعف وجود دارد، ادامه داد: در این حوزه بیشتر کتاب‌های ترجمه و آثار حوزه بزرگسال مورد توجه قرار می‌گیرد، امید است با فعالیت این جشنواره به حوزه ادبیات کودک و نوجوان توجه بیشتری شود.
این جایزه موازی جوایز دیگر نیست
رمضانی افزود: در جشنواره بخشی به نام ارائه توضیح‌های آمار کتاب کودک و نوجوان خواهیم داشت. آمار کتاب و نشر حوزه کتاب کودک و نوجوان در طول ۳۱ سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. این اطلاعات در روزهای آینده در اختیار همگان قرارخواهد گرفت. اختتامیه جشنواره چهارشنبه ۱۷ مرداد با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد.
به گفته او جشنواره‌ها و جوایز با فضایی که مخاطبان آن ایجاد می‌کنند، می‌توانند ماندگار شود. باید توجه داشت این جایزه موازی جوایز دیگر نیست و امکان کنارگذاشته شدن آن به این دلیل کم است.
برای برگزیدگان ۳۰۰ میلیون تومان، برای شایستگان تقدیر ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران درباره فعالیت بخش بین‌الملل جشنواره کتاب کودک توضیح داد: در حوزه بین‌الملل، بیشتر کتاب‌هایی که حق مالکیت فکری آن‌ها تبادل می‌شود، کتاب‌های کودک و نوجوان است. اما اقدامات در عرضه، ارائه و معرفی باید کامل شود. برای مثال می‌تواند فلوشیپ کودکان (فلوشیپ یک برنامه حمایتی توسط نمایشگاه‌های کتاب برای ناشران، نویسندگان، تصویرگران و غیره است تا با هزینه مسئولان برگزاری نمایشگاه در آن رویداد شرکت کنند) برگزار شود و حق مالکیت فکری آثاری که در ایران ترجمه می‌شوند، به شکل جدی‌تر پیگیری شود.
او ادامه داد: در جشنواره آثاری به انتخاب نوجوانان انتخاب خواهدشد، در این بخش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اتحادیه انجمن‌های دانش‌آموزان و کانون پرورش فکری جوانان فعال را معرفی کردند و آن‌ها نامزهای داوران را خواندند و انتخاب کردند. در اختتامیه به سه کتابی که توسط جوانان انتخاب شدند، پرداخته خواهدشد.
رمضانی درباره مبلغ جایزه این جشنواره بیان کرد: جایزه این جشنواره معادل برگزیدگان کتاب سال است؛ یعنی برای برگزیدگان ۳۰۰ میلیون تومان، برای شایستگان تقدیر ۱۰۰ میلیون تومان و برای آثاری که توسط جوانان شده است، مبلغی کمتر از شایستگان تقدیر درنظر گرفته شده است. در این جشنواره از چهره‌های فعال در حوزه کودک و نوجوان هم تقدیر خواهدشد.
او با اشاره به بازسازی سرای اهل قلم خانه کتاب، افزود: چند تابلو گنجینه هنری اعلایی که در خانه کتاب وجود داشت و نسخه اصل خطاطی است، در راهرو نصب شده است. خانه کتاب و ادبیات ایران میراث‌دار موسسه نمایشگاه است که مدتی میزبان نمایشگاه قرآن بود.
زبان کودکی زبان بین‌المللی است
دبیرعلمی نخستین جشنواره بین‌المللی و ملی کتاب کودک و نوجوان با اشاره به اینکه در جایزه کتاب سال همواره توجه لازم به کتاب کودک نمی‌شد، گفت: این مساله رفع شد و به این بخش شخصیت مستقل داده شد.
اگر در دوره‌های بعدی بخش بین‌الملل فعال شود، می‌توانیم ایده‌ها را به فرامرزها بفرستیم و در نتیجه آن بازاری شکل بگیرد که نیازهای نشر کتاب کودک را پوشش دهد
محمد حمزه‌زاده درباره چرایی برگزاری این جشنواره گفت: بیرون از سایر جشنواره هایی که در همه حوزه‌ها برگزار می‌شود، می‌خواهم درباره جایزه حوزه کودک صحبت کنم. جوایز در دنیا مقصد نیستند بلکه تابلوهای راهنمایی هستند که در مسیر برای نشان دادن راه نصب می‌شوند. باید ببینید که چقدر از این تابلوها کم داریم تا ویژگی‌های قابل تحسین کتاب‌ها را نشان دهد. این جایزه باید مستقل می‌شد، توسعه پیدا می‌کرد و باید تنوع هم پیدا کند یعنی سایر بخش‌ها و حوزه‌ها هم در آن تاثیر داشته باشند.
او با اعلام اینکه در حوزه ادبیات کودک وضعیت ویژه‌ای وجود دارد، افزود: بعد از انقلاب فرهنگی اسلامی و جوان شدن جمعیت با جامعه جوان چند میلیونی مواجه بودیم و نیاز داشتیم تا برای کودکان و نوجوانان کتاب تولید و با آن‌ها صحبت شود. امیدوارم جایزه ادامه داشته باشد و بخش بین‌الملل آن یک سال در میان برگزار خواهدشد.
حمزه‌زاده با اشاره به اینکه زبان کودکی زبان بین‌المللی است، گفت: اگر در دوره‌های بعدی بخش بین‌الملل فعال شود، می‌توانیم ایده‌ها را به فرامرزها بفرستیم و در نتیجه آن بازاری شکل بگیرد که نیازهای نشر کتاب کودک را پوشش دهد؛ همچنین باید در زمینه واردات توجه کنیم. نویسندگان ایرانی ادبیات کودک هیچ کم از نویسندگان سایر کشورها ندارند.
دبیرعلمی نخستین جشنواره بین‌المللی و ملی کتاب کودک و نوجوان با طرح این سوال که چطور می‌توان گفت که جایزه جریان‌ساز است؟ افزود: جوایز ظرفیت، ارزش و توانایی خود را از هیات برگزار کننده می‌گیرند، سعی کردیم این جایزه را به شکلی برگزار کنیم که هیات داوران آن موجب ارتقای جایزه شوند.
به گفته او همه جشنواره‌های مهم برای جلوگیری از آنکه سیاسی شوند، توسط فعالان آن حوزه داوری می‌شوند. حسن این جایزه این است که افرادی که ممکن است آثارشان بدرخشد، نمی‌توانند در هیات داوران قرار بگیرند.
حمزه‌زاده با اشاره به نقش ناشر در ارائه کتاب بیان کرد: مشکل بسیاری از آثار،به دلیل انتخاب ناشران شکل گرفته بود. برخی از ناشران قطع یا قلم مناسبی برای کتاب انتخاب نکرده بودند، در نتیجه کتاب از دایره نامزدها حذف شد.
جشنواره گوشواره آموزشی با نام «دوره‌های قاصدک» دارد
معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب در ارائه گزارش از کتاب‌های رسیده از دبیرخانه این جایزه اعلام کرد: در بخش شعر ۲۲۵ اثر، در بخش داستان کوتاه ۲۱۲۵ اثر، در بخش داستان بلند و رمان ۱۶۰اثر، در بخش کلیات ۵۵۶ اثر و در بخش پژوهش ۴۰ اثر به دبیرخانه فرستاده شده است. در مجموع تصویرگری سه هزار و ۱۰۶ کتاب در بخش داوری مورد توجه قرار گرفته است. در این میان انتشارات کانون با ۸ و انتشارات مهرک با ۴ کتاب بیشترین نامزدها را در میان ناشران داشتند.
حامد محقق با اشاره به اینکه دو نفر از اعضای هیات علمی و ۵ نفر از اعضای داوری غیر تهرانی هستند، گفت: جشنواره کتاب کودک و نوجوان مانند جلال و شعر فجر گوشواره آموزشی با نام «دوره‌های قاصدک» دارد. در کل برای دوره قاصدک ۱۴ کارگاه در نظر گرفته شده است. در این بخش نشست‌های علمی و بین‌المللی در حوزه کتاب برگزار شد.
نامزدهای نهایی نخستین جشنواره کتاب کودک و نوجوان معرفی شدند
اسامی نامزدهای نهایی این جشنواره به شرح زیر است:
بخش کلیات
«دانشنامه قرآن کریم ویژه نوجوانان» اثر مظفر سالاری از انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
«دوتوک، عروسک کوچک بلوچی» اثر زهره پریرخ از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
بخش شعر
«آسمان مگر تمام می‌شود» سروده منیره هاشمی از انتشارات موسسه فرهنگی منادی تربیت
«باران چه می‌نویسد» سروده خاتون حسنی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«بارون می‌آد» سروده مهری ماهوتی از انتشارات توتک
«بهار از کوچ برگشت» سروده بابک نیک طلب از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«پنج و ده دقیقه» سروده طاهره شهابی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«فرشته‌های برف» سروده مریم زرنشان از انتشارات موسسه مهرک با ادب
«قطار دکمه‌ای» سروده مریم هاشم‌پور از انتشارات موسسه مهرک با ادب
داستان کوتاه
«جنگل پشت پنجره» اثر نیره باقری از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«خاطرات چهل تیکه» اثر محمد گودرزی‌دهریزی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«ماهینا» اثر پروین پناهی از انتشارات موسسه مهرک با ادب
«مجموعه ماجراهای دخترانه» اثر کلر ژوبرت از انتشارات موسسه مهرک با ادب
«مجموعه یک پاورقی» اثر امیرحسین زنجانبر و محمد دهریزی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
داستان بلند و رمان
«آتش در آشیانه‌ی اژدها» اثر رویا منوچهری از انتشارات قدیانی
«اردو در قبرستان ژغاره» اثر زهرا جلائی فر از انتشارات به نشر (آستان قدس رضوی)
«روز اول، روز آخر» اثر معصومه میرابوطالبی از انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی
«روز جهانی سوپ دو احمق» اثر فریبا کلهر از انتشارات قدیانی
«قصه‌هایی که شهرزاد نگفت» اثر داریوش عابدی از انتشارات قدیانی
«کتانی‌های کوکام» اثر فاطمه جدیدی از انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل
«همه سیب‌ها زمین را دوست دارند» اثر آویسا شرفی از انتشارات محراب قلم
تصویرگری
«انسان‌های کوچک؛ آرزوهای بزرگ» از انتشارات گه‌گاه و «پیچوله کوچوله» از انتشارات به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) هر دو اثر اسمعیل چشرخ
«بهرام و ماجراهای هفت گنبد» اثر نرگس محمدی، انتشارات فاطمی
«پابلند» اثر نیلوفر برومند، انتشارات (توتک) جامعه القرآن الکریم
«پسر اقیانوس» اثر هاله قربانی افق، انتشارات کتاب‌های فندق
«خورشیدی در صحرای ترکمن» اثر نجلا مهدوی اشرف، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
«رهایم نکن» اثر اعظم واضحی مقدم، انتشارات به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی)
پژوهش
هیات داوران در این بخش هیچ اثری را به عنوان نامزد انتخاب نکرد.