حجت‌الاسلام محمدمهدی زارعی گلپایگانی در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: کسانی که در روز عاشوار در مقابل امام حسین (ع) ایستادند، از ابتدا انسان های خبیث و بی عاطفه ای نبودند ولی مشکل آنها این بود که خود را به شیطان سپردند و شیطان نیز بر آن ها چیره شد. شیطان در چنین وضعیتی، انسان را آرام آرام مدیریت می کند و او را به ناکجاآباد وحشتناکی می کشاند.
وی با اشاره به آیه ۱۸ سوره حشر گفت: تعبیر قرآنی «استحوذ» نیز این مفهوم را می رساند که شیطان گام به گام انسان را از مسیر هدایت منحرف می کند و لذا قرآن می فرماید «لاتتبعوا خطوات الشیطان» از گام های شیطان پیروی نکنید. چون شیطان از طریق اصل تدریج انسان ها را فریب می دهد.
استاد حوزه علمیه اصفهان افزود: تربیت فرزند نیز تابع اصل تدریج است. یعنی ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم که در یکی دو روز فرزند خود را تربیت کنیم بلکه به مرور زمان می توان فرزندان را تربیت کرد، همچون تبدیل یک شکوفه به گل ولی برخی از پدران و مادران دقت لازم را به اصل تدریج ندارند و مثلا انتظار دارند که فرزندشان به سرعت حافظ قرآن شوند و همین مساله باعث دوری فرزندان از مسائل دینی می شود.
وی ادامه داد: این که گفته اند العجلة من الشیطان به این دلیل است که شیطان می خواهد انسان را به عجله بیاندازد. مثلا هیچوقت یک ورزشکار در جلسه اول انتظار ندارد که بازوهای قوی داشته باشد. وقتی شیطان به سراغ انسان می رود، مقام های بالایی را نشان می دهد و اینگونه القا می کند که تو نمی توانی به چنین مقامی برسی. شیطان به انسان طبقه صدم را نشان می دهد ولی باید به پله فکر کرد تا با پیمودن پله های پی در پی به طبقه صدم راه یافت.
این استاد حوزه با انتقاد از انتشار برخی کتاب های عرفانی که مدارج بالا را برای افراد معمولی بیان می کند، اظهار داشت: شیطان پله آخر را نشان می دهد و انسان را از رسیدن به چنین مقامی ناامید می کند. اگر ما هم مثل آن جوان ورزشکاری که در باشگاه بدنسازی پس از مدت ها قوی می شود، مدتی با قرآن و زیارت عاشورا مانوس باشیم، تاثیر آن را به مرور خواهیم دید.
وی اضافه کرد: شیطان هیچوقت به انسان نمی گوید که قصد دارد تا او را به بدترین گناهان بکشاند. بلکه در ابتدا مرزها را کمی جابجا می کند. لذا حضرت علی (ع) فرمود به گناهانی توجه کنید که آن را دست کم می گیرید. یک انسان قاتل در ابتدا حتی تصور نمی کند که روزی دستش به خون کسی آلوده شود ولی شیطان با فریب گام به گام انسان، او را به هر گناهی آلوده می کند.
استاد مدرسه امام خمینی (ره) در نجف اشرف افزود: گاهی فریب انسان از یک نگاه به نامحرم شروع می شود و به گناه منتهی می شود. گاهی از یک جمله کوچک شروع می شود ولی به جای خطرناکی می رسد. لذا تاکید شده گناهان زبان را جدی بگیرید. چون برای گناه زبان نیازی به هیچ وسیله ای نیست.
زارعی گلپایگانی ادامه داد: گاهی شیطان انسان را به یک پول پرستی کوچک وسوسه می کند و برخی اینگونه توجیه می کنند که فراهم کردن پول حرام برای زن و فرزند اشکالی ندارد؛ حتی اگر این پول شبهه ناک باشد یا مجبور به دروغ گفتن شود یا رشوه بگیرد ولی روزی متوجه می شود که یک رشوه خوار درجه یک شده که هیچ حد و مرزی را هم رعایت نمی کند.
وی افزود: شیطان در هنگام فریب انسان، توقع چندانی ندارد. مثلا می گوید شما حتما نماز بخوانید ولی نیازی به خواندن نماز در اول وقت نیست و در آخر وقت هم می توان خواند. شیطان در ابتدا القا می کند که نیازی به مستحبات مثل اذان و اقامه نیست و خدا آن را قبول می کند یا القا می کند که چرا خود را به زحمت می اندازید و برای اقامه نماز جماعت تا مسجد می روید. شیطان به همین شکل انسان را فریب می دهد و در بزنگاه آدمی را به دام می اندازد.
این استاد حوزه به جریان کربلا اشاره کرد و گفت: وقتی یکی از یاران عبیدالله بن زیاد به خیمه اهل بیت حمله کرد، گوشواره ای را از گوش یکی از دختران امام حسین(ع) می کشید و در همان حال گریه می کرد و وقتی دختر امام حسین علت گریه را پرسید، پاسخ داد «شما خاندان رسالت و پاکترین انسان های روی زمین هستید» ولی در توجیه کار زشت خود گفت «اگر من این کار را نکنم، کسی دیگر این کار را انجام خواهد داد». بنابر این شیطان اینگونه انسان را به فلاکت و بدبختی می کشاند.