به گزارش روز دوشنبه گروه علم و اموزش ایرنا از موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، رئیس این موسسه درباره گزارش نظام رتبه‌بندی نیچر ایندکس به عنوان یک پایگاه اطلاعاتی متشکل از وابستگی سازمانی نویسندگانی که در ۸۲ نشریه برتر علوم طبیعی مقاله چاپ کرده‌اند، گفت: این پایگاه اطلاعاتی گزارش سالانه خود را با عنوان پیشگامان پژوهش منتشر کرد که بر اساس داده‌های این پایگاه در بازه زمانی اول ژانویه ۲۰۲۳ تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۳ ( ۱۱ دی ماه ۱۴۰۱ تا ۱۴ آذر ۱۴۰۲) است.
سید احمد فاضل‌زاده افزود: در گزارش ۲۰۲۴ پیشگامان پژوهش، جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای جهان حائز جایگاه ۳۲ شده است. در میان سازمانهای ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف به ترتیب رتبه اول تا سوم را کسب کردند. نیچر ایندکس پژوهش‌ها و همکاری‌های با کیفیت را با استفاده از معیارهای ساده، شفاف و جاری، بررسی می‌کند. این پایگاه، یک پایگاه داده با دسترسی آزاد است که بر اساس وابستگی نویسندگان و روابط سازمانی، مشارکت در مقالات پژوهشی منتشر شده در مجلات با کیفیت علوم طبیعی و علوم بهداشت، که بر اساس شهرت توسط گروه مستقلی از محققان انتخاب شده‌اند، را دنبال می‌کند و اطلاعات یک دوره ۱۲ ماهه را بر روی وبگاه خود نمایش می‌دهد.
وی گفت: مجلات گنجانده شده در نیچر ایندکس، صرف نظر از ناشر، توسط پژوهشگران فعال علوم طبیعی انتخاب شده‌اند و از پژوهشگران خواسته شد نشریاتی را که ترجیح می‌دهند بهترین کار خود را در آنها منتشر کنند، بدون توجه به معیارهایی مانند ضریب تأثیر نشریه و بر اساس درک خود از محتوای نشریات فهرست کنند. این فرآیند در سال ۲۰۲۳ برای افزودن مجلات علوم سلامت نیز انجام که تعداد نشریات آن به ۱۴۵ نشریه رسیده است.
فاضل زاده این را اضافه کرد که نیچر ایندکس بخش کوچکی از تعداد کل مقالات تحقیقاتی منتشر شده را دنبال می‌کند و فقط علوم طبیعی و بهداشتی را پوشش می‌دهد. عوامل زیادی وجود دارد که خروجی یک موسسه را در نیچر ایندکس تعیین می‌کنند. اندازه مؤسسه و همچنین ترکیب تخصص‌های تحقیقاتی در موسسه، از جمله عوامل اصلی هستند. نیچر ایندکس تنها داده‌های خامی را ارائه می دهد که می‌تواند به تجزیه و تحلیل کمک کند.
رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام موسوم به آی.اس.سی اظهار داشت: نیچر ایندکس تعداد مطلق و تعداد سهم کسری از انتشار مقاله در سطح سازمانی و ملی را ارائه می‌دهد و به این ترتیب، شاخصی از خروجی و همکاری پژوهشی با کیفیت در سطح جهانی گزارش می‌شود و بر اساس پنج حوزه موضوعی کلی فیزیک، شیمی، علوم بهداشت، زمین و علوم محیطی و علوم زیستی شاخص در سطح موسسه، کشور، منطقه به دو شکل محاسبه می شود؛ نخست در تعداد، در صورتی که یک یا چند نویسنده مقاله پژوهشی از آن موسسه یا مکان باشند، بدون توجه به اینکه چه تعداد از نویسندگان همکار از خارج از آن موسسه یا مکان وجود دارد، امتیاز یک به موسسه یا مکان اختصاص داده می‌شود و دوم سهم که یک شمارش کسری است که نسبت نویسندگان یک موسسه یا کشور/ منطقه و تعداد موسسات وابسته در هر مقاله را در نظر می‌گیرد برای محاسبه سهم، مشارکت همه نویسندگان به طور مساوی در مقاله در نظر گرفته می‌شود.
جایگاه جمهوری اسلامی ایران در گزارش سالانه نیچر ایندکس ۲۰۲۴
رئیس موسسه آ.اس.سی گفت: در گزارش ۲۰۲۴ پیشگامان پژوهش که بر اساس داده‌های نیچرایندکس از ۱۱ دی ماه ۱۴۰۱ تا ۱۴ آذر ۱۴۰۲ ، ایران در میان کشورهای جهان حائز جایگاه ۳۲ شده است. در این گزارش کشورهای چین، آمریکا و آلمان به ترتیب جایگاه های اول تا سوم را دارند.
فاضل‌زاده با استناد به پنج حوزه موضوعی کلی فیزیک، شیمی، علوم بهداشت، زمین و علوم محیطی و علوم زیستی گفت: بهترین جایگاه جمهوری اسلامی ایران در حوزه موضوعی فیزیک با جایگاه جهانی ۲۸ بوده است و عملکرد ایران در این حوزه‌ها بر اساس تعداد سازمانهای ایرانی حاضر و نیز تعداد و سهم مقالات در جدول ۲ نشان داده شده است.
وی افزود: در این گزارش ۱۰۷ سازمان ایرانی حضور دارند که ۸۶ سازمان ماهیت دانشگاهی دارند. در بین تمام سازمان‌ها، پژوهشگاه دانش‌های‌بنیادی، دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف به ترتیب رتبه اول تا سوم را کسب کرده‌اند. عملکرد ۲۰ سازمان برتر جمهوری اسلامی ایران در پایگاه نیچر ایندکس ۲۰۲۴ در جدول ۳، نشان داده شده است.