کاظم جلالی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در مسکو در تشریح چرایی ارائه این پیشنهاد گفت: در شرایط کنونی، شمار کشورهای تحت تحریم در جهان در حال افزایش است و غربی‌ها و در رأس آنها، آمریکایی‌ها تلاش دارند از ابزار تحریم به عنوان یک سلاح نهایت سوء استفاده را انجام دهند.
وی تصریح کرد: بدترین نوع تحریم در حوزه بانکی و تبادلات پولی و بانکی است و از این رو، کشورهای تحت تحریم باید برای تقابل با این رویکرد غرب آماده باشند.
سفیر ایران در مسکو یادآور شد: بسیاری از سازوکارهای پولی و بانکی بین‌المللی در غرب متمرکز است. به عنوان مثال، وقتی از اف ای تی اف (FATF) صحبت می‌کنید، محل اصلی استقرار آن در فرانسه و آمریکا است؛ سایر مکانیزم‌ها در حوزه پولی و بانکی نیز همین گونه است.
نقش طراحی سازوکارهای جدید پولی و بانکی در ارتقای همکاری‌ها
جلالی گفت: کشورهای عضو گروه بریکس می‌توانند با طراحی سازوکارهای جدید پولی و بانکی در تبادلات متقابل، همکاری‌ها را ارتقا دهند.
وی افزود: وقتی این پیشنهاد را با مقامات کشور روسیه (به عنوان رئیس دوره‌ای گروه بریکس در سال ۲۰۲۴) و دیگر کشورهای عضو مطرح کردیم، آنها از پیشنهاد ایران برای طراحی سازوکارهای جدید مالی در این گروه، استقبال کردند.
این دیپلمات جمهوری اسلامی ایران گفت: سازوکارهای جدید مالی گروه بریکس می‌تواند شامل اتصال پیام‌رسان‌های کشورهای عضو شود و حتی می‌تواند مباحثی همچون مبارزه با پولشویی در کشورهای عضو را دنبال کند؛ یعنی عملاً سازوکارها را بومی‌سازی کنیم.
وی ادامه داد: این به معنای ملی کردن این سازوکارها نیست، بلکه مقصود از بومی‌سازی، اقدام کشورهای مستقل و تأثیرگذار در اقتصاد جهان برای ایجاد سازوکارها و سازمان‌های جدید است.
استقبال از پیشنهاد اتصال پیام‌رسان‌های بانکی کشورهای بریکس
جلالی ادامه داد: یکی از سازوکارهای در حال بررسی در بریکس، اتصال پیام‌رسان‌ها است که از این پیشنهاد استقبال شده است و با قوت در حال پیگیری است.
ارز بریکس در دست بررسی است
سفیر ایران در مسکو گفت: با توجه به اینکه بیشتر مبادلات مالی در جهان با دلار و در رده‌های بعدی با یورو و یوآن صورت می‌گیرد، همت جدی در میان کشورهای عضو بریکس وجود دارد که در مسیر دلارزدایی گام بردارند.
وی یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران پیش از این ایده کار مشترک با ارزهای ملی و همچنین جایگزینی ارز دیگری در مقابل دلار را دنبال می‌کرد، چندین بار هم آقای پوتین (رئیس‌جمهور روسیه) این ایده را مطرح کرد.
جلالی اظهار داشت: اکنون این ایده که بریکس دارای ارز جداگانه‌ای باشد، در حال مطالعه و بررسی است.
وی افزود: با توجه به مؤثر بودن کشورهای عضو گروه بریکس در اقتصاد جهان، حتماً تصمیم‌گیری درباره ارز بریکس، می‌تواند نقش مهمی در فرایند دلارزدایی داشته باشد.
پیشنهاد ایران به بریکس
سخنگوی وزارت امور خارجه پیش از این یادآور شد: ایران و روسیه در چارچوب تحکیم همکاری‌های دوجانبه به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری و تراکنش‌های مالی در طول سال‌های اخیر به توافق خوبی برای ایجاد تراکنش‌های مالی با استفاده از پول‌های ملی دو کشور دست یافته‌اند.
ناصر کنعانی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشاتودی افزود: پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران این است که این مدل همکاری‌های مالی، بانکی و تجاری در چارچوب گروه بریکس، به همه اعضای این گروه تسری و توسعه یابد.
در این پیوند، رئیس بانک مرکزی روسیه نیز اعلام کرد: کشورهای عضو گروه بریکس در حال تبادل‌نظر و کار بر روی ایجاد سیستم پرداخت برای کشورهای عضو این گروه است.
الویرا نابیولینا در این باره افزود: ایجاد سامانه پرداخت بریکس به عنوان پروژه‌ای کاملاً پیچیده در حال بحث و بررسی توسط کشورهای عضو است و تا نهایی شدن این مباحث، ما از روش‌ها و ابتکارات دیگر برای تسویه حساب‌های مالی همچون پلتفرم پل بریکس استفاده خواهیم کرد.
محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی نیز تیرماه ۱۴۰۳ در جمع فعالان اقتصادی روسیه با تاکید بر ضرورت توسعه همکاری‌های بانکی میان دو کشور و استفاده از ظرفیت‌های نهادهای منطقه‌ای و ارزهای محلی برای دوری جستن از تحریم‌های ظالمانه و سلطه دلار بر مبادلات مالی بین‌المللی خواستار تشکیل نهادی مشابه FATF میان کشورهای عضو بریکس شد.
وی همچنین از امضای نخستین قرارداد پیمان پولی دوجانبه برای تبادلات تجاری میان ایران و روسیه خبر داد و اعلام کرد: زیرساخت معاملات توافقی ریال برون‌مرزی (ریال آفشور) در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در آینده نزدیک افتتاح خواهد شد.
محسن کریمی معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی هم چهارم مردادماه ۱۴۰۳ در سخنانی از طریق ارتباط ویدئوکنفرانس در سومین نشست معاونان مالی و بانک مرکزی کشورهای عضو بریکس که در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد، یادآور شد: کاهش اتکا به دلار و افزایش استفاده از ارزهای محلی در تبادلات اقتصادی، استفاده از طرح تسویه‌حساب مالی چند جانبه میان اعضای بریکس و به‌کارگیری کانال‌های تبادل اطلاعات بانکی سریع و امن بریکس (پیام‌رسان‌های بانکی مستقل از سوئیفت) مورد تاکید اعضای بریکس قرار گرفته است.
گروه اقتصادهای نوظهور سال ۲۰۰۶ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین تأسیس شد. آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و به دنبال آن، نام گروه از بریک به بریکس تغییر یافت.
در دی ماه سال ۱۴۰۲ همزمان با ژانویه ۲۰۲۴ میلادی و به دنبال پیگیری‌های دستگاه دیپلماسی، جمهوری اسلامی ایران همراه با مصر، اتیوپی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به صورت رسمی به این اتحاد پیوست. در این میان مشارکت عربستان سعودی در نشست‌های بریکس کمرنگ بوده است. به گفته کنستانتین کاساچف نایب رئیس شورای فدراسیون روسیه، ریاض همچنان در حال بررسی مشارکت در گروه بریکس است.
اجلاس آتی سران بریکس به عنوان مهمترین رویداد این گروه ۲۲ تا ۲۴ اکتبر (اول تا سوم آبان ۱۴۰۳) در کازان مرکز تاتارستان روسیه برگزار خواهد شد.