به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا،همزمان با سالروز بزرگداشت روز ۱۲ اگوست «روز دریای خزر»، کنفرانس بین المللی «دریای خزر، تعامل برای توسعه پایدار» در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۴۰۳ در منطقه ملی گردشگری آوازه ترکمنستان برگزار شد.
این کنفرانس با هدف بررسی موضوعات محیط زیستی در دریای خزر و عوامل مرتبط با آن در حوزه های سیاست، اقتصاد، تجارت، بوم شناسی، روابط بشردوستانه تشکیل و طیف گسترده ای از موضوعات مبتنی بر همگرایی و همکاری کشورهای ساحلی و ساختارسازی جهت ایجاد توسعه پایدار مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
این نشست همه ساله در روز دریای خزر توسط وزارت حفاظت از محیط زیست و وزارت امور خارجه ترکمنستان و با مشارکت کشورهای ساحلی دریای خزر، نهادهای ذیربط بین المللی از جمله دفتر هماهنگ کننده دائمی سازمان ملل متحد، سازمان توسعه ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا در منطقه ملی گردشگری آوازه و در کنار ساحل دریای خزر- بندر ترکمن باشی ترکمنستان برگزار می گردد.
در این کنفرانس رشید مردوف معاون رئیس کابینه وزرا و وزیر امور خارجه و چاریگلدی بابانیازوف وزیر حفاظت از محیط زیست ترکمنستان حضور داشتند.
در این کنفرانس علی مجتبی روزبهانی سفیر فوق العاده و تام الاختیار کشورمان در ترکمنستان در سخنرانی خود در خصوص روز دریای خزر اظهار داشت: در ۱۱ آگوست سال ۲۰۰۳ پنج کشور ساحلی دریای خزر، کنوانسیون منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر موسوم به کنوانسیون تهران را امضا کرده و در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۰۶ متعهد شدند تا کنوانسیون مذکور را رعایت کنند و این روز را به عنوان یک واقعه مهم محیط زیستی گرامی داشته باشند.
روزبهانی افزود: دریای خزر میراث مشترک، کانون دوستی میان کشورهای حاشیه آن و منشا خیر و برکت برای بیش از ۲۷۰ میلیون نفر جمعیت کشورهای ساحلی این دریا است. همانگونه که گذشتگان این گوهر با ارزش الهی را محافظت کرده و برای ما به ارث گذاشته‌اند، ما نیز باید تلاش کنیم این موهبت ارزشمند را برای نسل‌های آینده حفاظت کنیم. منطقه دریای خزر یک منطقه راهبردی و حلقه وصل کریدورهای شمال- جنوب و شرق به غرب می‌باشد. همسایگان دریای خزر وظیفه دارند خزر را همانگونه که به ما به ارث رسیده است: زلال، شفاف، پاک و ایمن به آیندگان بسپارند.
وی خاطرنشان کرد: تدوین، تصویب و اجرای کنوانسیون چهارچوبی حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر، که تحت عنوان کنوانسیون تهران خوانده می‌شود، به عنوان اولین گام در تحقق همکاری‌ها در دریای خزر حاکی از اهمیت حفظ محیط زیست به عنوان یک اصل مهم برای همه فعالیت‌ها در دریای خزر می‌باشد.
سفیر ایران در ترکمنستان تصریح کرد: گرچه فعالیت‌های صنعتی، بافه‌گذاری، ایجاد کریدورهای حمل و نقل امن در دریای خزر و استحصال منابع هیدروکربنی از این دریا در توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی کشورها موثر است اما نادیده گرفتن مسئولیت کشورها در قبال آلودگی این پهنه آبی مشترک، چرخه حیات در این منطقه را تهدید می‌کند.
وی افزود: اصل خدشه ناپذیر رعایت استانداردهای زیست محیطی مورد توافق و توجه به اثرات زیست محیطی فرامرزی در اجرای طرح‌های ملی و فرامنطقه‌ای باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
روزبهانی همچنین عنوان داشت: نوسانات آب دریای خزر موضوع مهم دیگری است که نیازمند همکاری و همفکری جمعی است. کاهش سطح تراز آب دریای خزر علاوه بر تاثیرات منفی بر کشتیرانی، بر معیشت مردم ساحل نشین نیز موثر می‌باشد.
سفیر ایران در ترکمنستان همچنین اظهار داشت: اثرات منفی زیست محیطی این روند بر زندگی آبزیان و پوشش گیاهی منحصر به فرد دریای خزر بر کسی پوشیده نیست. کنترل کاهش سطح آب دریای خزر نیازمند توجه جدی همه کشورهای ساحلی است.
روزبهانی با اشاره به پروتکل های موجود در حوزه حفاظت از محیط زیست دریای خزر بیان کرد: در همین زمینه تاکنون چهار پروتکل در زمینه مبارزه با آلودگی نفتی، مبارزه با آلودگی با منشا خشکی، حفاظت از تنوع زیستی و ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی، به امضا رسیده است. این پروتکل‌ها چهارچوب حقوقی لازم برای کنترل هدفمند فعالیت‌های زیست محیطی در دریای خزر را فراهم می‌نماید. یکی دیگر از اسناد مهم زیست محیطی که در حال مذاکره است پروتکل پایش ارزیابی و تبادل اطلاعات در دریای خزر می‌باشد. اهتمام همه طرف‌ها به سرانجام رساندن این پروتکل مهم زیست محیطی ضرورت دارد.
چالش ها در مسیر اجرایی شدن توافقات کنوانسیون تهران درباره خزر
سفیر ایران در عشق آباد در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: علی رغم توافقات انجام شده درباره استقرار مقر دبیرخانه کنوانسیون در منطقه خزر، متاسفانه با گذشت نزدیک به یک دهه از توافق انجام شده، این امر مهم اجرایی نشده است.
وی در این زمینه افزود: عدم استقرار چرخشی دبیرخانه در کشورهای ساحلی دریای خزر و تعلل درباره ساختار اداری و مالی آن نیز بر مشکلات موجود می افزاید.خوشبختانه در نشست مشورتی وزرای محیط زیست کشورهای ساحلی دریای خزر در سپتامبر سال گذشته در ژنو، تصمیمات مثبت و رو به جلویی اتخاذ شد. کارگروه ویژه تدوین اسناد دبیرخانه کنوانسیون تهران یکی از دستاوردهای این نشست است. اما متاسفانه تنها یک دور جلسه کارگروه در چند ماه اخیر برگزار شده است و تاخیر در برگزاری دومین اجلاس آن جای نگرانی دارد.
روزبهانی خاطر نشان کرد: ضروریست همه طرف‌ها به توافقات چه در زمینه محیط زیست و چه در سایر حوزه‌ها پایبند باشند. اجرای آنها را در چهارچوب ها و سازوکارهای پیش‌بینی شده، پیگیری نمایند.
وی در همین راستا تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس تعهدی که به محیط زیست دریای خزر و توافقات پنجگانه در قالب کنوانسیون تهران دارد، آماده است تا هفتمین کنفرانس طرف‌های کنوانسیون را تهران میزبانی نماید. در این راستا برگزاری جلسات کمیته آماده‌سازی هفتمین کنفرانس طرف‌های کنوانسیون تهران با همکاری دبیرخانه موقت کنوانسیون مستقر در ژنو و هماهنگی با سایر طرف‌های عضو کنوانسیون در دست پیگیری است. علاوه بر این روندهای پنج جانبه جاری برای دستیابی به خزر سالم، جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد به صورت دو جانبه نیز موضوعات مهم زیست محیطی را با ترکمنستان مورد رایزنی قرار دهد.