گروه جامعه ایرنا - هدایت تحصیلی فرآیندی است که در آن با ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش آموز کمک می‌شود تا استعدادها، توانایی‌ها، علایق و ویژگی‌های شخصیتی خود، شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی، حرفه‌ها و مشاغل مورد نیاز جامعه را شناخته و بر اساس آن اقدام به انتخاب اولویت شاخه، گروه و رشته تحصیلی مناسب کنند.
در واقع هدایت تحصیلی به صورت یک فرایند از دوره ابتدایی با تشکیل پرونده مشاوره‌ای آغاز می‌شود و با انجام مداخله‌های مشاوره‌ای و آموزشی تا پایان دوره دوم متوسطه ادامه می‌یابد اما انتخاب شاخه، گروه و رشته تحصیلی در پایان پایه نهم انجام می‌شود.
نمون‌برگ هدایت تحصیلی همزمان با اعلام نتایج امتحانات ماه‌های خرداد و شهریور، برای همه دانش آموزان صادر و پس از تایید مسئول ثبت نمرات، مشاور و مدیر مدرسه تا نیمه تیر همان سال برای قبولی‌های خرداد و همزمان با اعلام نتایج شهریور برای قبولی‌های شهریور در اختیار دانش آموز قرار می‌گیرد.
دانش‌آموزان در شاخه نظری به انتخاب رشته تحصیلی و در شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش به گروه تحصیلی هدایت می‌شوند، تعیین رشته در شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کار دانش بر اساس شیوه‌نامه‌ای است که وزارت آموزش و پرورش تهیه و ابلاغ می‌کند.
همچنین شیوه اجرای این طرح به گونه‌ای است که نمرات هر دو نوبت اول و دوم در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم ملاک قرار داده می شود که طبق ضوابط موجود در آن، نوبت اول ضریب یک و نوبت دوم ضریب دو دارد و مجموع این ضرایب، ۳۵ درصد از کل فرآیند هدایت تحصیلی را در بر می‌گیرد.
از سوی دیگر در این فرایند، در هر منطقه و شهرستانی که اطلاعات دانش آموزان در سامانه سناد تکمیل شود، پس از تایید رئیس منطقه، فرم‌های هدایت تحصیلی صادر شده و در اختیار دانش آموزان برای ثبت‌نام و انتخاب رشته در پایه دهم قرار می‌گیرد همچنین با پایان یافتن امتحانات و اعلام نتایج پایه نهم، آخرین مرحله ورود اطلاعات دانش‌آموزان به سامانه سناد تکمیل شده است، در رشته‌هایی همچون شاخه کار دانش، فنی و حرفه‌ای، علوم انسانی و ریاضی فیزیک که محدودیتی برای پذیرش وجود ندارد، دانش‌آموزان می‌توانند با دریافت فرم هدایت تحصیلی در همان مرحله اول ثبت نام خود را انجام دهند.
اما مشکلی که امسال برخی از دانش‌آموزان برای ثبت‌نام در پایه دهم با آن مواجه شدند این بود که مدارس دانش‌آموزان را فقط در اولویت اول برگه هدایت تحصیلی آنان ثبت‌نام می‌کند و اگر دانش‌آموزی تمایل به تحصیل در اولویت دوم برگه هدایت تحصیلی خود داشت، مدرسه از ثبت‌نام او خودداری می‌کرد.
در این خصوص، این دانش‌آموزان در گفت‌وگوهای مکرر با ایرنا اعلام کردند که این موضوع موجب بی‌انگیزگی آنان شده است چراکه آنها تمایل به تحصیل در گزینه‌های دوم یا حتی سوم خود در فرآیند هدایت تحصیلی را دارند اما مدارس آنان را ثبت‌نام نمی‌کنند.
در این راستا، محمد مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه ایرنا درباره فرآیند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و ثبت‌نام نکردن مدارس در اولویت‌های دوم و سوم اظهار کرد: در بحث ثبت‌نام پایه دهم که برای دانش آموز برگه هدایت تحصیلی صادر می‌شود، اولویت اول ثبت‌نام دانش‌آموزان اولویت الف است.
وی افزود: پیش از این بازه زمانی تا ۵ مرداد را اعلام کرده بودیم که فقط ثبت‌نام در اولویت اول دانش‌آموزان در مدارس باشد و در این بازه زمانی هیچ دانش‌آموزی نمی‌توانست اولویتی غیر از الف را انتخاب کند.
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: اما پس از اولویت الف و از بازه زمانی ۶ مرداد به بعد دانش‌آموزان می‌توانند برای ثبت‌نام اولویت دوم در مدارس مراجعه کنند که اگر ظرفیت خالی در همان مدرسه وجود داشته باشد، ثبت‌نام انجام می‌شود اگر هم ظرفیت پر شده باشد، دانش آموز می تواند به سایر مدارس مراجعه کند.
کاظمی با تاکید بر اینکه اولویت اول با همان کسی است که در گزینه اول خود در فرآیند هدایت تحصیلی ثبت‌نام کنند، تاکید کرد: اگر هم دانش‌آموزان تمایل به تحصیل در اولویت اول نداشتند، پس از پایان ثبت‌نام می‌توانند در اولویت دوم خود ثبت‌نام کنند.
وی افزود: همچنین دانش‌آموزان در گام دوم می‌توانند در اولویت‌های بعدی خود ثبت‌نام کنند، ممکن است که در مدرسه مربوطه ظرفیت پر باشد اما بی‌شک در سایر مدارس ظرفیت خالی وجود خواهد داشت که می‌توانند دانش‌آموزان نسبت به ثبت‌نام خود اقدام کنند.
برگه هدایت تحصیلی براساس استعداد و علاقه دانش آموز صادر می‌شود
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که آیا این اجبار در ثبت‌نام اولویت اول منجر به بی‌انگیزگی دانش‌آموزان می‌شود یا خیر، گفت: برگه‌های هدایت تحصیلی براساس استعداد، علاقه، توانایی دانش‌آموز، نظر معلم و اولیا و دانش‌آموز و مشاوره صادر می‌شود و به احتمال بسیار بالا اولویت اول دانش‌آموزان با در نظر گرفتن جمیع این موارد در نظر گرفته شده است.
کاظمی عنوان کرد: اگر دانش‌آموز تلاش کند، به احتمال بسیار بالا در رشته‌ای که برایش انتخاب شده موفق خواهد شد.
وی افزود: گاهی ممکن است که دانش‌آموزان تحت تاثیر فضای خاصی یا علائق دیگری بدون اینکه بررسی عمیقی باشند یا علاقه کاذب به یک رشته داشته باشند که در بررسی‌های مشاوره‌ای و عملکرد تحصیلی ثابت نشود.
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: اگر دانش‌آموزان به رشته‌ای علاقه‌مند باشند که در هدایت تحصیلی اولویت این رشته را نداشته باشند، این فرصت را قرار دادیم تا با تصمیم آموزش و پرورش منطقه و نواحی این امکان برای آنها میسر شود، بویژه اگر در آزمون نمره علمی را کسب نکرده باشند، بتوانند آزمون جبرانی را شرکت کند و اگر حد نصاب لازم را کسب کند، فرم هدایت تحصیلی جدید برای او صادر می‌کنیم.