به گزارش خبرنگار ایرنا، بنا به آمارهای رسمی موجود اگر روند کاهشی آب این دریا به طور میانگین ۱۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود، این میزان اکنون در حال نزدیک شدن به سه برابر است. پاییز و زمستان سال ۱۴۰۰ کاهش ۲۵.۶ سانتیمتری سطح آب دریا نسبت به فصل مشابه سال قبل ثبت شد. اما این میزان در بهار ۱۴۰۱ به ۲۸ سانتیمتر و در تابستان ۱۴۰۱ به ۲۹ سانتیمتر رسید.
کارشناسان می‌گویند ۲۰ سانتیمتر کاهش آب خزر معادل ۲.۵ برابر دریاچه ارومیه در زمان پرآبی است که طی یک سال، یعنی سال ۲۰۲۱ میلادی از این دریا کاسته شده است.
در مطالعات علمی با توجه به سناریوهای تغییر اقلیم پیش‌بینی شده که تا کمتر از ۸۰ سال آینده، یعنی تا پایان قرن ۲۱ با در نظر گرفتن همین روند کنونیِ تغییر اقلیم و عوارض آن، در شرایطِ بدبینانه بین ۹ تا ۱۸ متر سطح آب دریای خزر کاهش یابد. در صورتی که این پیش‌بینی محقق شود، حدودا بین ۲۳ تا ۳۴ درصد از سطح آب دریای خزر کاسته خواهد شد. البته کارشناسان تاکید می‌کنند که این امر در شرایط متوسط و بدبینانه ممکن است رخ دهد و مبتنی بر سناریوهای تغییر اقلیم جهانی هستند که اثرشان در منطقه رصد شده است.
آمارها نشان می‌دهد که روند کاهشی تراز آب دریای خزر در ۲ دهه گذشته نیز مشاهده می‌شد، اما در چند سال اخیر این روند کاهشی با سرعت بیشتری مشاهده شده است.
نوسان‌های آب دریای خزر به صورت علمی و رسمی از سال ۱۸۳۷ با ساخت ایستگاه‌های متعدد رصد می‌شود. در ایران هم این اقدام مطالعاتی از سال ۱۳۲۰ با ایجاد یک ایستگاه در بندرانزلی آغاز شد.
طبق داده‌های موجود در دهه ۱۹۳۰ روند کاهشی سطح آب دریای خزر آغاز شد که تا سال ۱۹۷۷ میلادی / ۱۳۵۶ خورشیدی ادامه داشت. در این بازه زمانی افت شدید سطح آب دریای خزر به میزان قابل توجهی مشاهده می‌شد. به طوری که سطح آب دریای خزر در سال ۱۳۵۶ پایین‌ترین سطح آب این دریا طی ۵۰۰ سال اخیر عنوان شده است.
البته بنا به اظهارات کارشناسان این کاهش تراز آب عمدتا تحت تاثیر ۲ عامل اقلیم و مدیریت منابع آب رودخانه‌ای رقم خورد. ساخت سدهای متعدد روی رودخانه اصلی و تاثیرگذار این حوضه یعنی رود ولگا هم تاثیر زیادی در رقم خوردن این موضوع داشت.
چالش های پسروی آب دریای خزر در ابعاد مختلف مورد بررسی صاحبنظران قرار دارد اما این تهدید در بخش تجارت دریایی نسبت به چالش های دیگر جلوه بیشتری دارد.
بندر فریدونکنار که به عنوان اولین بندر خصوصی در کشور فعالیت فعالیت خود را آغاز کرد از این تهدید در امان نبوده و ظرف مدت چند سال اخیر ۲۰۰ متر از ساحل این بندر پسروی داشته است.
به کارگیری فناوری نوین
رئیس هیات مدیره بندر فریدونکنار در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: همه بنادر کشورهای حاشیه خزر در معرض تهدید پسروی های آب دریای خزر قرار دارند و بندر فریدونکنار از این امر جدا نیست.
بهروز احمدی بیان داشت: در چند سال اخیر آب دریای خزر در بندر فریدونکنار حدود ۲۰۰ متر پسروی داشته است که برای حل این مشکل برنامه داریم.
وی با بیان این که با تشکیل یک تیم کارشناس خبره با استفاده از جدیدترین فناوری نوین برای حل این مشکل چاره اندیش خواهیم کرد، اظهار کرد: در تلاش هستیم که با بهره مندی از دانش روز اگر این پسروی ها بیشتر شد فرایند تخلیه کالا را در قسمت عمیق تر دریا انجام دهیم.
احمدی ادامه داد: در حال حاضر تجارت دریای در بندر فریدونکنار بدون وقفه در حال انجام است و برای سالهای آینده هم با برنامه جلو خواهیم رفت.
رئیس هیات مدیره بندر فریدونکنار با بیان این مطلب که رکورد ترانزیت کالا در این بندر شکسته شده است، اظهار کرد: در سال جاری شاهد رشد ۸۴ درصدی ترانزیت کالا در این بندر از روسیه به کشورهای افغانستان و عراق هستیم.
وی بیان داشت: ترافیک کامیون های بین المللی در این بندر نشان از رونق تجارت در بندر فریدونکنار دارد که هر ساله این تجارت در حال افزایش است.
رکورد شکنی در تجارت دریایی
در این پیوند مدیر عامل بندر فریدونکنار اظهار کرد: در چند سال اخیر تجارت دریایی در بندر فریدونکنار بر مدار افزایش قرار دارد و در سال جاری از این بندر ۷۲ هزار تن کالا به کشورهای مختلف حاشیه دریای خزر صادر شد که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته شاهد رشد ۴۲۲ درصدی صادرات هستیم.
هادی شفیعیان اظهار کرد: فرایند صادرات در بندر فریدونکنار که در سالهای اخیر بر مدار افزایش قرار گرفت در شرایط فعلی به نقطعه اوج خود رسید.
وی بیان داشت: صادرات سیمان از این بندر رکورد همه بنادر فعال استان مازندران را شکسته و بدون وقفه این صادرات در جریان است.
مدیرعامل شرکت راهبران بندر فریدونکنار بیان کرد: فراوردهای نفتی و پتروشیمی، سنگ، آهن، چوب، نمک و سیمان از جمله کالاهای صادراتی بندر فریدونکنار به کشورهای حاشیه دریای خزر است.
شفیعیان با اشاره به این که کشورهای روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان از جمله کشورهای هستند که صادرات از بندر فریدونکنار به مقصد این کشورها انجام می شود، اظهار کرد: بندر فریدونکنار تنها بندر شمال کشور است که در حوزه ترانزیت نفتی فعال است.
وی گفت: در سال گذشته ۱۲۱ کشتی در بندر فریدونکنار پهلو گرفت که این آمار در سال جاری با توجه به افزایش مبادلات تجاری به مراتب افزایش خواهد یافت.
مدیر عامل شرکت راهبران بندر فریدونکنار تصریح کرد: در حال حاضر اعلام منطقه ویژه اقتصادی در فریدونکنار از جمله نیازهای اساسی است که مقدمات آن در حال انجام است.
بندر فریدونکنار دارای ۶۹ هکتار وسعت است و یکی از مسیرهای دسترسی آسان به بازارهای مصرف کشورهای حوزه دریای خزر به شمار می رود که در کنار سایر بنادر مازندران، به جهش اقتصادی در این استان کمک می کند.
بندر فریدونکنار یک ظرفیت صادراتی و تجاری در منطقه است و به طور متوسط سالانه صدها هزار تن کالای صادراتی کشورهای مختلف جهان از بنادر آستراخان، آکتائو، اولیا، باکو، گوسان و ماخاچ وارد این بندر می‌شود.
بهره‌مندی از ۲ پست اسکله با ظرفیت بیش از یک میلیون تن و آبخور ۴.۲ متری و کاربری چند منظوره «جنرال کارگو» از دیگر ویژگی‌های شاخص بندر فریدونکنار است.
این بندر از طریق دریا می تواند با سایر بنادر حاشیه دریای خزر در کشور روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان ارتباط مستقیم دریایی داشته باشد.
بندر فریدونکنار همچنین از طرق دریای خزر – رود ولگا – دریای بالتیک به بنادر عمده شمال اروپا مانند هامبورگ، کپنهاک، استکهلم و روتردام ارتباط پیدا می کند.
فریدونکنار از طریق دریای خزر - کانال ولگا – دن می تواند به دریای ازوف متصل شده و از راه دریای سیاه به دریای مدیترانه برسد و از این طریق به بنادر جنوبی اروپا و همچنین بنادر شمالی آفریقا و سایر بنادر جهان متصل شود.