به گزارش ایرنا از روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، در روزگارانی که شاید موسیقی با محدودیت‌های زیادی مواجه بوده، چه آوازی و چه ساز، هنرمندان مومن و مخلص و عاشقان اباعبدلله (ع) تلاش کردند این آواز و این گنجینه پیشینیان را لباس دین و مذهب بپوشانند و گوشه‌های ممتاز و ردیف‌های دلکش و دلنشین را در قالب تعزیه حفظ کنند.
در آخرین روزهای مردادماه و در آستانه ایام اربعین سید و سالار شهیدان (ع)، آیین رونمایی از نخستین ردیف آوازی تعزیه ایران اثر استاد سیدمحسن هاشمی به همت دفتر موسیقی حوزه هنری برگزار شد. این اتفاق برای نخستین بار است که در کشور عزیزمان ایران رخ داده و حاصل سه دهه فعالیت و پنج سال ضبط آوازها توسط استاد هاشمی بوده است.
سعید بیابانکی غزل‌سرا و شاعر شناخته شده آیینی به عنوان مجری این رویداد ضمن اشاره به مهر ایرانیان به اهل بیت (ع) و هر آنچه که رنگ و بویی از این خاندان دارد، اظهارداشت: هر ایرانی اهل ذوقی به تعزیه علاقه‌مند است. هر کس که دل در گرو محبت آل الله (ع) دارد، تعزیه را دوست دارد:
یک قصه بیش نیست غم عشق، وین عجب / کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است
تلفیق تعزیه با ذوق ظریف ایرانی
احمد رمضی مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری نیز در این آیین، آلبوم ردیف آوازی در ایران را اثری راهگشا برای همه هنرمندان دانست و اظهارداشت: هر کدام از این گوشه‌ها گنجی هستند که نه فقط هنرمندانی که در فضای تعزیه هستند بلکه همه فعالان در فضای سرود، شعرهای آیینی، حتی مداحان عزیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
داوود فتحعلی بیگی پژوهشگر، بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر و سینما نیز در این آیین درباره سختی‌های انتشار این آلبوم بیان کرد: مدت‌ها بود دنبال این بودیم که برای این اثر بانی پیدا کنیم. جای تاسف داشت که ادعای همراهی زیاد بود اما آن قدم لازم را نمی‌دیدیم که برای انتشار این اثر برداشته شود. اگر مسئولی ذوق و شوق و رابطه عاطفی نسبت به ایران داشته باشد، قدمی برمی‌دارد. برای همین اغلب جوشش‌ها برای حفظ و نگهداری و اشاعه هنرهای ایرانی اعم از آیینی و غیرآیینی، جوشش‌های فردی بوده است.
وی افزود: ضرورت این اقدام جناب هاشمی که البته از دفتر ادبیات و هنر که زیر نظر سازمان تبلیغات بود شروع شد که کارهای قابل توجهی کرده بودند در ارتباط با نوحه‌ها. از آنجایی که متاسفانه در دهه‌های اخیر تعزیه در بسیاری شئون از هنر رنگ‌های صحنه گرفته تا لباس دچار آسیب‌هایی شده است، برای اینکه این هنر سنتی متر و معیارهایش مشخص شود، از آقای هاشمی خواهش کردم این نسخه را بخواند و این کار را به انجام رساند.
فتحعلی بیگی درباره ترکیب هنر ایرانی با تعزیه گفت: ما نتوانستیم میراث‌دار خوبی برای هنر تعزیه باشیم اما ایرانی‌ها برای اینکه بتوانند از موسیقی ایرانی نگهداری کنند، رفتند سراغ تعزیه و آن ذوق ظریف ایرانی باعث شد که یک هنر بی‌نظیر خلق کردند.
اجرای پرده تعزیه حضرت مسلم و شعرخوانی عاشورایی
پس از سخنان استاد فتحعلی بیگی، نوبت به اجرای پرده‌ای از تعزیه حضرت مسلم رسید. این تعزیه نخستین پرده از مجموعه تعزیه‌هاست که با حضرت مسلم شروع می‌شود و با آتش‌زدن خیمه‌ها و کاروان آزادگان تمام می‌شود. محسن هاشمی برای اجرای این تعزیه به روی صحنه رفت و استاد سعید نبئی این اجرا را با نوازندگی ساز ترومپت در سبک تعزیه همراهی کرد.
اجرای این پرده مورد توجه حضار و اساتید موسیقی و هنرهای نمایشی حاضر در سالن قرار گرفت.
در ادامه از شاعر نام‌آشنای آیینی محمود حبیبی کسبی مدیر دفتر ادبیات آیینی مرکز آفرینش‌های ادبی دعوت شد تا با شعرخوانی عاشورایی خود احساس جاری پس از تعزیه حضرت مسلم را تکمیل و رقیق کند.
کسبی عرض ارادت خود به آستان حضرت اباعبدالله (ع) را با این مطلع از اشعارش شروع کرد:
شنیدم از لب باد صبا حسین حسین / نوای ما، دم ما، شور ما حسین حسین
محرم از سفر آمد به گوش دل بشنو / شنیده می شود از هر کجا حسین حسین
و در ادامه با این بیت در مورد عقیله بنی هاشم حضرت زینب کبری (س)، شعرخوانی خود را به پایان برد:
خروش شعله‌ورش ریخت آبروی ستم را / به ذوالفقار کلامش از آتش آب گرفته
چو زینب پدری مثل حیدر است همین بس/ که نام زینب بنت ابوتراب گرفته
تعزیه مرکز الحان، نغمات و جلوه‌های موسیقی ایرانی است
سپس مهدی امین فروغی پژوهشگر موسیقی درباره دانش موسیقی که در اختیار نوحه‌خوان‌ها و تعزیه‌خوان‌ها قرار گرفته، مطالبی را عنوان کرد.
امین فروغی از دوره‌ای از تاریخ ایران گفت که بسیاری از موسیقیدانان از ایران هجرت کرده و بقیه موسیقیدانان منزوی شده بودند.
پژوهشگر موسیقی افزود: تعزیه‌ها و شعائر حسینی و سوگواره‌ها در این دوره رشد پیدا کرد. در این دوره موسیقیدان‌هایی که منزوی بودند، دانش خود را در اختیار نوحه‌خوان‌ها، روضه‌خوان‌ها و کسانی که در مجالس مذهبی فعالیت می‌کردند قرار دادند. از این دوره به بعد اگر کسی می‌خواست بهترین آوازها را بشنود و با گوشه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایرانی آشنا شود، باید در تکایا، حسینیه‌ها و تعزیه‌ها این الحان را می‌شنید. در دوره قاجاریه بزرگترین موسیقیدان‌های ما تعزیه‌خوان بودند و بعد از دوره مشروطه، بهترین آوازخوانان ما شاگردان تعزیه‌خوان‌ها بودند. یعنی تعزیه مرکز الحان، نغمات و جلوه‌های موسیقی ایرانی شد.