علی محمدی روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بناهای تاریخی کشف شده شامل آب‌انبار، حمام و آسیاب بوده و شالوده اصلی آنها در زیرزمین قرار دارد و قدمت آنها به عهد قاجار می‌رسد.
وی بیان کرد: سه آب‌انبار در بافت مرکزی شهر تربت‌حیدریه، یک آسیاب در روستای قلعه نو، مرکز تولید سنگ آسیاب و کارگاه مازاری (تولید سریش یا چسب از گیاهی به همین نام) در منطقه بایگ و یک حمام در بخش کدکن از جمله این بناهای تاریخی کشف شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی تربت‌حیدریه تصریح کرد: بعد از تهیه طرح مطالعاتی و پژوهشی این آثار، نسبت به آواربرداری، احیا و کاربری‌ها آنها اقدام خواهد شد.
وی گفت: آخرین این کشفیات مربوط به هفته جاری بوده که شامل یکی از قدیمی‌ترین معادن و مرکز سنگ آسیاب و کارگاه‌های سریش کوبی در منطقه بایگ تربت‌حیدریه است که به همت اعضای انجمن میراث فرهنگی این منطقه یافت شد.
محمدی اضافه کرد: در این شهرستان بیش از ۳۰ آسیاب آبی و ۱۱ کارگاه «سریش‌کوبی» وجود داشته که هر کدام از آنها برای فعالیت نیاز به ۲ سنگ دارند که شامل یک سنگ متحرک در بالا است که به طور معمول کمی مقعر و سنگ زیرین کمی محدب بوده است.
وی ادامه داد: سنگ‌های آسیاب که با نیروی آب به حرکت در می‌آمد، برای آرد کردن غلات و به ویژه گندم مورد استفاده قرار می‌گرفت و البته سنگ‌های دستاس (آسیاب خانگی) که در بیشتر خانه‌های مردمان قدیم وجود داشت نیز از این مراکز تهیه می‌شد.
محمدی با بیان اینکه تربت‌حیدریه از دیرباز به عنوان یکی از مراکز بزرگ سریش‌کوبی(مازاری) نیز شهرت داشت، گفت: در این کارگاه‌ها از سنگ‌های آسیاب برای خُرد کردن ریشه گیاه سریش استفاده می‌شده و اکنون تنها کارگاه قدیمی تولید سریش، هنوز باقی مانده است که با مشارکت بخش خصوصی و اداره میراث فرهنگی تبدیل به موزه مازاری در محل رباط تاریخی علیا شده است.
مرکز شهرستان ۲۲۵ هزار نفری تربت‌حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد.