سازمان گردشگری ملل متحد (UN Tourism) با شعار«گردشگری و صلح» در ۵مهرماه و ۲۷سپتامبر ۲۰۲۴ به استقبال امنیت، صلح و آرامش می رود و این روز را جشن می‌گیرد.
هدف روز جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۴ بررسی تقاطع گردشگری و ایجاد صلح است و نشان می دهد که چگونه سفر، تبادل فرهنگی و شیوه های گردشگری پایدار می تواند به حل مناقشه، آشتی، ثبات اقتصادی و اجتماعی، همزیستی مسالمت آمیز و ترویج صلح در سراسر جهان کمک کند.
قدرت تحول‌آفرین گردشگری در ایجاد پل بین فرهنگ‌ها، تقویت گفت و گو و تعاملات، ایجاد جهانی پایدارتر و ترویج فرآیندهای صلح و تفاهم بین ملت ها را نباید نادیده گرفت.
گردشگری ارتقا دهنده درک و تساهل بین فرهنگی
اگر اسناد مختلف سازمان گردشگری ملل متحداز جمله اعلامیه گردشگری جهانی، منشور حقوق گردشگری، کدهای اخلاقی گردشگری و... را بررسی و تحلیل کنیم؛ به این نتیجه خواهیم رسید که با افزایش ارتباطات مردم، تقویت همکاری‌های بین المللی،فرهنگی و ارتباطات جهانی و گسترش دوستی و تفاهم بین مردم جهان، گردشگری می‌تواند یک نیروی حیاتی برای ترویج صلح و تفاهم بین‌المللی باشد.
جهان ما اکنون از بحران های مختلف، تنش های قومی و مذهبی، جنگ، بیماری و... رنج می برد. بنابراین، به ایجاد یک الگوی جدید از مذاکرات بین‌المللی برای از بین بردن یا کاهش ناآرامی‌ها و منازعات مختلف سیاسی و... بین ملت‌ها نیاز مبرم دارد.
در واقع، این پیش‌فرض که گردشگری می‌تواند درک و تساهل بین فرهنگی را ارتقا دهد، مدت‌هاست که زیربنای گفتمان دیپلماسی گردشگری به عنوان راهی به سوی صلح مطرح است. گردشگری و صلح رابطه‌ای پیچیده و چندوجهی دارند که می‌توانند از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرند. گردشگری به عنوان یک صنعت جهانی پتانسیل بسیار زیادی برای ترویج روابط دوستانه دارد.
نگاه عمیق‌تر به رابطه گردشگری و صلح
وقتی مردم به نقاط مختلف جهان سفر می کنند، فرصتی فراهم می‌شود تا با ملل مختلف، فرهنگ‌ها و ارزش‌های جدید آشنا شوند. این تجربه می‌تواند درک و شناخت فرهنگی متقابل میان گردشگران و جامعه میزبان را افزایش دهد، علاوه بر این از نظر اقتصادی و سیاسی نیز کشورهای میزبان منتفع می‌شوند. پس اگر عمیق‌تر به رابطه بین گردشگری و صلح نگاه کنیم، گردشگری موجب موارد زیر می شود:
۱-افزایش تعاملات بین فرهنگی:(سفر و گردشگری فرصت‌هایی برای افراد فراهم می‌کند تا با فرهنگ‌ها، سنت‌ها و عقاید مختلف آشنا شوند. این تعاملات می‌تواند به کاهش پیش‌داوری‌و سوءتفاهم‌ها کمک کند و احترام متقابل بین ملت ها را افزایش دهد).
۲-توسعه اقتصادی و کاهش فقر:(گردشگری می‌تواند منبع درآمدی پایدار برای جوامع محلی باشد و به بهبود شرایط زندگی مردم کمک کند. توسعه اقتصادی می‌تواند به کاهش نابرابری‌ها و تنش‌های اجتماعی منجر شود و در نتیجه صلح و ثبات را تقویت کند).
۳- حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی: (گردشگری مسئولانه می‌تواند به حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی کمک کند. این اقدام می‌تواند به ایجاد افتخار ملی و همبستگی فرهنگی منجر شود و جوامع را به همکاری و حمایت از یکدیگر ترغیب کند).
گردشگری جهانی با سرعت خیره کننده ای در حال رشد است
اکنون گردشگری جهانی با سرعت خیره کننده ای درحال رشد است، به طوری که بر اساس بسیاری از معیارها، آن را به بزرگترین صنعت جهان تبدیل کرده است، تعداد گردشگران بین المللی در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱.۵ میلیارد رسید و به رغم کاهش در دوره بحران کووید مجددا در سال ۲۰۲۳ به تعداد گردشگران پیش از بحران نزدیک شده است. اگر گردشگری چنین صنعت بزرگ و پرشتابی است، می توان تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن در دیپلماسی عمومی را مورد توجه قرارداد، با شناخت از نقشی که گردشگری می تواند در شکل دادن به تصویر عمومی یک مقصد یا کشور ایفا کند، فرصتی برای اندیشه بیشترمی بایست فراهم آورد.
بدون تردید سفر و گردشگری در مناطقی امکان پذیر است که آرامش و امنیت وجود داشته باشد. در مناطق جنگی یا بحرانی و پرتنش سفر و گردشگران بسیار کاهش می یابد، زیرا عموما گردشگران تمایل به بازدید از مقاصد امن دارند و این خصوصیت رابطه بین گردشگری و دیپلماسی را نشان می دهد.
کشورها می‌توانند از گردشگری به عنوان ابزار دیپلماسی استفاده کنند تا روابط دوستانه‌تری با کشورهای دیگر برقرار کنند، همچنین پروژه‌ها و رویدادهای بین‌المللی که در زمینه گردشگری برگزار می‌شود می‌تواند به تقویت همکاری‌های جهانی کمک کند.
اگر به یافته‌ها و پژوهش ها توجه کنیم؛ در می‌یابیم که اهمیت صلح و امنیت برای رشد و توسعه صنعت گردشگری در سوئیس غیرقابل‌انکار است. این عوامل زمینه‌ساز موفقیت گردشگری کشور، جذب مسافران، تقویت رشد اقتصادی و تسهیل تبادل فرهنگی هستند. تعهد پایدار سوئیس به صلح و امنیت، زیربنای صنعت گردشگری این کشور است، توجه به این مهم در بسیاری از کشورهای اروپایی مانند جمله اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و... یا کشورهایی مانند امارات، ترکیه، جمهوی آذربایجان، عمان و یا عربستان که در دهه اخیر در نظام گردشگری خود تغییرات ویژه ای به وجود آورده است و به دلیل در اختیار داشتن یک مقصد مهم مذهبی همیشه امنیت و آرامش را در سیاست‌های خود مورد توجه قرار می‌دهد.
گردشگری یک اقدام دوسویه است
در آسیا هم کشورهایی مانند مالزی، تایلند، اندونزی، سنگاپور، هند و ویتنام که با تبلیغات گسترده به دنبال حذف ذهنیت جنگ و درصدد نشان دادن صلح و آرامش بوده وخودرابعنوان مقصدی جذاب و محبوب معرفی می کند. اکنون ویتنام دروازه سفرهای اروپائیان شده و توانسته به عنوان نخستین مقصد محبوب بعد از ژاپن، برای کره‌ای‌ها نیز باشد یا قطر به عنوان نخستین کشور خاورمیانه که میزبان جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ شد، سر و صدای زیادی به پا کرد. از آن زمان، این کشور در صحنه جهانی نامی برای خود دست و پا کرده است. در سال ۲۰۲۳ قطر شاهد رکوردشکنی جذب گردشگر بین المللی بود. به دیگر سخن می توان گفت گردشگری یک اقدام دوسویه است.
شناخت و گفت وگوی انسان‌ها، تمدن‌ها و مذاهب باعث تفاهم، دوستی، احترام متقابل، مودت و تبادل دانش و تجربه خواهد شد که شاید کارکرد اصلی و زیربنایی گردشگری نزدیک شدن ملت‌ها، درک متقابل و همبستگی در این دهکده جهانی باشد.