به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، در سال‌های اخیر آثار موسیقایی متعددی به مناسبت ماه‌های محرم و صفر و ایام عزاداری و سوگواری شهادت امام حسین(ع) و یاران با وفایشان منتشر شده است و هنرمندان در هر یک از این آثار سعی کردند با زبان موسیقی به واقعه کربلا، مدح امام حسین(ع)، اهل بیت (ع) و خاندان ایشان بپردازند و عرض ارادت خود را به سید و سالار شهیدان بیان کنند.
در بعضی از آلبوم‌های موسیقی علاوه بر روایتی از واقعه کربلا، به موضوع اربعین حسینی نیز پرداخته شده است اما سه اثر به صورت خاص با موضوع و به مناسبت اربعین حسینی منتشر شدند که در این گزارش به آنها می‌پردازیم.
«اربعین در بوشهر»
برگزاری آیین‌های سوگواری و عزاداری‌های ماه‌های محرم و صفر در استان‌های کشور بر اساس قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، متفاوت است و استان بوشهر نیز از این موضوع مستثنی نیست، مراسم نوحه خوانی و نواختن سنج و دَمّام در این استان بسیار شناخته شده است و سینه به سینه، نسل به نسل منتقل و حفظ شده است.
آلبوم «اربعین در بوشهر» از مجموعه موسیقی نواحی ایران ۱۴ با نوحه خوانی جهانبخش کردی زاده (بخشو) و حسین خرمائی و ضبط و متن فوزیه مجد شامل چهار قطعه؛ «سنج و دمام (نوحه‌ها: گشته وارد کربلا زینب….)»، «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا نوحه بعد از واحد»، «با لسان مرتضی اثبات دین حق نمود» و «سنج و دمام (نوحه‌ها: ای شیعه بنگر از نو شب اربعین….)» است که سال ۱۳۸۵ به همت موسسه فرهنگی هنری ماهور منتشر شد.
در توضیح این اثر آمده است: این مجموعه حاصل ضبط‌های فوزیه مجد، پژوهشگر موسیقی نواحی، از مراسم نوحه خوانی و نواختن سنج و دَمّام در اربعین سال ۱۳۵۲ در بوشهر است. مراسم اربعین با «سنج و دَمّام» پا می‌گیرد و به طور معمول از هفت دَمّام، هفت سنج و یک بوق استفاده می‌شود. قبل از حضور یافتن نوحه‌خوان اصلی، یک پیش‌خوان تعدادی نوحه می‌خواند تا «بُرهای سینه» شکل گیرند. «بُرسینه» به دایره‌ای از مردها، از پیر و جوان و خردسال گفته می شود که به دور نوحه‌خوان یک حلقه تشکیل می‌دهند. نوحه‌خوان منتظر می‌ماند تا حلقه‌ها شکل گیرند و بیشتر شوند و آنگاه وارد میدان می‌شود و پیش‌خوان کنار می‌رود و نوحه‌خوانی شروع می‌شود.
«هم‌صدا، با اربعین»
آلبوم سرود «هم‌صدا، با اربعین» اثری با موضوع اربعین حسینی و مراسم پیاده‌روی در کربلای معلی شامل ۲۴ قطعه با کلام و بی‌کلام است که با همکاری ۱۲ گروه موسیقی از نقاط مختلف کشور سال ۱۳۹۸ به همت مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شد.
«چله نشین» با شعر محمدمهدی سیار، موسیقی اکبر شیخی، اجرای گروه سرود نغمه‌های افلاکی زاگرس(خرم آباد)، تنظیم امیرحسین سمیعی، «حسرت شیرین» با شعر میلاد عرفان پور، موسیقی اکبر شیخی، گروه سرود آوای مهر طاها (اصفهان)، تنظیم امیرحسین بخشی، «قدم به قدم با فرشته‌ها» با شعر میلاد عرفان پور، موسیقی اکبر شیخی، اجرای گروه سرود رهپویان ولایت (ساری)، تنظیم ارشاد رازانی، «حرم الله» با شعر محمدمهدی سیار، موسیقی مرتضی حبیبی، گروه سرود سوره آفتاب (بیرجند)، تنظیم مجید نصری، «کربلایی شدن» با شعر رضا یزدانی، موسیقی و تنظیم امیرحسین سمیعی و اجرای گروه سرود دارالقرآن (زنجان)، «اسم اعظم» با شعر مهدی جهاندار، موسیقی اشکان کمانگری، اجرای گروه سرود شهید فرجی (تهران)، تنظیم محسن جلیلی از قطعه‌های این آلبوم هستند.
همچنین «صدای پای زائران» با شعر مهدی جهاندار، موسیقی و تنظیم گرانش آشوری و اجرای گروه سرود نسیم رحمت (تهران)، «یک یا حسین دیگر» با شعر زینب احمدی و معصومه زارعی، موسیقی رضا شریفی، اجرای گروه سرود نی نوا (مشهد)، تنظیم نیما نورمحمدی، «بدرقه» با شعر محسن رضوانی، موسیقی محسن عرب خالقی، اجرای گروه سرود وصال (تهران)، تنظیم امیرحسین سمیعی، «لشگر آخر زمانی» با شعر سیدعلیرضا شفیعی، موسیقی و تنظیم علی نصیرنژاد، اجرای گروه سرود شهید فرجی (تهران)، «کاروان عاشقان» با شعر زهرا غلام زاده مهرآبادی، موسیقی و تنظیم احسان غلام نژاد و اجرای گروه سرود مصباح الهدی (لارستان) و «نشونه» با شعر و موسیقی محسن رضوانی، اجرای گروه سرود میقات (کرج) و تنظیم احسان غلام نژاد از دیگر قطعه‌های آلبوم «هم‌صدا، با اربعین» هستند که میکس و مسترینگ آنها توسط آرمان مهربان انجام شده است.
این آلبوم با توجه به اهمیت موضوع سرود و فرهنگسازی در این حوزه، در قالب گام سوم طرح ملی «هوای تازه» با همراهی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور و مرکز موسیقی حوزه هنری تولید شده است.
میلاد عرفان پور شاعر و مدیر وقت مرکز موسیقی حوزه هنری در آیین رونمایی از آلبوم «هم‌صدا، با اربعین» اظهار کرده بود: آلبوم سرود «هم‌صدا، با اربعین» دومین اثر در زمینه سرود است که از سوی مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده است.
به گفته عرفان پور، پیش از این نیز مرکز موسیقی حوزه هنری آلبوم سرود «ما غروب نمی‌کنیم» را به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران منتشر کرده بود. طرح ملی «هوای تازه» به همت ستاد عالی کانون های فرهنگی هنری مساجد وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت مرکز موسیقی حوزه هنری آغاز شد؛ طرحی که به احیا و فعال‌سازی سرود و گروه‌های سرود در سطح کشور اختصاص داشت.
عرفان پور گفت: طرح ملی «هوای تازه» کار خود را در ۶ مرحله آغاز کرد که مرحله اول شناسایی گروه‌های سرود، مرحله دوم آموزش مربیان سرود و مرحله سوم تولید آثار شاخص برای الگوی دیگر گروه‌های سرود کشور بود که در همین راستا آلبوم سرود «هم‌صدا، با اربعین» تولید شده است.
برای شنیدن قطعه «کربلایی شدن» از آلبوم «هم‌صدا، با اربعین» اینجا مراجعه کنید.
«لبَیک»؛ عرض ارادت آذری زبانان به امام حسین(ع)
آلبوم «لبَیک» با صدای شهروز حبیبی مداح اهل بییت (ع) شامل هشت قطعه «لبَیک»، «رقییه سلام اولا»، «ای کربلا»، «کالای عشق»، «دورون عاشقان»، «یابن الزهرا(س)»، «جدیمه بنذر» و «آقام وای» با اشعاری از استاد ولی الله کلامی زنجانی، طیّار، نوید اسال، ناعم، پریشان، ولایی و ناعمی به زبان آذری است که سال ۱۳۹۸ به مناسبت اربعین حسینی به همت مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا)- سازمان هنری رسانه‌ای اوج منتشر شد.
احسان جوادی تنظیم‌کننده، میکس و مسترینگ و طاها چوگان‌باز تهیه‌کننده از دیگر عوامل این اثر هستند.
داود علیزاده شاعر و از پیرغلامان حسینی در آیین رونمایی از آلبوم «لبیک» گفته بود: تولید این آلبوم حرکت جالب توجهی برای مخاطبان عام و خاص است. شهروز حبیبی از جمله هنرمندانی است که فعالیت‌های بسیار ارزنده‌ای را در عرصه تولید آلبوم‌های مذهبی و آیینی داشته است. او با انتشار آلبوم «پروانه‌های سوخته» فضایی را رقم زده که در مقایسه با آثاری از این دست تفاوت دارد. او هنرمند متعهدی است که همواره به اهل بیت و حضرت سیدالشهدا معرفت دارد و امیدوارم در تمام مراحل زندگیش به ویژه در عرصه مداحی و مرثیه سرایی اهل بیت موفق باشد.
شهروز حبیبی مداح و خواننده آلبوم «لبیک» نیز در این آیین بیان کرده بود: تنظیم این آلبوم بسیار سخت بود که دوستان تلاش کردند و یک ماهه کار را به مرحله نهایی رساندند. ما برای ضبط تصویری برخی از قطعات آلبوم شرایطی داشتیم که بعد از پایان مراسم عزاداری هیات‌های خودمان باید تا اذان صبج فیلمبرداری می‌کردیم. در این راه بسیاری از عزیزان سینه‌زن و عزادار همراه بسیار صمیمی بودند که جا دارد از همه آنها تشکر ویژه‌ای داشته باشم. اینجا مجلس امام حسین (ع) است که به اعتقاد من همه بی‌ریا کار کردند تا این مجموعه موسیقایی تقدیم حضرت سیدالشهدا شود.
نماهنگ «لبَیک» نیز به همت مرکز آوای انقلاب اسلامی (مأوا) منتشر شده است، برای تماشای نماهنگ اینجا مراجعه کنید.