به گزارش خبرنگار ایرنا، یوزپلنگ آسیایی گربه‌سانی در خطر انقراض است. به طوری که بر اساس آخرین اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، در نتیجه پایش های انجام شده، هفت یوزپلنگ ماده، ۲ یوزپلنگ نر و هشت توله یوز در منطقه توران ثبت شده که نشان می‌دهد حداقل ۱۷ قلاده یوز در زیستگاه توران زندگی می‌کنند. این عدد بسیار نگران کننده است و برای افزایش آن باید اقدامات عاجل و سازنده ای صورت گیرد. سازمان حفاظت محیط زیست اقداماتی را در توران و مناطق اطراف آن به ویژه در بخش هایی از شمال، شرق و جنوب شرق توران آغاز کرده است که با نتیجه دادن این اقدام‌های حفاظتی، می توان مناطق امنی برای یوزها مهیا شود.
به مناسبت هفته دولت، عملیات اجرایی یک طرح حیاتی برای حفاظت از یوزپلنگ در شهرستان میامی در شرق استان سمنان آغاز شد که حصارکشی جاده اصلی تهران - مشهد و مسیر اصلی تردد مسافران بود.
عملیات اجرایی حصارکشی محور میامی - کاهک و برعکس در محدوده تردد یوزپلنگ آسیایی در شهرستان میامی، به طول ۲۶ کیلومتر آغاز شد.
نهم شهریور به پیشنهاد انجمن حمایت از یوزپلنگ ایرانی در سال ۱۳۸۶ روز ملی حفاظت از یوزپلنگ نام گرفت تا تلنگری برای تلاش بیش از پیش برای حفظ این گونه جانوری در خطر انقراض باشد.
نهم شهریور ۱۳۷۳ بود که یک یوز مادر و سه توله‌اش برای یافتن آب و غذا به شهر بافق استان یزد نزدیک شدند، اما فردی غیربومی که شناختی از یوزپلنگ نداشت، به دلیل ترس از یوزپلنگ‌ها به آنها حمله کرد.
در این واقعه یوز مادر از صحنه گریخت و ۲ توله نر و ماده تلف شدند. یک توله ماده که زخمی شده بود، به تهران منتقل شد و «ماریتا» نام گرفت. این یوزپلنگ تنها ۹ سال در پارک پردیسان در شرایط اسارت زندگی کرد و سرانجام زمستان ۱۳۸۲ تلف شد.
یوزپلنگ به عنوان سریع‌ترین گونه جانوری حیات وحش با خط سیاه روی صورت و خال‌های سیاه پررنگ روی پوستش شناخته می شود و اکنون ایران و بخش‌هایی از استان سمنان را خانه امن خود یافته، اما برای حفظ این امنیت و زیستگاه باید بیش از پیش تلاش کرد.
آغاز حصارکشی محدوده تردد یوزپلنگ در میامی
به گزارش خبرنگار ایرنا، عملیات اجرایی حصارکشی محور میامی به کاهک در دو باند رفت و برگشت، محدوده تردد یوزپلنگ آسیایی دیروز پنجشنبه و در قالب برنامه‌های هفته دولت با حضور سیدمحمدرضا هاشمی استاندار سمنان آغاز شد. تولد ۶ یوز جدید نیز در منطقه حفاظت‌شده توران گزارش شده است.
این طرح با هزینه بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور به طول ۲۶ کیلومتر اجرایی می‌شود. این طرح در محور میامی - سبزوار در منطقه میاندشت برای حفظ گونه در حال انقراض یوزپلنگ آسیایی اجرا می شود.
از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون، ۲ تصادف جاده‌ای یوزپلنگ آسیایی در میامی استان سمنان به وقوع پیوست.
ثبت ۶ تولد یوز جدید در توران
نماینده مردم شهرستان های شاهرود و میامی در مجلس شورای اسلامی در آیین آغاز عملیات اجرای فنس کشی محور میامی-کاهک گفت: ۶ مورد تولد یوزپلنگ جدید در منطقه ثبت شده که امری ارزشمند است.
احمد عجم افزود: بحث حصارکشی امری ضروری است، اما در این حوزه باید تدبیر شود تا مردم پس از اجرای حصارکشی از محدودیت های سرعت، ابراز ناراحتی نداشته باشند.
وی با اشاره به اینکه حفظ این گونه باارزش جانوری بسیار با اهمیت است، ادامه داد: حوزه زیست انسانی، گیاهی و جانوری از یکدیگر جدا نیستند و مردم بهترین حافظان منابع طبیعی و محیط زیست محسوب می‌شوند.
امیدها برای جلوگیری از تلف شدن یوزپلنگ‌ها بر اثر تصادف
روزگاری محدوده عباس‌آباد - میاندشت در شهرستان میامی استان سمنان در محدوده جاده ترانزیتی تهران - مشهد قتلگاه یوزپلنگ‌ها شناخته می‌شد که نصب تابلوهای هشدار، نصب دوربین‌های کنترل سرعت و حصارکشی جاده به عنوان راهکارهای جلوگیری از وقوع تکرار حوادث غمناک تلف شدن یوزپلنگ‌ها بر اثر تصادف یک آرزو بود، اما اکنون بخشی از این آرزوها به منصه ظهور رسیده و شادبخش دوست‌داران محیط زیست شده است.
بر اساس تحقیقات کارشناسان بهترین زیستگاه یوزپلنگ ایرانی منطقه ۱۰۰ هزار هکتاری پارک ملی توران در شرق استان سمنان است، اما قلمرو زیستی این گونه ارزشمند ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر فراتر از این پارک ملی گزارش شده و بر همین اساس باید در تمام منطقه توران تمهیدات برای حفظ جان یوزپلنگ اندیشیده شود.
سگ‌های گله و دام، مزاحم‌های حریم یوزپلنگ‌ها
سگ‌های گله از دیگر عوامل تلفات یوزپلنگ ایرانی در منطقه توران واقع در شرق استان سمنان به شمار می رود. سازمان حفاظت محیط زیست در سال های گذشته پروانه چرای دام دامداران منطقه در محدوده ۱۰۰ هزار هکتاری در پارک توران را به منظور حفظ جان یوزپلنگ های ایرانی، خریداری کرد تا از ورود دام و سگ گله به منطقه حفاظت شده جلوگیری شود.
اکنون ۱۰۰ درصد محدوده پارک ملی توران و بخش‌هایی از محدوده امن که بهترین زیستگاه یوز آسیایی است، از آغل و دام به منظور حفاظت از جان یوزپلنگ آزادسازی شد.
وسعت منطقه توران ۱.۵ میلیون هکتار است که از این وسعت تنها ۱۰۰ هزار هکتار پارک ملی محسوب می‌شود، اما زیستگاه یوزپلنگ بیش از وسعت این پارک است و اکنون بالای ۲۰۰ هزار هکتار برای حفظ جان این گونه ارزشمند خالی از دام و سگ بشمار می‌رود.
با اقدامات موثر ۴۰۰ هزار هکتار اراضی بایر آن، در مجموع ۵۱۰ هزار هکتار، یعنی بالغ بر یک سوم از مساحت کل این مجموعه خالی از حضور دام شده و نکته مهمتر اینکه هسته مرکزی این ذخیره گاه، متشکل از محدوده پارک ملی و بخش‌هایی از محدوده امن که بهترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی در آن قرار دارد نیز به طور کامل از دام تخلیه شد و در اختیار حیات وحش ارزشمند این ذخیره گاه زیستکره قرار گرفت.
باید این نکته را هم درنظر داشت که یوزپلنگ یک گونه ارزشمند در خطر انقراض حیات وحش است و بدون شک مانند یک حیوان اهلی یک مسیر ثابت ندارد و همواره در تکاپو است و ایجاد حریم امن برای این جاندار باید با تامین اعتبار در گستره بیشتری انجام شود.
از دیگر اقدام‌های ارزشمند در حفاظت از یوزپلنگ‌ها امضای قرارداد حفاظت مشارکتی از یوزپلنگ آسیایی برای نخستین بار در کشور با امضای تفاهمنامه بین معاونان هماهنگی امور عمرانی استانداری‌های سمنان و خراسان شمالی با همراهی بخش خصوصی است که سرمایه‌گذار در زمینه تامین خودرو، نیروی انسانی، تجهیزات و آماده سازی زیستگاه در زمینه تامین طعمه و منابع آبی همراهی می‌کند.
به گفته معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، به دنبال حفاظت صورت گرفته و ایجاد امنیت در منطقه یوزکنام پل ابریشم در محدوده توران از زمستان سال گذشته تاکنون ۱۰ فقره مشاهده مستقیم یوز توسط همیاران مستقر در منطقه یا مردم محلی گزارش شده که اتفاق و خبر خوبی برای حفاظت از این گونه ارزشمند است.
تامین طعمه پیش‌نیاز تامین حیاتی امن برای زیست یوزپلنگ‌ها
کمبود طعمه نیز از دیگر تهدیدهای حیات یوزپلنگ آسیایی به شمار می‌رود که باید رفع این چالش نیز در اولویت کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار بگیرد.
تیر ماه امسال بود که توله ماده یوزپلنگ آسیایی جدید در حوالی روستای فرومد میامی پیدا شد. پس از طی چند روز پایش منطقه برای پیداکردن مادر این توله یوزپلنگ و نیافتن مادر، این توله یوز با روش‌های مجاز و استفاده از تجهیزات مخصوص، زنده‌گیری و «گیسو» نامگذاری شد، زیر یکسال سن داشت و وضعیت جسمانی این حیوان به دلیل ضعف و گرسنگی چندان تعریفی نبود، اما با مراقبت و تغذیه مناسب حالش رو به بهبودی رفت.
سازمان حفاظت محیط‌زیست گفته است: برای جبران کمبود طعمه در این منطقه نیز اقداماتی انجام شد. از جمله آنها، در منطقه جنوب شرق توران برنامه تکثیر طعمه یوزها مانند آهو، قوچ و میش با همکاری بخش خصوصی در دست اجرا است که امید می رود به زودی طعمه هایی که با اصول محیط زیستی و تحت نظارت سازمان محیط زیست در شرایط تقریبا نیمه‌وحشی تکثیر می شوند، در طبیعت رهاسازی شوند، تا وضعیت جنوب شرقی توران هم برای یوزپلنگ امن شود و هم طعمه مناسبی در اختیارشان قرار گیرد که بتواند یک بخشی از جمعیت گونه به آن سمت برود و پیش‌بینی می‌شود روند حفاظتی که در آن منطقه آغاز شده با همین جدیت پیش برود یک تا ۲ سال زمان می‌برد تا منطقه برای یوز امن شود.
یوزپلنگ ایرانی به عنوان سومین گربه سان زیبای آسیایی شناخته می شود که در آستانه انقراض قرار دارد و بیم آن می رود که برای همیشه نه تنها ایران بلکه جهان این گونه جانوری را از دست بدهد و اینگونه محیط زیست و گنجینه حیات وحش کشور دچار نقصانی بزرگ شود. از این رو یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه‌ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوزها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند، اما اکنون حضورشان منحصر به نواحی بیابانی ایران و پارک ملی توران شده است.
به گفته کارشناسان، یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال را دارند.
یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید.