به گزارش ایرنا، گنبدقابوس، بلندترین برج و گنبد آجری جهان و مقبره «قابوس بن وشمگیر»، بنایی بازمانده از سده چهارم هجری است که بر فراز تپهای خاکی با ارتفاع ۱۵ متر در مرکز شهر گنبدکاووس بنا شده است.
این شاهکار معماری اسلامی از کف تپهای که روی آن واقع شده تا زیر قاعده مخروط، ۳۷ متر و ارتفاع گنبد مخروطی آن نیز از کف قاعده تا رأس آن ۱۸ متر است که روی هم رفته ارتفاع آن به ۵۵ متر میرسد البته با احتساب ارتفاع تپه، ارتفاع نهایی گنبدقابوس از سطح زمین تا نوک آن ۷۰ متر است.
بدنه خارجی مدور این بنا دارای ۱۰ ترک (مانند ستاره ۱۰ پر) است که به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند و در هر ترک آن عبارتی آجری و کتیبهای شکل با خط کوفی نوشته شده و ورودی بنا دارای سردر هلالی و گلویی مقرنسی است که یکی از نخستین مقرنس کاریها در معماری اسلامی ایران محسوب میشود.
کتیبههای گنبد قابوس با خط کوفی بنایی (معقلی) در عین سادگی کامل خوانا و برجسته هستند که در ۲ ردیف در بدنه بنا در قابهای مستطیلی به طور قرینه در بالا و پایین تکرار شدهاند که متن آن به شرح ذیل است «بسم الله الرحمن الرحیم، هذا القصر العالی، الامیر شمسالمعالی، الامیر ابن الامیر، قابوس بن وشمگیر، امر ببنائه فی حیاته، سنة سبع و تسعین و ثلثمائة قمریة و سنة خمس و سبعین و ثلثمائة شمسیة».
برگردان پارسی این کتیبهها چنین است که «به نام خداوند بخشنده مهربان، این است کاخ باشکوه، امیر شمس معالی، امیر پسر امیر، کاووس فرزند وشمگیر، فرمان داد به ساخت آن در دوران زندگی اش، سال ۳۹۷ هجری قمری و سال سیصد و هفتاد و پنج خورشیدی».
گنبدکاووس با افزون بر ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دومین شهرستان بزرگ استان گلستان است.