به گزارش ایرنا، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کلیه شاخص‌ها و نشانگرهای اقتصادی اعم از نرخ اشتغال، میانگین دستمزد، متوسط درآمد و موارد دیگر بطور مستقیم با تولید مرتبط است و مانع زدایی از تولید می‌تواند نقش موثری در رونق بازار، گردش سرمایه و خروج اقتصاد ایران از رکود داشته باشد.
جلوگیری از واردات بی‌رویه پیش‌نیاز رونق فعالیت‌های تولیدی است و کنترل و شفاف‌سازی واردات نخستین گام در مانع‌زدایی از تولید محسوب می‌شود که چند سالی است، در صنعت فولاد به فراموش سپرده شده است.
به اعتقاد صاحبنظران، محدودیت در واردات و تسهیل در صادرت در کنار شفاف‌سازی بازار عرضه ورق‌های پوشش‌دار وارداتی می‌تواند به سر و سامان دادن بازار محصولات آهن و فولاد کمک کند و زمینه‌ساز حذف انحصار، کارآمدسازی نظام توزیع و حمایت از تولیدکنندگان باشد که سال‌ها، مورد توجه قرار نگرفته است.
کاهش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات در سایه واردات بی‌رویه می‌تواند تاب‌آوری صنعت فولاد را در شرایط تحریمی کاهش دهد و بازارهایی را که فولادسازان کشور طی سال ها با زحمت فراوان بدست آورده‌اند، بسرعت در اختیار رقیبان قرار دهد.
تداوم وارادت فولاد با ارز نیمایی
رئیس هیات اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد در حاشیه نمایشگاه فولاد و منالورژی اصفهان به خبرنگار ایرنا گفت: هرچند با پیگیری انجمن فولاد و موافقت وزارت صمت، اولویت تخصیص ارز برای ورق سرد و پوشش‌دار در تیر سالجاری کاهش یافت اما همچنان واردات ورق گرم فولادی با ارز نیمایی و ارز صادراتی انجام می‌شود.
نادر سلیمانی ادامه داد: ما اکنون بی‌نیاز از واردات انواع آهن‌آلات بویژه واردات ورق هستیم و همه واردات در این زمینه جز مقادیر اندکی در ورق گرم توجیهی ندارد و واردات باید بطور حتم بر اساس شرایط و ضوابط خاصی صورت بگیرد در حالی که اینطور نیست و سایر صنوف، توسط افراد فاقد اهلیت اقدام به واردات محصولات فولادی می کنند که تولیدکنندگان این محصولات نسبت به این مساله اعتراض شدید دارند.
وی یادآور شد: ورق وارداتی با دلار ۴۲ هزار تومانی نیمایی وارد می‌شود و در بازار با ارز ۶۰ هزار تومانی به فروش می‌رسد و هیچکس هم جوابگوی ضرر و هزینه تولیدکنندگان بر اساس دلار ۶۰ هزار تومانی نیست و اینگونه است که رانت‌هایی شکل می‌گیرد و زیان شدیدی به تولیدکنندگان داخلی با اتخاذ این سیاست وارداتی وارد می‌شود.
وی تصریح کرد: اهلیت واردکنندگان باید بررسی شود و این وظیفه نخست صادرکننده مجوز است و در شرایطی که برای اخذ وام‌های کوچک در نظام بانکی مساله اعتبارسنجی وجود دارد باید برای اعطای مجوز واردات ورق نیز این مهم صورت بگیرد تا به افراد غیرمتخصص، رانتی تخصیص نیابد تا این افراد از آن سواستفاده کنند.
وی تاکید کرد: بهترین شیوه برای مدیریت واردات بویژه در باره ورق گرم که عمده واردات مربوط به این محصول راهبردی است ، این است که مجوز آن در اختیار واردکننده تخصصی برای اجرا در پروژه‌های ملی مثل انتقال آب یا کارخانجات تولیدی فعال قرار گیرد تا واردات ورق گرم که بطور مستقیم موجب تقویت تولید داخلی می شود بدست مصرف کننده واقعی برساند و منافع مصرف‌کنندگان را نیز تامین کند.
وی تاکید کرد: ردیابی واردات ورق وظیفه نهادهای نظارتی است و این شائبه وجود دارد که تاجران فاقد اهلیت در واردات با نگرش منفعت‌طلبانه و با وجود اختلاف ارز آزاد و نیمایی در خلاء نظارت‌ها اقدام به واردات ورق می‌کنند و مشخص نمی‌شود که این ورق‌ها را در کجا به فروش می‌رسانند و حتی ممکن است برخی با هدف افزایش قیمت ورق موجود در انبار خود و کسب سود بیشتر، التهاب تصنعی در برخی عرضه‌های ورق گرم در بورس کالا نیز بیافرینند.
سهم ۹۲ درصدی ورق در واردات فولاد
بر اساس آخرین گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران که بتازگی انتشا یافته، در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۳ حدود ۴۶۰ میلیون دلار محصولات فولادی وارد کشور شده که بیش از ۹۲ درصد آن ورق فولادی است.
این گزارش تاکید دارد که بیش از ۴۲۳ میلیون دلار واردات ورق فولادی در چهار ماه نخست امسال به ثبت رسیده ه یکی از بیشترین میزان واردات محصولات فولادی در بازه چهار ماهه سال های اخیر است.
این میزان واردات در شرایطی است که ظرفیت تولید انواع ورق فولادی پوشش‌دار اعم از گالوانیزه، گالوالوم و قلع‌اندود حدود چهار میلیون و ۵۷۰ هزار تُن در سال است که بدلیل عدم حمایت تنها ۳۶ درصد این ظرفیت اسمی یعنی معادل یک میلیون و ۶۲۸ هزار تُن آن فعال است که این میزان تولید نیز بدلیل واردات یی‌رویه با مشکل عرضه در بازار مواجه است.
بررسی خبرنگار ایرنا بر اساس اطلاعات تارنمای «کدال» نشان می‌دهد که سال گذشته افزون بر یک میلیون و ۲۳۶ هزار تُن ورق گالوانیزه توسط فولادسازان در بورس کالای ایران عرضه که تنها ۶۶۲ هزار و ۴۵۰ تُن آن توسط مشتریان خریداری شده است که سهم معامله، حدود ۵۰ درصد را نشان می‌دهد.
با وجود این شرایط، گزارش آخر انجمن فولاد ایران حکایت از افزایش ۵۰ درصدی حجم واردات ورق گرم نسبت به دوره مشابه سال قبل دارد و این در حالیست که مسیر مصرف این گونه ورق‌ها هنوز شفاف نیست و واردکنندگان نیز ملزم به اعلام و عرضه از طریق بورس کالا نشده‌اند.
رئیس هیات اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد دراین پیوند به ایرنا گفت: ضروریست زمین بازی از دست رانتی‌ها خارج و به تولیدکنندگان و متخصصان صنعت فولاد بازگردانده شود و بدون شک جولان افراد غیرمتخصص در حوزه واردات ورق فولادی و استفاده آنها از اختلاف قیمت دلار نیمایی با آزاد از ابعاد مختلف نیازمند ورود وزارت صمت و نهادهای نظارتی است.
سلیمانی ادامه داد: در حالی که تولیدکنندگان فولاد کشور در نهایت شفافیت ملزم به اعلام و عرضه محصولات خود در بورس کالا هستند قاعده این است که وارد کنندگان نیز باید محصولات وارداتی خود را تنها از مسیر بورس کالا به مشتریان ارائه دهند تا شائبه بهره‌برداری از نوسانات بازار از بین رود.
وی تاکید کرد: درخواست تولیدکنندگان این است که وزارت صمت یک بار بصورت جدی به این قضیه ورود و بررسی کند که چرا مجوز واردات ورق بویژه ورق گرم بدون اهلیت سنجی اعطا می‌شود و چرا ورق وارد شده در بورس کالا عرضه نمی شود.
وی خاطرنشان کرد:«واردات هدفمند» حلقه مفقوده صنعت فولاد است و بدنبال اشباع بازار ورق پوشش‌دار، در صورتیکه بسرعت جلوی واردات این ورق‌ها بویژه ورق گالوانیزه گرفته نشود، آسیب شدیدی به واحدهای تولید داخلی وارد و موجب کاهش تولید کارخانجات و در نتیجه پیامدهای اجتماعی و مالی متعدد برای تولیدکنندگان ورق‌های فولادی خواهد شد.
سلیمانی اظهار داشت: واردات بی‌رویه در کنار اتخاذ سیاست بازگشت ارز حاصل از صادرات با نرخ نیمایی که فاصله زیادی با نرخ بازار آزاد دارد، توانسته است در مدتی کوتاه تاثیر منفی بر صادرات گذاشته و براساس گزارش انجمن فولاد ایران در ۲ ماه نخست امسال، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور افزون بر ۳۰ درصد کاهش داشته است.
کاهش واردات ورق سرد و پوشش‌دار نقطه امید در آمار واردات فولاد ایران
آمار واردات محصولات فولادی چهار ماهه زنجیره آهن و فولاد که توسط انجمن فولاد منتشر شده است، نشان می‌دهد که با وجود روند افزایشی حجم واردات ورق گرم، واردات ورق سرد و پوشش‌دار بالاخره پس از ماه‌ها نزولی شده و این تنها نقطه امید در این آمار است.
بر اساس این گزارش، در چهار ماهه منتهی به اَمُرداد ۱۴۰۳، افزون بر ۱۷۱ میلیون دلار صرف واردات ورق سرد شده در حالی که حدود نیمی از ظرفیت تولید آن خالی است، البته میزان کاهش واردات در چهار ماه ابتدایی امسال نسبت به پارسال تنها سه درصد بوده است.
میزان واردت ورق پوشش‌دار کاهش به نسبت خوبی داشته و تنزل ۲۱.۴ درصدی را نشان می‌دهد و افزون بر ۸۱ میلیون دلار صرف واردات این ورق‌ها شده که مبین کاهش ۲۲ میلیون دلاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
در جدول زیر شاهد افزایش شدید و قابل توجه واردات ورق گرم و کاهش واردات ورق پوشش‌دار و سرد هستیم که نشان می‌دهد واردات ورق گرم توسط واردکنندگان بسیار پر سود است.
افزایش ۲.۳ درصدی واردات فولاد میانی
واردات فولاد میانی کشور در چهار ماه ابتدایی سال جاری از نظر حجم افزون بر یک هزار و ۳۰۰ تُن بوده که این رقم افزایش حجمی ۳۹.۵ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته را نشان می‌دهد، همچنین از نظر ارزش نیز واردات فولاد میانی با افزایش ۱۳۵ درصدی به ۲ میلیون و ۳۰۰ هراز دلار رسیده است.
گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران حاکیست که عمده فولاد میانی وارد شده در چهار ماه ابتدایی سال جاری بیلت و بلوم بوده و تنها چهار هزار تُن به ارزش ۳۰ هزار دلار واردات اسلب صورت گرفته است.
فولاد میانی شامل «بیلوم»، «بیلت» و «اسلب» است که «بیلوم» و «بیلت» در ساخت بسیاری از مقاطع فولادی مانند لوله، میلگرد و همچنین تیرآهن که همگی مصارف ساختمانی دارند، استفاده می‌شود در حالی که از «تختال» (اسلب) برای تولید محصولات تخت فولادی مانند کُویل یا ورق‌های فولادی استفاده می‌شود که در صنعت ماشین سازی، خودروسازی و ماشین‌آلات سنگین کاربرد دارد.
افزایش ۶۳.۵ درصدی واردات محصولات فولادی
بر اساس آخرین گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، کل واردات محصولات فولادی کشور در چهار ماه ۱۴۰۳ معادل ۴۶۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تُن بوده که این در شرایطی است که چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ میزان کل واردات محصولات فولادی ۴۱۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تُن بود که افزایش ۱۰.۲ درصدی را نشان می‌دهد.
گزارش انجمن فولاد تصریح دارد: حجم واردات مقاطع طویل از میان محصولات فولادی با سهم واردات ۳۱ هزار و ۱۰۰ تُن در چهار ماه امسال نسبت به سال گذشته ۷.۲ درصد افزایش داشته که آن هم مربوط به واردات نبشی و ناودانی است و میزان واردات میلگرد افزون بر ۱۱ درصد در حجم و نزدیک به ۲۱ درصد در قیمت افت داشته است که می تواند در افزایش قیمت میلگرد در ماه‌های گذشته موثر باشد.
بر اساس گزارش آخر انجمن فولاد ایران، واردات میلگرد در چهار ماه ابتدایی امسال تنها ۱۱ هزار و ۱۰۰ تُن بوده و این در حالیست که سال گذشته در همین مدت ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تُن میلگرد وارد کشور شده بود.
بر اساس همین گزارش، در چهار ماهه امسال، از نظر حجم شاهد کاهش ۳۵ درصدی واردات تیرآهن بودیم که نسبت به مدت مشابه سال پیش موجب کاهش ۴۱.۳ درصدی ارزش کل واردات این محصول مهم ساختمانی به کشور شده است.
از سوی دیگر، واردات مقاطع تخت فولادی با افزایش ۱۰.۴ درصدی به ۴۳۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تُن رسید که افزایش چشمگیری نسبت به واردات ۳۹۰ هزار تُنی سال گذشته را نشان می‌دهد.
به گزارش ایرنا، جمهوری اسلامی ایران اکنون در بین ۷۱ کشور عضو انجمن جهانی فولاد، رتبه نهمین فولادساز را به خود اختصاص داده و پیش بینی شده است که با دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تُنی در سال ۱۴۰۴ به جایگاه هفتمین فولادساز جهان برسد.