به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت ایرنا، خودکشی یکی از مشکلات ناشی از اختلال در سلامت روان است که به دلیل ناتوانی فرد در مدیریت رفتارهای شخصی و زندگی اجتماعی روی می دهد؛ افراد از هر جنسیت، سن و قومیت اگر کنترل مناسبی بر رفتارهای خود نداشته باشند، ممکن است با بروز کوچکترین مشکل در زندگی فردی و اجتماعی در معرض خطر خودکشی قرار گیرند.
روانشناسان علوم رفتاری افسردگی و سایر اختلالات روانی یا اختلال سوء مصرف مواد را از علل اصلی بروز رفتارهای پرخطر در حوزه خودکشی می دانند و نکته قابل تامل اینکه حتی شنیدن اخبار مربوط به مرگ خودخواسته یا خودکشی می تواند دیگران را به این رفتار مذموم ترغیب کند.
به دلیل تاثیر منفی این رفتار غیرانسانی بر سلامت روان جامعه، همای پیشگیری از خودکشی به همت جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران و مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران روز یکشنبه - ۲۵ شهریور ماه - در مرکز همایش های رازی برگزار شد.
توانمندسازی جامعه در پیشگیری از جامعه، نقش مسئولان و نهادهای حاکمیتی در پیشگیری از خودکشی، چالش های اجرای برنامه ملی پیشگیری از خودکشی در ایران، مدیریت تقاضاهای شهلی برای پیشگیری از خودکشی و سلامت روان از جمله محورهای این همایش بود و شرکت کنندگان به ارایه مقاله و راهکارهای خود پرداختند.
سرفصل سخنان شرکت کنندگان در این همایش لزوم ایجاد امید اجتماعی بر جلوگیری از خودکشی بود؛ همچنین گفته شد که باید از عبارت خودکشی موفق نیز درباره خودکشی‌های منجر به فوت پرهیز و پیوست رسانه ای مناسبی برای انتشار اخبار مربوط به این حادثه تهیه شود.
غلامعباس ترکی معاون حقوق عامه و پیشگیری از جرم دادستانی کشور نخستین سخنران این نشست بود که در این باره اظهار داشت: متاسفانه وقتی صحبت از خودکشی می‌شود، خیلی از آقایان خود را کنار می‌کشند و وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌ها هم سعی می‌کنند خود را درگیر این مساله نکنند.
وی افزود: نحوه انعکاس اخبار مربوط به خودکشی قطعا ملاحظات متفاوتی نسبت به سایر اخبار حوادث دارد ولی متاسفانه پیوست متناسب با پوشش اخبار خودکشی در کشور وجود ندارد که باید حتما آن را تنظیم کنیم.
ترکی از قرص برنج و قرص مرگ موش به عنوان ابزارهای خودکشی یاد کرد که عرضه آنها غیرقانونی است و برای همین از دادستان‌های سراسر کشور خواسته شده است و با مراکز عرضه و فروش این دو قرص به شدت برخورد کنند.
معاون حقوق عامه و پیشگیری از جرم دادستانی کشور گفت: سالانه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون خودکشی منجر به فوت در دنیا رخ می‌دهد که این عدد، یک بیستم تعداد خودکشی‌های صورت گرفته است، چرا که یک بیستم خودکشی‌ها منجر به مرگ می‌شود.
وی افزود: روسیه، لیتوانی، اوکراین و کره جنوبی در ردیف های اول تا چهارم خودکشی در جهان هستند.
تاب‌آوری را از سنین کودکی تقویت کنیم
مسعود حبیبی معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این همایش گفت: خودکشی سومین علت مرگ و میر در سنین ۱۴ تا ۲۴ سال است و باید برای پیشگیری از آن برنامه‌ریزی و تلاش کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید مهارت‌های زندگی و به ویژه تاب‌آوری را در مهدکودک‌ها و مدارس به بچه‌هایمان آموزش دهیم، اظهار داشت: باید برنامه توسعه فردی داشته باشیم و توانایی افراد برای حل مسائل و مشکلات خود را ارتقا دهیم.
این مقام مسئول گفت: کارهای ارزشمندی در دفتر مشاوره معاونت فرهنگی وزارت بهداشت در حال انجام است؛ اقداماتی مانند شناسایی زود هنگام اختلالات دوقطبی و افسردگی، تفکر خلاق، افزایش مهارت های زندگی، تنظیم هیجان و در یک کلام افزایش تاب‌آوری.
توانایی ما در پیش بینی خودکشی بیشتر نشده است
آذرخش مکری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران دیگر سخنران این جمع بود که خودکشی را پدیده‌ای پیچیده توصیف کرد و در عین حال این نکته را گوشزد کرد که توانایی ما در پیش بینی خودکشی نسبت به ۵۰ سال قبل بیشتر نشده است.
وی اقدام قبلی به خودکشی، افسردگی، ناامیدی، اختلال خواب و کابوس دیدن، مصرف مواد مخدر و الکل و اضطراب را از عوامل خودکشی دانست و گفت: خودکشی مانند دیابت پیش بینی پذیر نیست.
مکری ادامه داد: نباید برای خودکشی‌های منجر به فوت عبارت خودکشی موفق را به کار برد چرا که خودکشی موفقیت تلقی نمی‌شود؛ رسانه‌ها هم نباید چنین عبارتی را به کار برند. البته عبارت خودکشی موفق در حال حذف شدن از دایره واژگانی است.
وی گفت: مطالعات جهانی نشان داده است که افکار خودکشی شایع‌تر از آن چیزی است که قبلا تصور می‌شد.
خودکشی در دنیا رو به کاهش است
در ادامه همایش احمد حاجبی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و روانپزشک به ارایه مقاله‌ای با موضوع «توانمندسازی جامعه در پیشگیری از خودکشی» پرداخت و گفت: در سال ۲۰۱۲ میلادی حدود ۸۰۴ هزار نفر در دنیا خودکشی منجر به فوت داشته‌اند که این رقم در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۷۰۳ هزار نفر کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه ۷۷ درصد خودکشی‌ها در کشورهایی با درآمد پایین یا متوسط انجام شده است، این نکته را گوشزد کرد که در هر ۴۰ ثانیه یک مرگ در دنیا به خاطر خودکشی اتفاق می‌افتد و یک درصد مرگ‌ها در جهان بر اثر خودکشی است.
این استاد دانشگاه گفت: خودکشی اثرات سوئی بر جامعه می‌گذارد؛ تحقیقات نشان داده بیش از ۱۰۰ نفر در سوگ فردی که بر اثر خودکشی جان خود را از دست داده است، فرو می‌روند. همچنین خودکشی باعث انگ خوردن بازماندگان و شرم آنها در جامعه می‌شود.
حاجبی افزود: خانواده فرد خودکشی کرده هم برای این که به سوالات دوست و آشنا درباره مرگ عزیز خود پاسخ ندهند، خود را ایزوله می کنند. ضمن این که خودکشی هزینه زیادی را به سیستم وارد می‌کند چرا که معمولا در سن زیر ۵۰ سال رخ می‌دهد و این سنین اوج باروری و بازدهی افراد برای جامعه است.
وی تصریح کرد: خودکشی همچنین می‌تواند جنبه مسری داشته باشد و به اطرافیان و دوستان نیز سرایت کند. ضمن این که احساس تعلق خانواده فرد خودکشی کننده به جامعه را کم می‌کند.
امید اجتماعی خودکشی را کاهش می‌دهد
حمید پورشریفی رئیس انجمن روانشناسی ایران نیز در این همایش با یادآوری اینکه آمار خودکشی در دنیا رو به کاهش است، از ارایه نشدن آمار مشابه در ایران به انجمن ها و مراکز علمی برای انجام بررسی های تحقیقاتی انتقاد کرد.
پورشریفی این نکته را گوشزد کرد که مسئولان کشور باید در تصمیم گیری های خود به این نکته توجه کنند که این تصمیم‌های کلان چه تاثیری بر بهبود امید اجتماعی دارد و این امید اجتماعی چه تاثیری بر کاهش میزان خودکشی خواهد داشت.
وی افزود: همه ما در پیشگیری از خودکشی مسئولیم و مسئولان، مسئولتر.