به گزارش ایرنا، تعمیق تربیت اسلامی، پرورش درست تربیت‌یافتگان، تامین و بسط عدالت آموزشی، ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی و مدیریت آموزشی و تنوع‌بخشی در ارائه خدمات آموزشی از اهداف سند تحول بنیادین است اما با این دست‌فرمان نظام آموزش و پرورش استان گلستان، تحقق چنین اهدافی کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد.
با وجود آنکه کمتر از چند روز تا آغاز سال تحصیلی جدید و بازگشایی مدارس باقی مانده چالش‌ها و مشکلات آموزش و پرورش گلستان در بخش‌های مختلف به ویژه کمبود شدید فضای آموزشی در مرکز استان و برخی شهرستان‌ها و بلاتکلیفی برخی دانش‌آموزان برای ثبت‌نام، بازگشایی بی‌دردسر مدارس در این استان شمالی را تحت تاثیر قرار داده و هنوز مدرسه‌ها باز نشده فریاد والدین بلند است.
یکی از مشکلات اساسی گلستان، کمبود شدید فضای آموزشی در گرگان است و این مساله تا حدی بغرنج شده که در جنوب گرگان از خیابان عدالت ۵۷ تا ناهارخوران هیچ مدرسه دولتی وجود ندارد.
گرچه دیگر از مدارس کپری و خشتی و گلی و کلاس‌های با بخاری نفتی در استان خبری نیست و مدارس گلستان در گام رو به جلو به سوی هوشمندسازی پیش رفته است اما گرگان همواره از کمبود فضای آموزشی رنج می‌بُرد و با وجود همت خیران و دولتمردان برای بهبود فضای آموزشی هنوز مشکلات زیادی در این بخش وجود دارد.
در سال‌های اخیر در حوزه مدرسه‌سازی اقدامات خوبی در گلستان انجام شد و به گفته مسوولان، سال گذشته هر هفته یک مدرسه و در سال جاری هر چهار روز یک مدرسه در گلستان ساخته شده اما با این وجود، گره کمبود مدرسه در مرکز استان هنوز باز نشده و به گفته حسن مدرس‌زاده رییس اداره آموزش و پرورش گرگان برخی کلاس‌های درس در سال تحصیلی جدید با ۳۵ تا ۴۰ دانش آموز و شاید بیشتر دایر می‌شوند.
برای جبران این مشکل و اخذ یک راهکار فوری، شاید ذهنتان به سمت مدارس غیردولتی خطور می‌کند اما باید گفت در این بخش هم اوضاع گلستان از جمله گرگان چنگی به دل نمی‌زند.
شهریور سال ۱۴۰۱ مسوولان آموزش پرورش گلستان در روزهای پایانی تابستان، کمبود شدید فضای آموزشی به ویژه ادامه فعالیت مدارس غیرانتفاعی فاقد استحکام بنا را با استاندار به مشورت گذاشتند و در آن زمان برای آنکه ۲۳ هزار دانش‌آموز گلستانی از درس و مدرسه جا نمانند استاندار گلستان مهلت یک ساله برای مدارس تخریبی غیردولتی در نظر گرفت تا این مشکل به طور اساسی تدبیر شود حال اکنون با گذشت ۲ سال و در شهریور سال ۱۴۰۳ مهم‌ترین دغدغه والدین گلستانی به ویژه در گرگان این است که فرزندان خود را در یک مدرسه ثبت نام کنند و فرقی ندارد دولتی باشد یا غیردولتی!
سیدرضا نظری، مدیرکل آموزش و پرورش گلستان پیش از این بارها در جلسات و محافل رسانه‌ای عنوان کرده که برای مدرسه‌سازی در گرگان «پول هست اما زمین نیست» با این‌حال کارشناسان از عملکرد آموزش و پرورش گلستان در ادوار مختلف گلایه دارند و معتقدند؛ توسل مسوولان به مُسکن‌های موقت، این درد را بدون درمان گذاشت و حال تاوان این کم‌کاری را باید دانش‌آموزان با تحصیل در کلاس‌های بیشتر از ظرفیت مجاز بپردازند.
چالش‌های آموزش و پروش گلستان در آستانه ماه مهر فقط به کمبود شدید فضای آموزشی خلاصه نمی‌شود و به گفته کارشناسان؛ چالش‌های والدین در ثبت‌نام دانش‌آموزان، مشکلات مدارس غیردولتی، کمبود معلم و یا وجود نومعلم‌های بدون مهارت که به دلیل کمبود فضا، آموزش‌های لازم را ندیدند، کاهش کیفیت آموزشی و امثال آن از جمله دیگر مشکلاتی است که گام‌های گلستان را در آستانه ماه مهر کُند کرده است.
شرکای آموزش و پرورش در وظایف خود کوتاهی کردند
رییس انجمن اسلامی معلمان استان گلستان، کمبود فضای آموزشی را یکی از چالش‌های مهم آموزش و پرورش گلستان برشمرد و اظهار کرد: اعتبارات ناکافی و کمبود زمین، ریشه اصلی این مشکل است.
قربان طاشی به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی گلستان، خیرین این استان توانایی اجرای پروژه‌های بزرگ مدرسه‌سازی را ندارند لذا نیاز به جذب خیرین خارج از استان وجود دارد تا کمبود فضای آموزشی در استان جبران شود.
وی معتقد است؛ آموزش و پرورش یک نهاد، فرادستگاهی است اما شرکای آموزش و پرورش در وظایف خود کوتاهی کردند که دستگاه‌های عضو شورای آموزش و پرورش و دیگر دستگاه‌ها برای حل مشکلات این سازمان باید پای کار بیایند.
وی با تاکید بر اینکه دولت‌ها باید آموزش و پرورش را در اولویت قرار دهند، تصریح کرد: اگر تزریق اعتبارات به آموزش و پرورش به همین روال ادامه یابد مشکلات این نهاد همچنان انباشته و لاینحل باقی می‌ماند.
طاشی کمبود معلم توانمند را معضل دیگر آموزش و پرورش گلستان برشمرد و توضیح داد: تنها مسیر تربیت معلم و ورود به آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان است اما این دانشگاه در استان با کمبود فضا مواجه است لذا آموزش و پرورش با جذب معلم از طریق آزمون استخدامی و به کارگیری بازنشستگان، اقدام به پُر کردن کلاس‌ها کرده نه جذب معلمان توانمند و آموزش‌دیده.
رییس انجمن اسلامی معلمان استان گلستان با اشاره به اینکه در برخی موارد از طریق آزمون استخدامی صرفا کلاس‌ها را پُر کردیم، تاکید کرد: در سال‌های اخیر برای کمبود معلم راهکارهای مختلفی از جمله برگزاری آزمون استخدامی، جذب از طریق ماده ۲۸، خرید خدمات و به کارگیری دوباره بازنشستگان در نظر گرفته شد اما همه این راهکارها با به‌کارگیری معلمانِ توانمند و در تراز سند تحول بنیادین در تضاد است.
وی تاکید کرد: نومعلمان حداقل یک سال باید در دوره‌های آموزشی شرکت کنند اما به دلیل کمبود فضای آموزشی، این مهم به درستی انجام نمی‌شود و در این شرایط، این معلم نمی‌تواند مباحث آموزشی و تربیتی را به درستی به دانش‌آموزان انتقال دهد از سویی دیگر به دلیل کمبود معلم، دانشجویان سال سوم دانشگاه فرهنگیان پیش از پایان تحصیل کار خود را در مدارس آغاز می‌کنند که آسیب‌هایی به همراه دارد.
طاشی گفت: پست‌های مدیریتی جای آزمون و خطا نیست، مدیرانی که در این نهاد مهم و حساس مسوولیت می‌گیرند باید در حوزه آموزش و پرورش، متخصص و متعهد باشند و نسبت به اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین اطلاعات کامل و دقیق داشته باشند.
رییس انجمن اسلامی معلمان استان گلستان تاکید کرد: در انتصاب مدیران در آموزش و پرورش باید از نگاه سیاسی، حزبی و گروهی پرهیز کرد.
مدیرکل پیشین آموزش و پرورش گلستان هم به ایرنا گفت: کمبود شدید فضای آموزشی گلستان از جمله شهر گرگان موجب شده بسیاری از مدارس به صورت دو شیفت اداره شود.
احسان گوهری‌راد اعتقاد دارد؛ ۲۸ سازمان از دولت بودجه فرهنگی و تربیتی می‌گیرند که آموزش و پرورش یکی از این سازمان‌ها است، حل مشکل فضا در شهر گرگان و دیگر شهرهای استان همراهی سایر دستگاه‌های اجرایی را می‌طلبد.
به گفته وی؛ در شهر گرگان از محله گلشهر به سمت ناهارخوران هیچ مدرسه دولتی وجود ندارد و دانش‌آموزان ساکن در این مناطق به ناچار در مدارس غیردولتی تحصیل می‌شوند که می‌طلبد دستگاه‌های اجرایی برای تامین زمین آموزش و پرورش را همراهی کنند.
در شهر گرگان از محله گلشهر به سمت ناهارخوران هیچ مدرسه دولتی وجود ندارد و دانش‌آموزان ساکن در این مناطق به ناچار در مدارس غیردولتی تحصیل می‌شوند
مدیرکل سابق آموزش و پرورش گلستان، کمبود معلم را معضل دیگر آموزش و پرورش گلستان برشمرد و افزود: شاید در شرایط فعلی گلستان کلاسِ بدون معلم نداشته نباشد اما جای معلمان آموزش‌دیده و توانمند مورد تاکید سند تحویل بنیادین آموزش و پرورش خالی است و همین مساله، گلستان را در ابتدای سال تحصیلی دچار مشکل می‌کند.
گوهری‌راد به جذب معلمان جدید به آموزش و پرورش اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به اعلام نتایج استخدام تعدادی از معلمان در پایان تابستان، بسیاری از نومعلمان امکان فراگیری آموزش‌های خاص و ویژه شغل معلمی را ندارند لذا همین مساله روند تحصیل دانش‌آموزان را دچار مشکل می‌کند.
وی تاکید کرد: از سویی دیگر جای نیروهای ورزیده و کاربلد در ادارات آموزش و پرورش گلستان خالی است و بسیاری از نیروهای کاربلد و ورزیده به دلیل ساعت کاری و حقوق کم، حاضر به فعالیت در ادارات نیستند لذا ادارات آموزش و پرورش برای هدایت نیروها و سایر موضوعات دچار مشکل می‌شود.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش گلستان با بیان اینکه ساختار طولی و از بالا به پایین آموزش و پرورش برخی مشکلات را با وجود تغییر مدیران حل‌نشده می‌گذارد، گفت: ادارات کل آموزش و پرورش در استان‌ها مجری منویات و مسائل ابلاغ شده از سوی وزراتخانه هستند لذا امکان وجود تغییرات زیاد در استان وجود ندارد.
گوهری‌راد گفت: براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و تاکیدات رهبر معظم انقلاب، معلمان باید از محل دانشگاه فرهنگیان جذب شوند اما به دلیل نبود بستر آموزش در این دانشگاه و کمبود فضا، ناچار به جذب نیرو از روش‌های دیگر می‌شوند.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش گلستان با بیان اینکه سهم بودجه آموزش و پرورش باید از بودجه کشور مشخص شود، گفت: در حالی که سهم آموزش و پرورش از بودجه کشور در دوران دفاع مقدس ۱۷ درصد بوده در شرایط فعلی به حدود ۱۰ درصد رسیده و گاهی اوقات ۹۸ درصد بودجه صرف پرداخت حقوق کارکنان شده و تنها ۲ درصد به توسعه و ارتقای آموزشی اختصاص می‌یابد که این مساله نیاز به بازنگری دارد.
دانش‌آموزان بی‌انگیزه از تحصیل
مشکلات حل‌نشده سال‌های اخیر آموزش و پرورش استان گلستان، چالش‌هایی دیگر هم برای این استان به ارمغان آورده که از جمله آن می‌توان به میانگین پایین نمره نهایی دانش‌آموزان گلستانی و قرارگیری این استان در رده‌های پایین کشور و همچنین نداشتن حتی یک رتبه تک رقمی در کنکور سال ۱۴۰۳ اشاره کرد.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش گلستان به میانگین پایین نمره نهایی دانش‌آموزان گلستانی اشاره کرد و توضیح داد: گرچه این مشکل منحصر به استان گلستان نیست اما برخی مسائل مانند تصمیم‌گیری در طراحی سوالات بدون آزمایش آن در کشور در بروز این مساله بی‌تاثیر نبود، برای نمونه سوالات امتحانات نهایی به طور ناگهانی به شکل مفهومی طراحی شد که همین مساله دانش‌آموز را دچار مشکل کرد.
گوهری‌راد بی‌انگیزگی دانش‌آموزان از تحصیل و ناامیدی از وضعیت اشتغال و مشکلات اقتصادی و اجتماعی و وقفه ۲ ساله در دوران شیوع ویروس کرونا را از جمله دیگر عوامل تاثیرگذار در اُفت نمرات امتحان نهایی دانش‌آموزان گلستانی و همچنین نداشتن رتبه تک رقمی در کنکور برشمرد.
وی تغییر نکردن محتوای کتب درسی را علت دیگر اُفت نمرات و عملکرد دانش‌آموزان در کنکور برشمرد و گفت: محتوای کتاب‌های درسی در شاخه نظری براساس نوع امتحانات نهایی در گذشته طراحی شده و در حال حاضر طراحی سوالات و شیوه امتحانات بدون تغییر محتوای کتب درسی تغییر کرده و دانش‌آموزانی که با تکیه بر محفوظات به جلسه امتحان می‌روند دچار مشکل می‌شوند.
مدیرکل سابق آموزش و پرورش گلستان مشاوره‌های غلط تحصیلی را علت دیگر افت تحصیلی دانش‌آموزان برشمرد و گفت: برخی مشاوران تحصیلی به دانش‌آموزان پایه دوازدهم پیشنهاد می‌کنند به جای حضور در کلاس درس برای کنکور آماده شوند، برخی مدارس غیردولتی با وجود دریافت شهریه از دانش‌آموز می‌خواهند در کلاس درس شرکت نکند.
گوهری‌راد توجه نکردن به مدارس دولتی را معضل دیگر آموزش و پرورش برشمرد و گفت: انگیزه معلمان مساله دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد، طرح رتبه‌بندی معلمان به دلیل برخی مشکلات نتوانست انگیزه را به معلمان بازگرداند و برخی معلمان توانمند از فواید این طرح باز مانده و برخی دیگر با سندسازی بهترین بهره را بردند.
یک معلم گلستانی نیز در این باره به ایرنا گفت: پیش‌نیاز و مهم‌ترین فاکتور حل مشکلات آموزش و پرورش بیش از هر شاخص دیگری، عشق و علاقه و ایمان به تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش است.
محسن نادعلی ادامه داد: یکی از ایرادهای آموزش و پرورش، بهره نبردن از ظرفیت یک گروه فکری دلسوز، نقاد، عاشق و عالم و آگاه بوده تا به دور از هر گونه حُب و بغض و به عشق ایران عزیز بخواهند چشم تیزبینی برای آموزش و پرورش باشند و نقایص و کمبودها و ایرادات و آسیب‌ها را به مدیریت تصمیم‌گیر در استان‌ها اطلاع دهند.
وی ادامه داد: در حال حاضر انواع مختلف مدارس در گلستان فعالیت می‌کنند که تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و برخی از این مدارس، مدرسه خاص هستند اما مگر چند درصد دانش‌آموزان امکان تحصیل در این مدارس خاص را دارند؟
در حال حاضر انواع مختلف مدارس در گلستان فعالیت می‌کنند که تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و برخی از این مدارس، مدرسه خاص هستند اما مگر چند درصد دانش‌آموزان امکان تحصیل در این مدارس خاص را دارند؟
این معلم گلستانی با طرح این پرسش که مدارس خاص بهترین و باتجربه‌ترین دبیران را دارند اما چند درصد دانش‌آموزان از این مدارس سهم‌می‌برند، تصریح کرد: در سال‌های گذشته برخی عوامل برای دانش‌آموزان تعیین شد که ناچار به تحصیل در برخی رشته‌ها شدند در حالی که علاقه‌ای به آن رشته نداشتند.
نادعلی تاکید کرد: مدارس، تحصیل دانش‌آموزان در رشته‌های مختلف انسانی، علوم تجربی و کار و دانش را براساس معیارهای خود تقسیم‌بندی می‌کنند که این اقدام کارشناسانه نبوده از سویی دیگر در صورت عادلانه بودن، بستر مناسب آموزشی و فرهنگی در تمامی مدارس استان فراهم نیست.
وی با بیان اینکه انتصاب مدیران و ورود کارشناسان به درون دستگاه تصمیم‌گیری آموزش و پرورش نباید متاثر از تغییر دولت‌ها و براساس نگاه سیاسی باشد، تاکید کرد: چگونه می‌توان فردی را بدون داشتن حتی یک روز سابقه معلمی به عنوان مدیر مدرسه منصوب کرد و یا فردی که به تازگی وارد آموزش و پرورش شده و تجربه چندانی از این حوزه ندارد به عنوان کارشناس تعیین می‌شود؟
معلم گلستانی متذکر شد: مدیران، راهبر و رهبر جریان آموزشی در مدرسه هستند و یک مدیر توانمند، لایق، خلاق و حرفه‌ای می‌تواند مدرسه را به محیط شکوفا، بالنده، زنده، پویا و جذاب تبدیل کند.
به گفته نادعلی؛ تا زمانی که به سمت حرفه‌ای‌گری و شایسته‌سالاری در جریان تصمیم‌سازی آموزش و پرورش حرکت نکنیم اُفت تحصیلی دانش‌آموزان گلستانی هر ساله بیشتر می‌شود.
وی مباحث فرهنگی را علت دیگر اُفت تحصیلی دانش‌آموزان گلستانی برشمرد و توضیح داد: کتاب و کتابخوانی و گفتگوهای علمی در گلستان از رونق افتاده و علم و دانش در صدر مجالس ما نیست، دانش‌آموزان زمانی به مدرسه و کلاس علاقه پیدا می‌کند که فضای فرهنگی استان در مسیر تکریم نخبگان و عالمان و ترویج فرهنگ علم و دانش قرار بگیرد.
به گزارش ایرنا، با وجود چنین مباحث و مشکلاتی، تلاش ما برای شنیدن اقدامات و عملکردهای آموزش و پرورش استان گلستان از زبان مدیرکل بی‌نتیجه ماند.