کاظم کوکرم امروز (سه شنبه) در گفتوگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا در مورد ماه گرفتگی ۲۸ شهریور توضیح داد: این ماهگرفتگی به نحوی رخ میدهد که در ایران فرصت زیادی برای رصد آن نداریم؛ بهویژه که در مناطق شرقی کشور این ماهگرفتگی جزئی دیده نمیشود، زیرا پیش از شروع ماه گرفتگی، ماه در این شهرها غروب میکند.
وی افزود: ماه در شهرهای مرکزی مانند تهران دقایقی بعد از شروع ماهگرفتگی غروب میکند و از شهرهایی مانند سنندج، کرمان، ایلام و کرمانشاه و ارومیه دقایق بیشتری از ماهگرفتگی را میتوانیم مشاهده کنیم. البته این ماه گرفتگی جزئی است، یعنی بخشهای کوچکی از ماه زیر سایه زمین میرود و گردی سایه زمین را بر لبه ماه میتوان دید. مناطق جغرافیایی مناسب برای این رصد ماهگرفتگی شامل آمریکا، اروپا و آفریقا است ولی در منطقه ما فقط ساکنان بخشی از غرب آسیا که شامل غرب ایران هم هست میتوانند آن را رصد کنند.
سردبیر اسبق مجله نجوم ادامه داد: لحظه وقوع ماه کامل یعنی لحظهای که ۱۰۰ درصد سطح ماه روشن میشود و ما به آن ماه کامل یا (full moon) میگوییم ساعت ۶ و ۴ دقیقه صبح روز ۲۸ شهریور رخ میدهد؛ یعنی دقیقا زمانی که ماهگرفتگی رخ میدهد لحظه ماه کامل را خواهیم داشت. از آنجا که ماه در ساعت ۱۶:۵۶ روز ۲۸ شهریور در نزدیکترین فاصله مداری خود از زمین قرار دارد که ۳۵۷ هزار و ۴۸۶ کیلومتر از زمین است، در نتیجه ابعاد ماه نسبت به سایر ماههای کامل اندکی بزرگتر است و برای همین از ماه بدر این ماه با نام ابرماه یا سوپرمون یاد میکنند که نسبت به سایر ماههای بدر بزرگتر است.
نکته جالبتر اینکه پیش از شروع ماهگرفتگی احساس میکنیم ماه کامل بزرگتر از بقیه اوقات دیده میشود؛ علت این است علاوه بر فاصله نزدیکتر ماه با زمین، چون خیلی به افق نزدیک است، به دلیل خطای دید بزرگتر از زمان عادی دیده میشود. همچنین نور ماه بدر پیش از شروع ماهگرفتگی هم به دلیل اینکه ماه به نزدیکتر است، در مجموع حدود ۱.۲۹ درصد روشنتر از سایر ماههای بدر است.
زمان وقوع ماهگرفتگی
کوکرم افزود: ماه گرفتگی به وقت ما در ایران ساعت ۵:۴۳ صبح چهارشنبه ۲۸ شهریور شروع میشود. از آنجا که طلوع آفتاب در تهران ساعت ۵:۴۹ دقیقه است؛ کمتر از ۷ دقیقه برای دیدن ماهگرفتگی فرصت داریم و ساعت ۰۵:۵۰ هم در تهران همین ماه غروب میکند. این زمان برای شهرهای غربی کشور بیشتر است. اوج ماهگرفتگی ساعت ۶:۱۴ دقیقه صبح به وقت ایران رخ میهد که در واقع برای بیشتر شهرهای ما آفتاب طلوع کرده و پایان ماهگرفتگی هم ساعت ۶:۴۵ دقیقه صبح چهارشنبه (۲۸ شهریور) رخ میدهد.
این روزنامه نگار علم ادامه داد: پس بنابراین زمان زیادی برای دیدن ماهگرفتگی در ایران نداریم؛ شهرهای غربی مناسب هستند، در جریان این ماهگرفتگی در کشورهای اروپایی، آفریقایی و آمریکایی مردم میبینند که سه و نیم درصد از سطح ماه در سایه زمین پنهان میشود؛ به معنای سادهتر شکل ماه در اوج این ماهگرفتگی شبیه به سیب گاز زده یا لوگوی اپل خواهد بود؛ گویی لبه ماه لبپر شده است.
کوکرم یادآور شد: این اولین ماه گرفتگی است که امسال در ایران میتوانیم ببینیم. ماهگرفتگی قبلی که در فروردین رخ داد به صورت نیمسایهای بود و از ایران قابل مشاهده نبود. ماه گرفتگی بعدی، بیست و چهارم اسفند ماه امسال ۱۴۰۳ رخ میدهد که از ایران دیده نمیشود. ماه گرفتگی بعدی که از نوع کلی است ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ رخ خواهد داد که از ایران به صورت کامل دیده خواهد شد.