به گزارش ایرنا، ماجرای مداخلات در عرصه و حریم باغ ۳۳ هکتاری رامسر و تداوم دست‌اندازی‌ها در این باغ مصداق عینی این بیت صائب تبریزی است که می‌گوید: «چون گذارد خشت اول بر زمین معمار کج، گر رساند بر فلک، باشد همان دیوار کج.»
در این ماجرا اقدامات خلاف ضوابط عرصه و حریم بافت‌های تاریخی از ۲ دهه پیش تا امروز کاملا مشهود است. از همان ۲۰ سال پیش که سازه مجتمع فرهنگی، در جریان یک فرآیند مغایر با ضوابط در عرصه این باغ تاریخی بنا و فشارهای غیرکارشناسی مانع جمع آوری‌اش شد تا همین چند هفته پیش که شهرداری رامسر پروژه‌ای با عنوان حوضچه آرامش را در دل باغ و روی رودخانه پلنگرود عملیاتی کرد، احیای باغ و پرونده ثبت‌جهانی مسیری اشتباه با مداخلات بسیار را طی کرده است.
مداخله در عرصه و حریم باغ و اقدامات اشتباه باعث شد که اخیرا شخص اول میراث فرهنگی کشور به ماجرا ورود و مهلت یک ماهه برای تعیین و تکلیف سرنوشت باغ و پرونده ثبت جهانی رامسر تعیین کند.
جای خالی اجماع برای هدف مشترک
بررسی ناکامی ۲ دهه‌ای در تعیین تکلیف باغ نشان می‌دهد که از گذشته تا امروز در شهرستان اجماع لازم برای حل موضوع وجود نداشت و مسوولان شهرستانی هم موفق نشدند گره ۲۰ ساله این بافت تاریخی و ارزشمند را باز کنند. مصداق این وضعیت نیز در روزهای اخیر به صورت اختلاف نظر بین مسوولان شهر و متولیان باغ در فضای رسانه‌ای مشاهده شد.
موضوع به اظهار نظر سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رامسر و انتشار اظهاراتی منتسب به شهردار از سوی برخی رسانه‌های مجازی شهرستان در واکنش به گفته‌های سرپرست اداره میراث فرهنگی رامسر مرتبط است.
ابوطالب علی‌پناه هفته پیش در نشست خبری، در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره اقدامات شهرداری برای عرصه باغ ۳۳ هکتاری عنوان کرد که شهرداری مسیر احیای باغ را اشتباه طی کرده است.
بنا به اظهارات علی‌پناه، شهرداری در حالی با جذب مشاور طرح مطالعاتی باغ را تهیه و تدوین کرد که طرح مطالعاتی تایید شده در کمیته فنی با نقشه عملیاتی و اجرایی که باید در وزارت میراث فرهنگی تایید شود، متفاوت است.
به گفته سرپرست اداره میراث فرهنگی رامسر، شهرداری قصد داشت در باغ ۳۳ هکتاری نهر آب ایجاد کند، اما کارشناسان فنی میراث فرهنگی به دلیل این‌که احداث نهر، موجب قطع درختان در مسیر آب می‌شد، با اجرای آن مخالفت کردند.
یک روز پس از انتشار این اظهارنظرهای علی‌پناه، در فضای مجازی شهرستان و برخی کانال‌های خبری اظهاراتی از قول شهردار رامسر منتشر شد که واکنش مستقیم به گفته‌های سرپرست اداره میراث فرهنگی این شهرستان بود.
شهردار رامسر اظهارات سرپرست میراث فرهنگی این شهرستان را خلاف واقع توصیف و اعلام کرد که شهرداری تمام مجوزهای لازم برای احیا و ساماندهی باغ را دارد.
علی امینی شاد، صبر و همراهی شهرداری را احترام به نظر، سلایق و تضاد آرای کارشناسان میراث فرهنگی برای بازنگری مجدد طرح توصیف کرده است.
یک باغ و ۲ هوا
هدف از این گزارش بررسی درستی یا نادرستی اظهارات مسئولان نیست. صرف نظر از این‌که این اظهارات تا چه اندازه درست یا نادرست باشد، موضوعی که به شکل برجسته‌ای به چشم می‌آید نبود توافق بر این موضوع و تداوم اختلاف‌نظرها بین مسئولان دستگاه‌های مرتبط با باغ و به ویژه این ۲ نهاد است.
تردیدی نیست که پرونده باغ ۳۳ هکتاری رامسر در ۲۰ سال گذشته به دلیل همین اختلاف‌ها و ناهماهنگی‌ها آسیب دید و روی دورِ باطل قرار گرفت.
به بیان ساده‌تر اگر مسیر درست بود، تا امروز نتیجه لازم به دست می‌آمد، باغ احیا می‌شد و مدت‌ها پیش پرونده ثبت جهانی رامسر نیز تعیین و تکلیف شده بود.
باغ ۳۳ هکتاری؛ هویت سرزمینی ایران
البته اختلاف نظرها پیرامون احیای باغ، دست‌اندازی‌ها و مداخلاتی که از گذشته تا امروز سبب شد باغ و پرونده ثبت جهانی رامسر روی دورِ باطلی قرار گیرد از زبانِ مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم چندی پیش در نشست رفع موانع احیای باغ ۳۳ هکتاری و در حضور وزیر به صراحت تشریح شد.
علی‌رضا ایزدی در این نشست، باغ ۳۳ هکتاری را عنصری ارزشمند توصیف مرد و افزود: این باغ فارغ از ارزشی که به لحاظ آثار ملموس و ناملوس دارد، به واسطه قرار گرفتن در خاستگاه کنوانسیون تا لاب‌های دنیا از ارزش جهانی برخوردار است.
او با یادآوری این‌که پرونده ثبت جهانی رامسر سال ۲۰۰۷ در فهرست موقت ثبت جهانی جای گرفت خاطرنشان کرد: این اتفاق مهم به دلیل دست‌اندازی‌هایی که در عرصه و حریم باغ رخ داده بود، با مشکل مواجه شد. در حالی که پرونده رامسر ویژگی‌های لازم و قابلیت ثبت جهانی را داشت به دلیل مداخلات گفته شده متاسفانه در فهرست دائم ما قرار نگرفت.
وی افزود: اسفند پارسال در نشست با شهردار و فرماندار رامسر چالش‌ها و موانع احیای باغ بیان شد و بر ضرورت داشتن یک طرح مطالعاتی، عملیاتی و اجرایی تاکید کردیم. در حال حاضر چنانچه پروژه‌ای در باغ اجرایی شده از شهرداری تقاضا داریم که نقشه‌ها را در اختیار ما قرار دهند، ما نیز در یک هفته بررسی و اظهارنظر نهایی را اعلام می‌کنیم.
این مقام مسوول گفت: مساله ما این نیست که متولی نگهداری از باغ چه نهادی است. مساله اصلی این است که باغ ۳۳ هکتاری به دلیل داشتن ویژگی‌های شاخص طبیعی و تاریخی ارزش ثبت جهانی دارد. این باغ آبروی جمهوری اسلامی محسوب می‌شود و باید بر اساس ضوابط عرصه و حریم آثار تاریخی حفظ و نگهداری شود.
ایزدی تصریح کرد: در نشستی که با شهرداری و متولیان احیای باغ داشتیم مطرح کردم، شما قصد دارید در داخل باغ نهری ایجاد کنید، اگر در مسیر نهر به یکی از درختان باغ برخورد کنید راه حلی دارید؟ ما نمی‌توانیم بدون حل کردن چنین مسائلی اقدامی در باغ انجام دهیم و از آن عبور کنیم. چراکه تک‌تک این درختان هویت‌های این باغ تاریخی هستند.
او با تاکید بر این‌که باغ ۳۳ هکتاری هویت سرزمینی ایران محسوب می‌شود خاطرنشان کرد: همه این چالش‌ها با گفت‌وگو قابل حل است، در غیر این‌صورت بدون شک باغ و رامسر متضرر خواهد شد.
ثبت جهانی رامسر و تلاش برای تحقق آن موضوع مشترکی که است که منافع آن برای تمام مردم رامسر است و همه از آن سود می‌برند. برای تحقق یک هدف مشترک به مسیر مشترک نیاز است و مسیرهای مخالف هم جز دورتر کردن راه و خدشه‌دار کردن به فرآیند تحقق هدف نتیجه دیگری ندارند. به نظر می‌رسد ببه دلیل حساسیت موضوع و اهمیت آن برای کشور حرکت در مسیر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مسیر تحقق اهداف و منافع مشترک این بافت تاریخی و پرونده ثبت جهانی را هموار می‌کند.
به گزارش ایرنا، باغ ملی رامسر موسوم به ۳۳ هکتاری به همراه هتل قدیم و خیابان تاریخی معلم عرصه‌هایی تاریخی به هم تنیده‌ای هستند که با شماره ثبت ۱۵۲۰ و ۱۵۲۱ ثبت ملی شدند.
باغ به دلیل این‌که هم‌زمان با ساخت هتل قدیم شکل گرفته، عرصه‌ای جداناپذیر از این بنای تاریخی و پرونده ثبتی است. به همین دلیل هرگونه مداخله و دست‌ساخته انسانی جدید به دلیل این‌که هویت و یکپارچگی این عرصه را تغییر می‌دهد، خلافِ ضوابط عرصه و حریم آثار تاریخی است و جایز نیست.
به گفته متولیان امر باغ ۳۳ هکتاری همراه با دیگر آثار تاریخی رامسر شامل هتل قدیم، کاخ مرمر، بلوار معلم و پژوهشکده مرکبات و منظر طبیعی این شهر در قالب یک پرونده قرار گرفتند و ضوابط عرصه و حریم بر آنها اعمال شده است.
باغ ۳۳ هکتاری رامسر کلید اصلی پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر است. باغی که طی سال‌های اخیر همواره بحث و اختلاف نظر درباره آن زیاد به گوش رسیده و طی روزهای اخیر نیز به دلیل آغاز عملیات اجرایی طرحی روی رودخانه پلنگرود از سوی شهرداری رامسر دوباره خبرساز شده است.
نگاهی به پیشینه چالش‌های این باغ نشان می‌دهد که بیش از یک دهه است باغ محبوب رامسری‌ها با موانع و سدهای مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند.
اوایل دهه ۸۰ عملیات ساخت مجتمع فرهنگی و هنری رامسر در قسمتی از این باغ آغاز شد و زخمی بر پیکر این عرصه طبیعی-تاریخی وارد کرد که هنوز هم بهبود نیافته است. مجتمعی که از همان گام‌های ابتدایی و پس از اجرای اسکلت فلزی مجتمع، طبق ضوابط میراث فرهنگی با ساخت آن مخالفت شد و پس از ۲ دهه هنوز هم تعیین تکلیف نشده است.
اوایل دهه ۹۰ نیز ساخت یک مجتمع تجاری در حریم باغ ۳۳ هکتاری اعتراض دوستداران میراث فرهنگی خبرساز شد و کش‌مکش‌هایی بین میراث فرهنگی و هیئت مدیره مجتمع به وجود آورد. اکنون نیز پس از یک دهه اجرای حوضچه آرامش روی رودخانه پلنگرود در دل باغ محل اختلاف نظر دوستداران میراث فرهنگی و شهرداری رامسر است.