به گزارش روز یکشنبه گروه علمی ایرنا از فرهنگستان علوم، محمدرضا مخبر دزفولی در هشتمین نشست مرجعیت علمی در فرهنگستان علوم اظهار کرد: مرجعیت علمی تک عاملی نیست، نمی‌توان به مرجعیت دست پیدا کرد و مدعی تمدن شد اما این مرجعیت، هویت نداشته باشد. مرجعیت غرب نیز نشانه های هویتی خاص خود را دارد. .بسیاری از متفکران در مرجعیت غرب اثرگذار بودند، نمی‌توان بدون نگاه معرفت شناسانه به مرجعیت دست پیدا کرد. باید مطالعات تطبیقی جامع انجام شود تا دریابیم که اتفاقات تاریخی علمی در ایران و جهان تحت تاثیر چه عواملی در کشور صورت گرفته است.
وی با اشاره به پیام انقلاب گفت: دیپلماسی علمی باید به صورت روان با جامعه جهانی صحبت کند و این به معنای استحاله شدن نیست باید از گفتمانمان استفاده کنیم و این پیام را به مردم جهان منتقل کنیم.
مخبر دزفولی با بیان اینکه توجه به علوم انسانی برای دستیابی به مرجعیت علمی ضرورت دارد، بیان کرد: آمارها و بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد که ایرانیان سومین کشور دارای استعدادهای برتر در جهان هستند، از طرفی دیگر دانشگاه‌ها برای جاگیری و استقرار نخبگان ظرفیت ندارند. برای اینکه بتوانیم نخبگان را در کشور حفظ کنیم باید دو مسیر را مدنظر قرار دهیم مسیر اول مربوط به افق گشایی در مرزهای جهانی دانش است و مسیر دوم جایگیری نخبگان برای حل مسائل کشور است.
باید راه برون رفت از مشکلات را پیدا کنیم زمانی که به راه برون رفت دست پیدا کنیم تصمیم گیران و مسئولان ناگزیر می‌شوند پیشنهادهای ما را بشنوند و بر اساس آنها عمل کنند.
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان نیز در این نشست درباره مرجعیت علمی و نخبگان و با اشاره به چیستی مرجعیت علمی بیان کرد: مرجعیت علمی مبتنی بر رشد علم و فناوری متشکل از تصویرسازی مناسب از رشد و عضویت در شبکه تبادلات علمی و فناوران است.
الهام یاوری، درباره چرایی مرجعیت علمی بیان کرد: مرجعیت علمی می‌تواند اقتدار سیاسی، اقتصادی، نفوذ فرهنگی، شکوفایی تمدنی را ایجاد و باعث شکست هیمنه استکبار جهانی شود.
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان گفت: مرجعیت داخلی مقدمه مرجعیت خارجی است. ایرانیان به ارزش علم و عالم توجه دارند و به روش تفکر علمی و فرایند تصمیم گیری علم پایه و منطقی تاکید دارند، دستاوردهای علم و فناوری کشور را مورد تاکید قرار می‌دهند و به هویت و رسالت جهانی ایران در حرکت عمومی علم به سمت کمال توجه دارند. اما برای دستیابی به مرجعیت علمی باید پیوست فرهنگی علم و فناوری و پیوست علم و فناوری تصمیم کلان ایجاد شود.
یاوری ادامه داد: رشد علم و فناوری با چاپ مقالات علمی، استنادی توسعه فناوری‌های نرم و سخت، تولید ثروت دانش بنیان و مشارکت در حکمرانی عالمانه ایجاد می‌شود. برای تصویرسازی درست در رشد باید رتبه در المپیادهای مختلف، تصویرسازی رسانه‌ای داخلی و خارجی، دیپلماسی عمومی نخبگان خارج از کشور و دیپلماسی رسمی هوشیار را مد نظر داشت.
رئیس سازمان استعدادهای درخشان دانش آموزی درباره چشم انداز سیاستی نهادهای نخبگانی در تمدن اسلامی و رویکردهای متناظر آن گفت: نهادهای نخبگانی محلی برای تربیت نیروی اثرگذار برای رفع نیازهای تمدنی هستند، در این مسیر باید شیوه‌های شناسایی، تامین امکانات، تامین مدل بهره ورانه رصد و پایش مدنظر باشد. همچنین نهادهای نخبگانی مسیر بهتر دسترسی استعدادهای کم برخوردار فراهم کنند، همچنین باید بستری برای جریان یافتن استعدادها به سمت موفقیت‌های بزرگ و در نتیجه ارتقاء اعتماد به نفس ایجاد شود. به کارگیری بهینه نخبگان که ماندگاری و اثرگذاری نخبگانی را در وطن تقویت کند، باید مد نظر باشد.
یاوری همچنین درباره ۱۴ مولفه اثرگذاری گفت: افزایش بهره وری و مدیریت، نوآوری در شیوه‌های تعلیم و تربیت، تولید ثروت از طریق نوآوری، ارتقای اعتماد به نقس ملی، تولید آثار ممتاز در مرز دانش، کمک به انتقال تحقیقات، گسترش نفوذ معنوی، مشارکت موثر در حل مسائل کشور، مشارکت موثر در امور مسئله شناسی، نوآوری نظری و احیای کرسی‌های نظریه‌پردازی، فرهنگ سازی و تبیین هویت اسلامی ایرانی، گفتمان سازی و فراگیرکردن مطالبات ملی، نظام سازی و اصلاح سبک زندگی و جریان سازی باید در مسیر مرجعیت علمی مدنظر باشد.
اصلاح بسترهای اصلی برای دستیابی به مرجعیت علمی
دکتر علی اکبر صالحی، معاون پژوهش فرهنگستان علوم در این نشست گفت: برای مرجعیت علمی باید بستر اصلی را اصلاح کنیم، فقط با توجه به برخی از مولفه‌ها نمی‌توانیم موفق باشیم.
وی ادامه داد: برای دستیابی مرجعیت علمی باید توجه درست به صدا و سیما و کانون‌های فرهنگی داشته باشیم همانطور که امام خمینی(ره) فرمودند صدا و سیما می‌تواند دانشگاه باشد، در این زمینه باید اقدامات فرهنگی در دستور کار باشد.
با جریان علمی جدید مواجه هستیم
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این نشست بیان کرد: ظرفیت نخبگان کشور متعدد است و باید اولویت‌های جامعه نخبگانی مورد توجه قرار گیرد در این اواخر با دو حادثه مواجه شدیم یکی از آنها حادثه لبنان بود، وقتی پیجرها منفجر شدند معنای جدید جنگی ایجاد شد، با ایجاد شرایط جدید و جریان علمی جدید مواجه هستیم که باعث ایجاد فاصله می‌شود.
سعیدرضا عاملی ادامه داد: در حادثه معدن طبس نیز همین جریان علمی جدید باید مد نظر باشد، امروزه در دنیا مدیریت معدن با تاکید بر هوش مصنوعی مورد توجه است، اکتشافات، بهره‌برداری و ریزش‌ها با تکیه بر هوش مصنوعی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. وقتی دیوایس‌ها به منابع مختلف نظیر معادن، ساختمان‌ها و غیره متصل می‌شود می‌توانند اتفاقات را پیش‌بینی کنند باید بر اولویت‌ها متمرکز شویم اینگونه می‌توانیم جلوی اتفاقات تلخ را بگیریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: بنابراین اثرگذاری جامعه نخبگانی نیاز به تعریف دارد که کجا می‌خواهیم اثرگذار باشیم. نخبگان اثرگذاری اجتماعی دارند اما هم اکنون با جابجایی اجتماعی مواجه هستیم. اتفاقاتی که در شبکه‌های اجتماعی افتاده و حضور افراد موثر که امتداد اجتماعی پیدا کرده‌اند، باعث شده اثرگذاری اجتماعی از سوی همه دنبال شود. اگر بتوانیم در فضای جدید برای اثرگذاری نخبگان تعریفی مناسب ارائه دهیم و راهبرد خاصی را طی کنیم می‌توانیم زمینه اثرگذاری بیشتر نخبگان را فراهم کنیم.
محمد هادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی خواستار توجه جدی به علوم انسانی در مرجعیت علمی شد. همچنین ناصر باقری مقدم رئیس گروه مطالعات راهبردی علم وفناوری فرهنگستان علوم عنوان کرد که باید نهادهای نخبگانی در همه سطوح با یکدیگر ارتباط سیستماتیک داشته باشند و برای مرجعیت شاخص‌های مشخصی تعریف شود. حسن ظهور، عضو پیوسته فرهنگستان علوم بر مولفه‌های اقتدار علمی و توجه به علوم انسانی در مرجعیت علمی تاکید کرد.