به گزارش ایرنا، علوم پایه که شامل رشته هایی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست شناسی است نقش مادر را برای علوم غیر پایه دارد و هر کشوری که در این علوم سرمایه‌گذاری کرده در حوزه علوم کاربردی نیز به موفقیت های متعددی دست یافته است.
در کشورهای توسعه یافته، علوم پایه و بنیادین از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار است و به عنوان پایه و بنیان توسعه و پیشرفت از آنها یاد می‌شود.
در سال‌های اخیر در کشور ما با نهادینه شدن تفکر دانش بنیان و تأکید بر لزوم حصول فناوری، ارزش افزوده و صرفه اقتصادی از علوم دانشگاهی، جایگاه رشته‌های فنی و مهندسی تثبیت شده است، اما شرایط و جایگاه علوم پایه با وضعیت مطلوب فاصله دارد.
خبرنگار ایرنا در این باره با سعدالله نصیری قیداری سرپرست جدید دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان گفت و گو کرده است.
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان از دانشگاه های برجسته کشور در رشته های علوم پایه است.
این دانشگاه دارای ۶ دانشکده فیزیک، شیمی، ریاضی، علوم کامپیوتر، علوم زیستی و علوم زمین است و حدود هزار دانشجو در آن تحصیل می کنند.
نصیری قیداری (متولد ۱۳۳۸ در شهرستان خدابنده زنجان) دانش آموخته رشته فیزیک از دانشگاه شیراز و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با مرتبه استادی است که بیش از ۶۰ مقاله علمی- پژوهشی در مجلات معتبر بین‌المللی به چاپ رسانده و همچنین پنج جلد کتاب تألیفی و ترجمه در زمینه فیزیک و اختر فیزیک دارد.
از سوابق اجرایی نصیری قیداری می‌توان به نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی در دوره هشتم، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو از ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷، ریاست دانشگاه شهید بهشتی از ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱، رئیس دانشکده علوم و معاون آموزشی دانشگاه زنجان در دهه ۷۰ و دبیر ستاد سال جهانی علوم پایه در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد.
ایرنا. راه تقویت نقش دانشگاه در تحقق توسعه علمی کشور را در چه می بینید؟
پیشرفت کشور غیر از توسعه علمی هیچ راه دیگری ندارد. در این سال هایی که تجربه کار علمی و اجرایی در مجلس و دولت را داشتم، به این رسیدم که هیچ راهی در دنیای پیچیده امروز غیر از پیشرفت علمی برای توسعه وجود ندارد. بنابراین اگر دولت ها توسعه را می فهمند باید از دانشگاهها حمایت کنند و به علم و دانش کمک کنند.
اگر ما روزی تمدن اسلامی داشتیم و امروز هم آرزو می کنیم تمدن اسلامی نوینی را داشته باشیم بدون تعارف باید شب و روز تلاش کنیم. برای توسعه و جلو رفتن باید تلاش کرد، هم تلاش فکری با بهره گیری از توان نیروی انسانی متخصص و هم صرف هزینه و بودجه برای این امور.
در دولت فعلی اعلام شده که تخصیص بودجه دانشگاهها در اولویت است و این نکته مهمی است. اگر بخواهیم جوانان نخبه را در کشور نگه داریم باید از آنها حمایت کنیم و این حمایت ها باید از سوی دولت و مجلس انجام شود.
ایرنا. نقش رشته های علوم پایه در فراهم کردن زمینه پیشرفت علمی چیست؟
من یک و نیم سال مسوولیت دبیری سال جهانی ستاد علوم پایه را بر عهده داشتم. یونسکو در سال ۲۰۱۹ تصویب کرد که سال ۲۰۲۲ سال جهانی علوم پایه باشد و این حاکی از مهم بودن علوم پایه است.
علوم پایه برای توسعه صنعت، فنون و علوم مختلف مهم است، منتها حامی توسعه این علوم به طور عمده بخش دولتی است.
رهبر معظم انقلاب تعبیر خیلی خوبی در اهمیت علوم پایه دارند، اینکه علوم پایه مثل پول ذخیره در بانک و علوم کاربردی مثل آن پول توجیبی است که می گیریم و خرج می کنیم.
ما باید متوجه بشویم که علوم پایه برای آینده کشور مهم است، اگر متوجه این موضوع نشویم، موتور محرکه توسعه علمی متوقف می شود.
ایرنا. چه چالش هایی پیش روی توسعه رشته های علوم پایه در کشور وجود دارد؟
متاسفانه در برنامه های توسعه گذشته به آن میزان که باید به علوم پایه توجه نشد. این موضوع در سیاست های ابلاغی بود ولی وقتی برنامه پنجم توسعه را می نوشتند خبری از توجه به علوم پایه در آن نبود.
در نقشه جامع علمی کشور به این نکته توجه شده ولی اینکه دولت باید به علوم پایه توجه کند، امر لازمی بوده و در خصوص علوم انسانی هم همینطور است، حامی اینها باید دولت باشد.
علوم کاربردی را بخش خصوصی حمایت می کند و حاضر است برای آنها هزینه کند اما در خصوص علوم پایه و علوم انسانی حمایت دولت ضروری است.
تجاری کردن دستاوردهای علوم پایه ممکن است زودبازده و در یک قدمی نباشد؛ سال ۱۹۰۰ که مکانیک کوانتوم کشف شد شاید ۵۰ سال هیچ کاربردی نداشت ولی امروز جایی نیست که مکانیک کوانتوم آنجا نباشد،تا جایی که در برنامه هفتم توسعه کشور هم به این مهم توجه ویژه ای شده است.
ایرنا. رویکرد شما در مسوولیت جدیدتان در دانشگاه علوم پایه زنجان چگونه خواهد بود؟
وظیفه رییس دانشگاه ایجاد فضای امن و آرام برای دانشجویان و اساتید است تا تمرکز بیشتری بر روی کارهای علمی داشته باشند.
اعتقادم بر این است که در دانشگاه آنچه مهم و تعیین کننده است، روسای دانشکده ها، مدیران گروهها و اساتید و دانشجویان هستند، چون کارهای علمی و آکادمیک بر دوش آنهاست.
رییس دانشگاه و تیم اجرایی یک نقش لجستیکی و پشتیبانی دارند، اینطور نیست که فکر کنیم رییس دانشگاه همه چیز و تیم اجرایی همه کاره دانشگاه است. همه کاره دانشگاه اساتید و دانشجویان هستند از این رو باید تلاش کنیم با وجود مشکلاتی که هست فضای امن و آرامی برای کارهای علمی ایجاد شود.