به گزارش ایرنا، از ۲۴ شهریور که وزیر میراث فرهنگی به رامسر آمد و برای تعیین تکلیف پرونده احیای باغ ۳۳ هکتاری ضرب‌الجل یک ماهه تعیین کرد، بارِ دیگر نگاهِ رامسری‌ها پس از ۲ دهه وعده و وعیدِ بی‌سرانجام، به این بافتِ تاریخی جلب شد و امیدها برای احیای آن دوباره جان گرفت.
این امیدواری درحالی شکل گرفت که این روزها فرصت یک ماهه برای تعیین تکلیفِ پرونده به پایان رسیده و برخی اقدامات نظیر تداوم عملیات ساختِ حوضچه آرامش در رودخانه پلنگ رود و برخی اظهارنظرهای غیر کارشناسی نشان می‌دهد، با وجود ورودِ شخصِ اول میراث فرهنگی کشور به این ماجرا و برگزاری دو نشست تخصصی با حضور کارشناسان ملی و استانی در شهرستان، دستِ کم یکپارچگی لازم در سطحِ مدیریتی متولیان شهرستانی این باغ وجود نداشته است و همین موضوع باعث شده که روندِ تعیین و تکلیف پرونده از مهلت تعیین شده عبور کند.
این ناهماهنگی‌ها در موارد گوناگون در اظهارات متولیان باغ به شکلِ برجسته‌ای به فضای رسانه‌ای کشیده شد و تداوم آن باعث شد افکار عمومی شهر به نبودِ هماهنگی میان طرف‌های ماجرا پی ببرند. باغ ۳۳ هکتاری فارغ از آنکه جنبه تاریخی و میراثی دارد، به دلیل اینکه در قلب شهر واقع شده و از دیرباز مکانی خاطره‌انگیز برای رامسری‌ها محسوب می‌شود، برای شهروندان این شهر اهمیت بالایی دارد و هرگونه تحرک و تصمیم‌گیری پیرامون آن واکنش آنها را در پی داشته است. ۳۳ هکتاری آنقدر برای رامسری‌ها اهمیت دارد که وعده احیای آن هر بارها در صدرِ شعارهای انتخاباتی نمایندگان مردم قرار گرفته است.
احیای باغ ۳۳ هکتاری و به جریان افتادن پرونده ثبت جهانی رامسر با موانع بزرگ‌تری همچون سازه مجتمع فرهنگی و خیابانی که باغ را به دو قسمت تبدیل می‌کند مواجه است، اما این‌بار بخشِ پررنگ ماجرا به اجرای عملیات اجرایی طرحی با عنوان حوضچه آرامش روی رودخانه پلنگ‌رود که از داخل باغ می‌گذرد، مرتبط است. طرحی که به گفته شهردارِ رامسر مجوز اجرا دارد و امضای مدیرکل میراث فرهنگی و مدیر وقت اداره شهرستان پای آن ثبت شده است. اما کارشناسان میراث فرهنگی این مجوز را ناکافی دانسته و معتقدند روند کار ناقص طی شده و طرح باید پس از تاییدِ استانی، در شورای فنی وزارتخانه مطرح و در صورت تایید در این شورا وارد فاز اجرایی شود.
رامسر، بازنده تلخِ اقدامات خارج از ضوابط میراثی
با این وجود در تمام این سال‌ها یک اختلاف نظر مشخص میان کارشناسان میراث فرهنگی و دیگر متولیان احیای باغ ۳۳ هکتاری به شکل برجسته‌ای مشهود بوده و است. اختلاف نظری که پیشینه دو دهه‌ای دارد. کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند بر اساس قانون هرگونه اقدامی در بافت‌های تاریخی از جمله باغ ۳۳ هکتاری میبایست بر اساس ضوابط عرصه و حریم آثار تاریخی و ثبت ملی انجام شود. گروهی هم در مقابل این دیدگاه قرار دارند و معتقدند ضوابط میراث فرهنگی مانع توسعه باغ ۳۳ هکتاری شده است. این اختلاف نظر آنقدر پررنگ و پافشاری بر نظرات غیرکارشناسی به اندازه‌ای ریشه‌دار است که علی‌رضا ایزدی مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی وطبیعی نیز چه در نشست بررسی موانع احیای باغ ۳۳ هکتاری و نشست تخصصی که در فرمانداری رامسر برگزار شد به آن واکنش نشان می‌دهد و می‌گوید: ما انتظار نداریم که شهرداری بدون داشتن منافع ودرآمدزایی مشخص سالی ۷ میلیارد تومان برای نگهداری از باغ هزینه کند. هیچ عقل سلیمی این وضعیت را نمی‌پذیرد. اما نحوه انتفاع باید بر اساس اصول و طرحی باشد که در مورد آن به توافق و تفاهم برسیم و از آن تخطی نکنیم.
ایزدی هرگونه تعلل و اختلاف‌نظر بدون پشتوانه کارشناسی را زمان‌بر و به زیان شهر می‌داند و اعلام می‌کند: به عنوان مسوول پیگیری این طرح موظف و مکلف هستم که نگاهِ جامعی داشته باشم. به این معنی که منافع شهرداری، منافع کلانِ شهری و اصل حفاظت وحراست از باغ را به عنوان عنصر اصلی شکل‌دهنده یک شهر تاریخی به نامِ رامسر در نظر بگیرم که قطعا این تاریخ مبتنی بر طبیعت هم هست.
ایزدی بر درک درست از اقلیم، تاریخ و عناصر این شهر تاکید کرد و افزود: اگر ادعای درک درست از وضعیت طبیعی و تاریخی این شهررا داریم نیاز است که در مسیری توافقی و تفاهمی حرکت کنیم تا به سرمنزل مقصود برسیم.
دودِ اختلاف‌نظرها در چشمِ رامسری‌ها
بازنشر این اظهارات همراه با پیشینه ماجرای باغ ۳۳ هکتاری دست‌مایه برخی رسانه‌های محلی رامسر قرار گرفت و در صفحه‌های مجازی مرتبط با شهرستان منتشر شد که بازخوردهایی همراه با نگرانی را در میان کاربران صفحه‌های مجازی مرتبط با این شهرستان برانگیخت.
در همین ارتباط یکی از کاربران با مرور اخبار منتشر شده از نشست کارشناسان میراث فرهنگی گفت:” با مطالعه این اظهارنظرها کاملا مشخص هست که شهرداری با میراث فرهنگی هماهنگ نیست، پرسش اینجاست که اعضای شورای شهر کجای این ماجرا هستند؟ آیا اصلا اهمیتی برای سرنوشت رامسر قائل هستند ؟”
کاربر دیگری هم در ادامه این پیام و تائید آن نوشته است” دقیقا همینطور است، باغ ۳۳ هکتاری امانتی در دست مردم و مسئولین است. و بهترین کار این است که به جای مخالفت با نظرات کارشناسی بر اساس ضوابط حفظش کنند. قطعا مردم پشتیبان آنها خواهند بود “
شهروند دیگری نیز با ارسال جزئیات پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی و تاریخی رامسر شامل، باغ ۳۳ هکتاری، هتل قدیم، کاخ مرمر،بلوار معلم و پژوهشکده مرکبات و منظر طبیعی شهر گفت: هویت رامسر با این موارد که گفته شده و جزوی از پرونده ثبت جهانی منظرطبیعی و تاریخی رامسر است برای شهروندان و گردشگران معنا پیدا می‌کند ، حداقل کاری که می‌توان برای باغ و رامسر انجام داد این است که با طرح و نقشه کارشناسی احیا و سپس برای ثبت جهانی آن اقدام شود. بدون شک مردم پای کار خواهند بود و از متولیان آنحمایت می‌کنند”
یکی دیگر از اهالی رامسر به اقدامات شهرداری در عرصه باغ ۳۳ هکتاری اشاره کرد” به نظر می‌رسد شهرداری و شورا در عمل به تعهدات ومهلت یک ماهه برای تعیین و تکلیف پرونده ثبت جهانی سنگ اندازی می‌کنند تا رامسر ثبت جهانی نشود؟؟ او در ادامه به هزینه ۷ میلیاردتومانی برای نگهداری باغ هزینه واکنشی طنز آمیز نشان داد و گفت: هزینه دونگهبان دو علف‌تراش هفت میلیارد است؟ هزینه نگهداری کاخ موزه گلستان این میزان نیست!؟!؟
جای خالی شهردار رامسر در نشست تخصصی با مدیرکل ثبت آثار وزارت میراث فرهنگی
شهروند دیگری نیز نبود شهردار رامسر در جلسه تخصصی ۱۷ مهر که با حضور علی‌رضا ایزدی مدیر کل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی و محسن باستانی معاون مدیرکل میراث فرهنگی استان که در فرمانداری رامسر برگزار شد، دست‌مایه نقد قرار داد. منظور او مصاحبه معاون مدیرکل میراث فرهنگی مازندران بود، محسن باستانی در مصاحبه‌ای با خبرنگار ایرنا" نگاهِ شهردار رامسر برای توسعه شهر را مثبت ارزیابی کرد و با اشاره به غیبت شهردار رامسر در جلسه روز ۱۷ مهر، گفت: علاقه‌مند بودیم که شهردار در این نشست حضور می‌یافت و دیدگاه‌های خود را مطرح می‌کرد. میراث فرهنگی به دنبال آن است که رامسر را به شهر جهانی تبدیل کند. بدون شک در این مسیر کم و کاستی‌های وجود دارد که برای رسیدن به این هدف باید همگی در مسیر مشترک با نگاه‌های مشترکی قرار گیریم.
این شهروند در واکنش به صحبت‌های باستانی پیرامون شهردار رامسر و غیبت او نوشت" به نظرم آقای باستانی از افعال معکوس استفاده کردند. اگر نگاه مدیریت شهری به این موضوع مهم مثبت بود که حداقل در جلسه شرکت و در ادامه، توضیحات فنی و مجوزهای مربوطه که باعث مغایرت شده را به کارشناسان ارایه می‌کردند. این درحالی است که به مهلت یک ماه هم توجه نکردند. ضمن اینکه در چنین شرایطی باید در اجرای سازه‌های جدید مثل حوضچه آرامش به مطالبه‌گری مردم و حساسیت‌های بافت تاریخی توجه و هزینه‌های جدید روی دوش مردم نگذارند. ای کاش وقتی توان اجرایی کاری را در خود نمی‌بینیم حداقل ادعای انجام دادن آن کار را هم در خود سرکوب کنیم.
راهِ توسعه رامسر را خارج از بافت تاریخی جست‌و جو کنید
در نگاه و نظر برخی شهروندان دیگر نیز می‌توان مخالفت آنها با هرگونه با تغییر و تحول باغ، خلاف ضوابط میراث فرهنگی را مشاهده کرد. یک کاربر در واکنش به این ادعا که برخی ضوابط میراث فرهنگی را مانعِ توسعه باغ ۳۳ هکتاری و رامسر می‌دانند گفته است” بهتر نیست این چند هکتار را از دستور توسعه خارج کنید!؟ مکان‌های دیگری که خارج از بافت تاریخی نیازمند توسعه هستند را توسعه دهید. بدون شک کسی مخالف رسیدگی به باغ نیست اما هرگونه دستکاری باغ مترادف با تغییر ماهیت و نقض قوانین میراثی است، افکار توسعه‌ای را در جای دیگری پیاده کنید.”
شهروندی دیگری هم مستقیم شهرداری رامسر را خطاب قرار می‌دهد. او که به نظر ذهنیت خوبی از اقدامات شهرداری ندارد در واکنش به این ادعا نوشته است ” لازم نیست شهرداری به این باغ زیبا دست بزند. طی سال های گذشته باغ به واسطه چنین دست‌اندازی‌هایی نابود شده. لطفا شهرداری تا تائید طرح و نقشه از سوی میراث فرهنگی هرگونه فعالیت و دستکاری در باغ را متوقف کند.
نابلدی
کاربر دیگری متولیان نگهداری باغ را ناکارآمد و نابلد دانسته و در پیامی گفته:” متاسفانه این باغ دست کسانی قرار گرفته که راهکارِ استفاده درست از آن را نمی‌دانند. حتی اگر باغ طبق نقشه قدیم بازسازی می‌شد، با چالش‌های فعلی مواجه نبودیم.
رامسری دیگری هم در واکنش به این ادعا که باغ به دلیل ضوابط میراثی شرایط نامناسبی دارد و میراث فرهنگی را عامل عقب‌ماندگی باغ عنوان کرده به حالت عامیانه‌ای نوشته است” نه رفیق این باغ زشت و بدردنخور نیست. هرگونه دست‌اندازی به آن مترادف تکه تکه شدن و از بین رفتن هویت و یکپارچگی این اثرتاریخی است.”
به باغ ۳۳ هکتاری دست نزنید
بررسی پیام‌های متعدد شهروندان رامسری در فضای مجازی مرتبط با این شهرستان نشان می‌دهد نگرانی پیرامون دست‌اندازی به باغ و بیمِ از بین رفتن یکپارچگی آن در ذهنشان پررنگ است و کلید واژه” به باغ دست نزنید” به شکل برجسته‌ای در عمده پیام‌ها خودنمایی می‌کند. گویی حتی از احیای باغ برابر ضوابط میراث فرهنگی هم هراس دارند می‌خواهند باغ به همین شکل نگهداری و حفاظت شود.
در همین پیوند یک شهروند رامسر نوشته است” باغ همینطور بکر و دست‌نخورده بمونه خیلی بهتره، چند سال هست که سازه زنگ زده مجتمع فرهنگی را خلاف ضوابط در داخل باغ ساختید و تخریب هم نمی‌کنید."
کاربر دیگری هم که به نظر می‌رسد از اساتید رشته معماری است در پیامی نسبتا طولانی دستکاری باغ برخلاف ضوابط میراث فرهنگی ابراز نگرانی کرده و گفته است” گاهی باستان‌شناسان اثری را از دل خاک بیرون می‌آورند، مطالعات روی آ« انجام می‌شود، اما چون امکان حفظ آن وجود ندارد به جایی که مدفون بوده برمی‌گردانند. رامسر با این محوطه تاریخی در داخل و خارج از کشور شناخته می‌شود. صدمه به این بافت تاریخی برای رامسر گران تمام می‌شود.”
پیام‌های کوتاه دیگری هم با مضمون پرهیز از دستکاری به باغ وجود دارد” توسعه باغ را نخواستیم، دست نزنید. باغبان خوبی برای باغ تاریخی‌مان نبودیم. باغ باید باغ باقی بماند. خواهش می‌کنم با این یک مورد در شهر کاری نداشته باشید. حتی صحبت پیرامون آن هم مخرب است. کاربری هم با بیان اینکه عده ای با بیان چنین صحبت‌ها و مخالفت‌هایی قصد تصرف باغ را دارند به دست‌اندازی به باغ اعتراض کرده است.
رامسری‌ها یکصدا برای ثبت جهانی
کاربران دیگری هم هستند که معتقدند هرگونه اقدامی که پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر را تهدید کند،جایز نیست و گناهی نابخشودنی محسوب می‌شود و در همین ارتباط نوشته است” ثبت‌جهانی توسعه اجباری را درپی دارد. هرگونه تصرف در باغ قبل از ثبت جهانی منظر طبیعی و تاریخی رامسر گناهی نابخشودنی‌ست. همه جایرامسر که تصرف شده، بهتر است عده‌ای غیر رامسری دست از سر همچنین چند هکتار بردارند.
به گزارش ایرنا، در نشست رفعِ موانعِ احیای باغ ۳۳ هکتاری سید رضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی اعلام کرد که طرف‌هایماجرا در استان و شهرستان به مدت یک هفته وضع موجود باغ که بخش مهمِ پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی و تاریخی محسوب می‌شودبررسی و این پرونده را به همراه مواضع دیگر طرف‌های ماجرا مانند شهرداری رامسر به وزارتخانه ارسال کنند. سید رضا صالحی امیری در آنن نشست تاکید کرد که مسوولان محلی و استانی باید طی یک صورت‌جلسه رسمی مواضع خود پیرامون باغ را تدوین و ارسال کنند. سپسدر جلسه‌ای مشترک و تخصصی با حضور نماینده مجلس، استاندار و متخصصان در وزارتخانه نتیجه نهایی اتخاذ می‌شود که همه بایداز نتیجه آن نشست پیروی کنند، در غیر این‌صورت پرونده رامسر بایگانی می‌شود.
از زمان انتشار این خبر، دو نشستِ تخصصی با حضور کارشناسان شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان و نشستی دیگر باحضور علی‌رضا ایزدی مدیرکل ثبت آثار مدیرکلی ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی در فرمانداری رامسر برگزار شد. نشست‌هایی پیاپی که نشان می‌دهد دستِ کم تعیین و تکلیف این موضوع از سوی وزارت میراث فرهنگی به صورت جدی دنبال شده است.
باغ ملی رامسر موسوم به باغ ۳۳ هکتاری به همراه هتل قدیم و خیابان تاریخی معلم عرصه‌های تاریخی به هم تنیده‌ای هستند که با شماره ثبت ۱۵۲۰ و ۱۵۲۱ ثبت ملی شدند. باغ به دلیل اینکه هم‌زمان با ساخت هتل قدیم شکل گرفته، عرصه‌ای جداناپذیر از این بنای تاریخی و پرونده ثبتی است. به همین دلیل هرگونه مداخله و دست‌ساخته انسانی جدید به دلیل اینکه هویت و یکپارچگی این عرصه را تغییر می‌دهد، خلافِ ضوابط عرصه و حریم آثار تاریخی است و جایز نیست.
به گفته متولیان امر، باغ ۳۳ هکتاری همراه با دیگر آثار تاریخی رامسر شامل هتل قدیم، کاخ مرمر، بلوار معلم و پژوهشکده مرکبات و منظر طبیعی این شهر در قالب یک پرونده قرار گرفتند و ضوابط عرصه و حریم برای آن اعمال شده است. پس از ارسال پرونده برای ثبت در فهرست آثار جهانی به یونسکو، مداخله‌ها و آسیب‌های گفته شده مورد ایراد کارشناسان یونسکو قرار گرفت و از سال ۲۰۰۷ تا امروز این پرونده تا زمانِ رفع و به حداقل رسیدن مداخلات در فهرست موقت یونسکو قرار دارد.