گروه جامعه ایرنا - مادر شدن یکی از بهترین رخدادها برای بروز عواطف انسانی است؛ مادر برای رسیدن به این حس زیبا ۹ ماه رنج بارداری و سرانجام هم درد زایمان را به جان می خرد تا شاهد در آغوش کشیدن فرزندش باشد و یک لبخند او تمام رنج ها و مشقت های را برای او قابل تحمل می کند.
درد زایمان یکی از شدیدترین دردهایی است که زنان در طول سال های عمر خود تجربه می‌کنند اما برخی از مادران بدون داشتن دلیل موجه و فقط برای رهایی از درد زایمان جراحی و روش‌های غیرطبیعی می دهند؛ به همین خاطر سال‌هاست که زایمان طبیعی در بین بانوان اقبال خود را از دست داده و سزارین جایگزین این شیوه شده است؛ موضوعی که مطالعات نشان می دهد فقدان آگاهی و اطلاع‌رسانی ناکافی یکی از مهمترین دلایلی است که بانوان بدون داشتن عارضه، مشکل یا بیماری خاصی به این سمت سوق داده شده‌اند.
در زمان حاضر ۵۶ درصد از زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام می شود، به اعتقاد کارشناسان زایمان طبیعی بهترین روش است اما گاهی شرایط عادی نیست و در آن زمان برای نجات جان مادر یا جنین، عمل سزارین انجام می‌شود.
تعدادی از مادران فکر می‌کنند چون زایمان طبیعی درد دارد و در سزارین به خاطر بی‌هوشی و بی حسی دردی وجود ندارد، درصد سزارین‌ها بالا رفته و در برخی موارد بالای ۹۰ درصد به این روش وضع حمل می کنند در حالی که در سزارین، پزشک ۸ لایه از شکم را برش می‌زند تا به داخل رحم رسیده و جنین را خارج کند، البته به این موضوع باید دو برابر بودن میزان خونریزی و زمان بر بودن بهبودی و عوارض پس از آن را هم اضافه کرد.
همچنین در عمل سزارین اختلالاتی مانند چسبندگی های داخل شکمی و چسبندگی چربی روده و مثانه به جدار رحم وجود داد ضمن اینکه چسبندگی جفت به جدار رحم در سزارین چندین برابر زایمان طبیعی است و عوارض زیادی برای مادر ایجاد می‌کند.
ترس بی‌جا از زایمان طبیعی یا همان فوبیای زایمانی به دلیل اطلاعات غلطی که یک دختر جوان از مساله زایمان دارد درصد سزارین را بالا برده و آنچه مسلم است اینکه ارائه اطلاعات درست درباره شیوه زایمان طبیعی و مضرات ناشی از انجام عمل سزارین برای بانوان باید تبیین شود.
در سراسر جهان برای کنترل و کاهش ترس از زایمان طبیعی مداخله های متعددی از جمله رفتار درمانی شناختی، تکنیک‌های آرام سازی، انواع مختلف مشاوره روانشناسی، کلاس‌های آمادگی زایمان، یوگا و برنامه های آگاهی سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
زایمان در آب
هر مادری حق دارد زایمانی بی‌درد داشته باشد و زایمان در آب یکی از روش‌هایی است که تحمل مادران را در طول وضع حمل افزایش می‌دهد و کاهش استرس و عوارض را به دنبال دارد؛ از این رو امروزه روش هایی مانند زایمان در آب برای کاهش درد زایمان پیش بینی شده است.
زایمان در آب در کشورهای پیشرفته دنیا مانند آلمان، آمریکا، استرالیا، کانادا و فرانسه انجام شده و اکنون نیز در برخی بیمارستان‌های ایران ارائه می‌شود و مورد استقبال مادران نیز قرار گرفته است.
به اعتقاد متخصصان زنان و زایمان، مادری که زایمان در آب را انجام می دهد، ترس، خشم و اضطراب از زایمان برای او کاهش یافته و حس پذیرش نوزاد در وی افزایش می یابد؛ اثرات آرام بخشی، اطمینان بخشی و لذت بخشی که آب به وی می دهد، نیز برای تقویت روحیه مادر در ایام پس از زایمان تاثیر مثبت دارد.
زایمان در آب به دو روش است؛ روش اول «سیر لیبر در آب» یعنی خانم باردار در هنگام دردهای فعال زایمانی وارد آب شده و تحمل درد برایش آسان‌تر می‌شود؛ روش دوم «زایمان در آب» است که در این روش خانم باردار در آب می‌ماند و زایمان به طور کامل در آب انجام و نوزاد زیر آب متولد می‌شود.
البته باید گفت که برای زایمان در آب باید مادران باردار پیش از موعد زایمان آموزش‌های لازم را ببینند.
زایمان در آب هنوز در کشور در حد انتظار نیست و ضرورت دارد اطلاع رسانی کاملی در این زمینه به مردم صورت گیرد تا مادران باردار بیشتر با زایمان طبیعی از جمله زایمان در آب و همچنین فرآیند آن آشنا شوند تا آمار زایمان به روش سزارین نیز کاهش یابد.
انتخاب زایمان بی درد داوطلبانه است
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه شیوه زایمان در آب در ۲۶ بیمارستان این سازمان در سراسر کشور انجام می شود، گفت: زایمان برای زنان منجر به درد شدید می شود بنابر این حق مادر است که زایمان طبیعی بدون درد داشته باشد و انتخاب زایمان بی درد داوطلبانه است.
مهدی اسلامی افزود: انواع روش‌های بی درد و کم درد برای زایمان طبیعی وجود دارد که به دو دسته کلی دارویی و غیر دارویی تقسیم می شود؛ در روش غیر دارویی مادر دردهای زایمان را در وان آب گرم می گذراند و اغلب برای زایمان به خارج از آب منتقل می‌شود.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه استفاده از آب گرم به عنوان یک روش تسکین‌دهنده و آرام‌بخش در زمان زایمان مورد تأیید قرار گرفته است، تاکید کرد: تحقیقات نشان داده است که استفاده از آب در مراحل بعدی زایمان می‌تواند انرژی مادر را افزایش دهد.
وی گفت: شناور بودن در آب می‌تواند باعث افزایش انقباضات موثرتر رحم و بهبود گردش خون شود که منجر به ارسال بهتر اکسیژن به عضلات رحم، کاهش درد برای مادر، و ارسال اکسیژن بیشتر به جنین می‌شود.
وی افزود: همچنین، غوطه‌وری در آب می‌تواند به کاهش فشار خون بالا ناشی از اضطراب کمک کند و هنگامی که درد زایمان به صورت فیزیکی آرام شود مادر می‌تواند از نظر ذهنی استراحت کند و توانایی بیشتری برای تمرکز بر روی فرایند زایمان داشته باشد، از آنجا که آب حس محرمانگی بیشتری ایجاد می‌کند می‌تواند کمرویی، اضطراب، و ترس را هم کاهش دهد.
ابلاغ راهنمای چگونگی انجام زایمان در آب به همه مراکز درمانی
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی تصریح کرد: با استناد به راهنمای کشوری، ارائه خدمات مامایی و زایمان اداره سلامت مادران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، راهنمای چگونگی انجام زایمان در آب به همه مراکز درمانی دارای بلوک زایمان ابلاغ شده است، اما برخی از بیمارستان ها این شرایط را مهیا نکرده اند.
اسلامی ادامه داد: آشنایی با انواع روش های زایمان بی درد در کلاس های آمادگی برای زایمان توسط ماما به مادران باردار و خانواده آنها انجام می شود و این کلاس ها در تمام مراکز ملکی بستری سازمان تامین اجتماعی برای بیمه شدگان تامین اجتماعی به صورت رایگان برگزار می شود.
راهنمای چگونگی انجام زایمان در آب به همه مراکز درمانی دارای بلوک زایمان ابلاغ شده است، امابرخی از بیمارستان ها این شرایط را مهیا نکرده اند.
وی گفت: مادران باردار با مراجعه به درمانگاه مامایی بیمارستان‌های ملکی سازمان تامین اجتماعی دارای بلوک زایمان می‌توانند در خصوص شرکت در کلاس‌های آمادگی برای زایمان اطلاعات لازم را کسب کنند.
وی افزود: استفاده از انواع روش های زایمان بی درد و کم درد از جمله استفاده از وان آب گرم باید توسط متخصص زنان و زایمان و ماما انجام شود و بر حسب شرایط مادر و جنین به وی اجازه این کار در زمان زایمان داده خواهد شد و در صورت انجام آن، در تمامی مراحل همسر یا عضوی از خانواده به درخواست مادر، در کنار وی حضور خواهد داشت.
انجام ۱۴۶۸ مورد زایمان در آب در سال گذشته/کدام یک از بیمارستان‌ها خدمات ارائه می‌دهند
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی گفت: در بیمارستان‌های ملکی این سازمان طی سال گذشته هزار و ۴۶۸ مورد زایمان در آب (به مفهوم گذراندن دردهای زایمان در وان آب گرم) انجام شده است.
اسلامی ادامه داد: تاکنون امکانات زایمان در آب در بیمارستان‌های ملکی سازمان تامین اجتماعی شامل اصفهان(نجف آباد) - بیمارستان حضرت فاطمه الزهرا(س)، بوشهر - سلمان فارسی، بوشهر(دشتستان) - مهر برازجان، تهران - بیمارستان آیت اله کاشانی، تهران(شهریار) بیمارستان شهریار، تهران(اسلامشهر) بیمارستان امام رضا(ع)، تهران(ورامین) - بیمارستان شهدای ۱۵ خرداد و خراسان شمالی(بجنورد) بیمارستان ثامن الائمه (ع) انجام می‌شود.
وی گفت: همچنین در بیمارستان‌های خراسان رضوی(تربت حیدریه) بیمارستان رازی، خوزستان(اهواز) بیمارستان امیرالمومنین (ع)، خوزستان(بهبهان) بیمارستان شهید مصطفی خمینی، خوزستان(ماهشهر) بیمارستان امام موسی کاظم (ع)، سمنان - بیمارستان شفا، سیستان و بلوچستان(زاهدان) بیمارستان تامین اجتماعی زاهدان، فارس(شیراز) بیمارستان شهید دکتر بهشتی و قم - بیمارستان امام رضا (ع) خدمات زایمان درآب به مادران باردار ارائه می شود.
وی افزود: بیمارستان‌های کردستان(سنندج) بیمارستان تامین اجتماعی سنندج، کردستان(سقز) بیمارستان تامین اجتماعی سقز، کرمانشاه - بیمارستان حضرت معصومه (س)، گلستان(گنبد کاووس) بیمارستان خاتم الانبیا(ص) گنبد کاووس، مرکزی(اراک) بیمارستان امام خمینی (ره)، مرکزی(ساوه) بیمارستان شهید دکتر چمران، مرکزی(شازند) بیمارستان تامین اجتماعی، هرمزگان(بندرعباس) - بیمارستان خلیج فارس و همدان - بیمارستان آتیه نیز از دیگر بیمارستان‌های تامین اجتماعی هستند که خدمات زایمان درآب را ارائه می دهند.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی گفت: دربین این بیمارستان ها بیشترین موارد انجام زایمان در آب در بیمارستان های سلمان فارسی بوشهر، مهر برازجان و ثامن الائمه (ع) بجنورد در خراسان شمالی انجام شده است.
وی در ادامه به آمار زایمان های طبیعی و سزارین طی سه سال گذشته اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۱۰۶ هزار و ۹۰۳ زایمان انجام شد که از این تعداد، ۶۰ هزار و ۱۲۷ زایمان طبیعی و ۴۶هزار و ۷۷۶ زایمان هم به روش سزارین انجام شده است.
اسلامی با اشاره به اینکه همچنین سال ۱۴۰۱ در مجموع ۱۰۶ هزار و ۲۴۸ زایمان انجام شد که از این تعداد زایمان، ۵۹ هزار و ۳۷۶ زایمان طبیعی و ۴۶ هزار و ۸۷۲ زایمان هم به روش سزارین انجام شد، یادآورشد: در سال گذشته در مراکز درمانی سازمان تامین اجتماعی در مجموع ۱۰۷ هزار و ۴۳۹ زایمان انجام شد که از این تعداد زایمان، ۵۹ هزار و ۵۰۵ زایمان طبیعی و ۴۷ هزار و ۹۳۴ زایمان هم به روش سزارین انجام شده است.