به گزارش ایرنا، اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیان‌های جدی و خطرناک جسمی از جمله ابتلا به بیماری‌های عفونی واگیردار همچون ایدز و هپاتیت، می‌تواند بستر را برای عوارض و مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی مانند افزایش جرایم مرتبط با مواد مخدر، جنایت، سرقت و فقر نیز فراهم سازد.
کشور ایران به لحاظ جغرافیایی در کنار بزرگ‌ترین منبع تولید مواد مخدر قرار دارد. احتمال روی آوردن به انواع مخدرها در نوجوانان سیگاری و الکلی، بسیار زیاد است و اعتیاد در بین نوجوانان و دانش آموزان یکی از چالش هایی است که در حال حاضر وجود دارد و با توجه به آسیب هایی که می تواند برای نوجوانان داشته باشد باید پیشاپیش از آن پیشگیری و در صورت ابتلا، آن را کنترل کرد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: اکنون بیش از ۶۰۰ مرکز سرپایی ترک اعتیاد، ۳۰ مرکز شبانه‌روزی برای ترک اعتیاد داوطلبانه و ۱۷ مرکز ترک اجباری برای معتادان متجاهر در این استان فعالیت دارند و ۶ هزار معتاد در مراکز شبانه‌روزی ترک اعتیاد مشهد نگهداری می‌شوند.
علی زندی افزود: آموزش نوجوانان در پیشگیری و مبارزه با اعتیاد، باید از موضوعات مهم مدارس باشد، یک آموزش استاندارد و هدفمند در زمینه پیشگیری از اعتیاد باید از مقاطع ابتدایی تحصیل آغاز شود به گونه ای که مربیان مربوطه بحث پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر را به دانش آموزان آموزش دهند و آنها را با خطراتی که در کمین آن‌هاست آشنا کنند.
وی ادامه داد: علاوه بر این آموزش مهارت های زندگی باید مورد توجه مربیان آموزشی قرار گیرد. در واقع می توان گفت اگر این آموزش ها همزمان با هم صورت گیرد، می تواند تا حد زیادی دانش آموزان را در برابر اعتیاد واکسینه کرد.
وی با بیان اینکه اعتیاد یک پدیده چندوجهی است و مواد مخدر به اشکال مختلف تولید می شود، افزود: هیچ بیماری مسری مثل اعتیاد به جامعه و خانواده ضربه نمی‌زند و باید پیشگیری از اعتیاد اولویت همه سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی باشد.
نایب رییس کانون کشوری درمانگران اعتیاد با بیان اینکه اعتیاد اساسا یک بیماری مزمن و عود کننده است، افزود: دلیل اعتیاد را باید در ریشه های زیستی، روانی و اجتماعی و همچنین مسایل روحی، روانی، بیولوژی و ژنتیکی افراد جستجو کرد.
دکتر بیتا میرزایی افزود: علل اعتیاد بستگی به سطح اقتصادی خانواده ها متفاوت است و والدینی که دچار سوءمصرف مواد هستند، می توانند الگوی نامناسبی برای فرزندان باشند.
رییس انجمن صنفی مراکز درمان اعتیاد خراسان رضوی ادامه داد: دانش آموزان و نوجوانان با توجه به مشخصات ویژه ای که دارند که جزو گروه های آسیب‌پذیرتر در ابتلا به اعتیاد هستند و باید به آنان توجه خاص‌تری وجود داشته باشد.
وی اظهار کرد: این گروه به دلیل استقلال طلبی، کنجکاوی، حس هیجان خواهی و پیروی از گروه‌های هم‌سال و به موازات آن بی اعتمادی و فاصله ای که ممکن است میان آنها با والدین ایجاد شده باشد، بیشتر در معرض خطر مصرف مواد هستند و هدف اصلی توزیع کنندگان و فروشندگان مواد قرار گیرند.
دکتر میرزایی افزود: بحث احساس خوب در مقابل احساس بهتر، از دیگر عوامل رو آوردن به مواد مخدر است. نوجوانان به دنبال رسیدن به احساسی هستد که بهتر از احساس فعلی و هیجان انگیزتر باشد و مرتب دنبال چیز جدیدی هستند تا هیجان خود را تخلیه کنند و در دختران نیز حالت اضطراب و افسردگی می‌تواند علت گرایش به مصرف باشد چون لذت کاذب و غیرطبیعی برای آنان ایجاد می‌کند.
این پزشک درمانگر و پژوهشگر حوزه اعتیاد گفت: دانش‌آموزان و نوجوانان از نظر تجربه و دریافت ذهنی و اجتماعی به حدی از رشد نرسیده اند که بتوانند ارتباط بین فعالیت حال و آینده خود را ببینند و در مورد اثرات فعالیت‌های زمان حال خود برای آینده، پیش‌بینی و تدبیر لازم را داشته باشند.
وی افزود: از طرف دیگر محیط آموزشی و تربیتی هم در تبیین شخصیت نوجوانان و دانش آموزان اثرگذار است و با توجه به اینکه ارتباط با گروه‌های هم‌سال، در این سن بعد از خانواده اهمیت بالایی دارد، هر نابسامانی که در آنجا شکل گیرد خطر شکل‌گیری گروه‌های آسیب‌پذیر در بین هم‌سالان نیز افزایش پیدا می‌کند.
دکتر میرزایی ادامه داد: بر همین اساس اگر اولیای مدرسه، مشاور و معلم شناخت کافی از علل موثر در گرایش و علل اعتیاد به مواد مخدر نداشته باشند، ممکن است واکنش‌هایی بروز دهند که این واکنش‌ها منجر به سوق دادن بیشتر دانش‌آموز به سمت مواد شود به همین علت باید آموزش لازم را ببینند تا بتوانند افراد مستعد خطر را شناسایی و روی آنها کار کنند.
وی گفت: نبود تفریحات سالم، بیکاری، کاهش اعتماد به نفس، نبود توجه والدین، در دسترس بودن مواد، حالت‌های روانی فرد در مقابل محرک‌های مختلف، سرخوردگی و تنوع‌طلبی نیز می‌تواند در روی‌آوری به مصرف مواد موثر باشد. همچنین رسانه های اجتماعی و تلویزیون نقش مهمی در این زمینه دارند، وقتی در مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها مصرف سیگار عادی‌سازی شود، این می‌تواند عامل مهمی در دادن الگوی نامناسب به نسل جوان و نوجوان باشد.
تغییر الگوی خواب، تغذیه، گوشه گیری، تغییر خلق و خو، تغییر روابط اجتماعی، افت عملکرد تحصیلی، دروغگویی، درخواست پول اضافه به صورت مکرر، خستگی مزمن، پرخاشگری برخی از نشانه های اعتیاد است
رییس انجمن صنفی مراکز درمان اعتیاد خراسان رضوی اظهار کرد: تغییر الگوی خواب، تغذیه، گوشه‌گیری، تغییر خلق و خو، تغییر روابط اجتماعی، ناهنجاری در وضعیت ظاهری، کاهش وزن، افت عملکرد تحصیلی، دروغگویی، درخواست پول اضافه به صورت مکرر، خستگی مزمن، پرخاشگری و حالت هیجانی و پاسخ هیجانی شدید برخی از نشانه های اعتیاد است.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر با افزایش بی‌رویه عرضه گُل، حشیش و ماری‌جوانا مواجه هستیم و گرایش اصلی از مصرف مواد سنتی به محرک و با اسامی فریبننده است که بنا بر باوری غلط چنین رواج یافته که مواد جدید اعتیادآور نیست، در حالی که این‌ها هم اعتیادآور و حتی شدیدتر و با درمانی سخت‌تر از مواد قدیمی است.
دکتر میرزایی افزود: آنچه والدین باید توجه کنند این است که در گذشته، وقتی یک فرد شروع به مصرف می کرد ۲ سال زمان می‌برد که اطرافیان و والدین متوجه شوند اما با مواد جدید زمان فهمیدن به پنج سال افزایش یافته است که این زنگ خطر بزرگی است. به همین علت هوشیاری والدین و آگاه سازی و اطلاع از علایم و مراقبت لازم اهمیت پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه مصرف سیگار و قلیان در دوره دانش آموزی و نوجوانی می‌تواند دروازه ورود به مصرف مواد باشد، افزود: برای پیشگیری باید برای آموزش در سه سطح دانش آموز، خانواده و اولیای مدارس برنامه داشت تا این اقشار مهارت عاطفی و هیجانی کافی برای مواجهه با هیجانات لازم را داشته و از پیامدهای ناخوشایند مصرف مواد آگاه شوند.
این پژوهشگر حوزه اعتیاد گفت: والدین باید بدانند که اگر خود مصرف کننده هستند، الگوی نامناسبی برای فرزندان هستند باید به تعارض بین گفتار و رفتار خود توجه کنند. اولیای مدارس و معلمان و مشاوران نیز آموزش لازم را دیده باشند چرا که برخورد نادرست جواب عکس می‌دهد.
وی افزود: دنیای نسل امروز هیجان و زرق و برق و شادی و اینترنت است، آنها دنیای متفاوتی را نسبت به نسل قبل تجربه می‌کنند و باید مطابق با دنیای آنها، فعالیت و سرگرمی و جذابیت داشته باشیم. برنامه های ورزشی، فرهنگی و تحقیقاتی مطابق با نیاز امروز آنان ارایه دهیم چرا که برنامه های ۱۰ یا ۲۰ سال قبل دیگر برای نسل کنونی جذابیتی ندارد و باید تغییر اساسی در این برنامه ها ایجاد شود.
دکتر میرزایی با بیان اینکه در مواجهه با معتاد، باید علت رجوع وی به مواد را یافت و با متخصص درمانگر مشورت کرد، افزود: حفظ خونسردی، پرهیز از جدل و سرزنش و تهدید، همدلی نشان دادن و توجه دادن به اینکه حاضریم برای حل مشکل ایجاد شده، به او کمک کنیم از نکاتی است که باید رعایت شود.
وی ادامه داد: درمان سخت و زمانبر اما امکانپذیر است و نیازمند صبر و پشتکار در خانواده و اطرافیان و تیم درمان است. روش‌های درمانی سریع بدون ادامه روند درمان جواب نمی‌دهد خانواده یا مدرسه نباید انتظار داشته باشند سریع سم‌زدایی شود و از اعتیاد فاصله بگیرد. بنابراین به درمان طولانی نیاز دارد که شامل دارودرمانی و روان‌درمانی است و باید به مراکز درمان اعتیاد مراجعه شده و از گروه‌های متخصص تعلیم دیده یاری گرفت.
مسوول کمیته فرهنگی پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی هم گفت: تمامی کشورهای جهان با معضل اعتیاد درگیرند و این نشان می دهد که ریشه کنی آن امکانپذیر نیست و نباید نسبت به معضل اعتیاد برخورد احساسی و هیجانی داشت، بلکه باید با برنامه ریزی دقیق و هم افزایی نسبت به کاهش هر چه بیشتر این معضل تلاش کرد.
پاکسازی حریم مدارس و دانشگاهها از خرده فروشان و معتادان متجاهر یکی از طرحها است که از طریق نیروی انتظامی در حال اجرا است
محسن نظری افزود: پیش از آغاز سال تحصیلی، برپایی جلسات مستمر با دستگاه‌های مسوول و مرتبط با حوزه دانش آموزان و دانشجویان در حوزه پیشگیری از اعتیاد آغاز شده است.
وی ادامه داد: پاکسازی حریم مدارس و دانشگاهها از خرده‌فروشان و معتادان متجاهر، یکی از طرحها است که از طریق نیروی انتظامی در حال اجرا است. نظارت بر دکه های مطبوعاتی و فروشگاه‌های اطراف مراکز و موسسات آموزشی از دیگر طرحها است.
مسوول کمیته فرهنگی پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی با بیان اینکه مهدکودک تا دانشگاه در اجرای طرحها به عنوان جامعه هدف شناخته می‌شوند، افزود: در دانشگاهها تمرکز اصلی ما بر خوابگاه‌های دانشجویی و دانشجویان در معرض خطر است که طرح ها با حضور مشاور و مددکار و مراکز مشاوره اجرا می‌شود.