به گزارش ایرنا، بازنشستگی از دوره های مهم زندگی است که شاید آسیب های جدی مانند افسردگی، پرخاشگری و ناامیدی را در پی کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی و کاهش توان جسمی به دنبال داشته باشد.
این مسائل در نتیجه برداشت نادرست از سالمندی است در حالیکه سالمندی نیز مانند سایر دوره های زندگی ویژگی های خود را دارد.
دوران بازنشستگی را می توان با برنامه ریزی درست و رعایت نکات کلیدی به خوبی سپری کرد، موضوعی که کارشناسان و متولیان امر بیش از گذشته بر آن تاکید دارند.
امروزه افزایش سن امید به زندگی نیز موجب افزایش سن سالمندی در جامعه شده و توجه به این دوران را ضروری‌تر کرده است.
با توجه به اهمیت این موضوع خبرنگار ایرنا با پریسا مولایی، کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت استان زنجان گفت و گو کرده است.
ایرنا: بازنشستگی چه دورانی محسوب می شود؟
ابتدای بازنشستگی دوران حساسی برای بسیاری از افراد است که کنار آمدن با شرایط جدید را سخت می کند.
اغلب کارشناسان، بازنشستگی را به عنوان دوره‌ای توصیف می کنند که افراد در آن هویت خود را از دست می دهند.
بازنشستگی موجب رها کردن نقش های افراد در جامعه می شود که برای هویت و عزت نفس آنها اهمیت زیادی دارد و معمولا به صورت فرایندی استرس زا در نظر گرفته می شود که در کاهش سلامتی و سلامت روان دخالت دارد.
این مشکلات با مشکلات افراد جوان‌تری که کار خود را از دست می دهند تفاوت چندانی ندارد و افراد به جای اینکه از اوقات فراغت خود لذت ببرند، افسردگی خفیفی را تجربه می کنند.
ایرنا: سپری کردن خوش دوران بازنشستگی نیازمند رعایت چه نکاتی است؟
اولین نکته، پذیرش تغییر در این دوران است، با افزایش سن به نظر می رسد که زندگی با سرعتی فزاینده تغییر می کند، فرزندان خانه را ترک می کنند و یا افراد دوستان و عزیزان خود را از دست می دهند.
همچنین چالش های جسمی و سلامتی افزایش می یابد و در نهایت بازنشستگی فرا می رسد، طبیعی است که به این تغییرات با مجموعه ای از احساسات مختلف و اغلب متناقض پاسخ داده شود.
همانطور که از دوران کودکی به دوران بزرگسالی وارد می شویم باید بپذیریم بعد از کار کردن به دوران بازنشستگی وارد می شویم.
نکته دیگر تنظیم نوع نگرش خود است که باید بازنشستگی را به عنوان یک سفر تا یک مقصد بدانیم.
همچنین لازم است تمرکز خود را بر چیزهایی بگذاریم که به دست می آوریم به جای اینکه به چیزهایی متمرکز شویم که از دست می دهیم.
موضوع دیگر انعطاف پذیری ذهنی است، هرچه ذهن ما نسبت به تغییرات انعطاف پذیرتر باشد، بهتر می توان با چالش های مانند بازنشستگی کنار آمد.
بازنشستگان باید اهداف جدید تعیین کنند، آنها ممکن است قبلا به بسیاری از اهداف خود در زندگی دست یافته باشند، اما مهم است که اهداف جدیدی را برای خود تعیین کنند، داشتن اهداف می تواند به آنها انرژی و حس هدفمندی بدهد.
ایرنا: چه اقداماتی دیگر می تواند به بهبود دوران بازنشستگی کمک کند؟
حمایت اجتماعی اهمیت زیادی دارد، "بازنشستگان" مجبور نیستند به تنهایی با چالشهای دوران بازنشستگی رو به رو شوند، بسیاری از افراد دیگر نیز همین مشکلات را پشت سر می گذارند.
تقسیم بار روانی ناشی از بازنشستگی می تواند به کاهش استرس آنها کمک کند و مهارت های مقابله آنها را تقویت کند.
همچنین هدف و شغل جدید می تواند در افراد احساس سازنده و مفید بودن ایجاد کند و اهدافی را برای آنها به ارمغان بیاورد یا صرفا دلیلی برای بیرون رفتن از خانه هر روز به آنها بدهد.
داشتن هدف در زندگی همچنین برخی از نیازهای بیولوژیکی این گروه را برآورده می کند و به حفظ سلامت مغز و سیستم ایمنی آنها کمک می کند.
پس از بازنشستگی، مهم است که به دنبال اهداف جدید بود و فعالیت هایی را که به زندگی شادی می بخشد و زندگی را غنی می کند پیگیری کرد.
یکی دیگر از راه های تغییر تدریجی بازنشستگی این است که ساعت هایی را که در شغل فعلی کار می شود به تدریج به یک شغل پاره وقت تغییر داد یا در برخی از ظرفیت ها برای خود کار کرد.
علاوه بر هدف، اشتغال پاره وقت می تواند درآمد افراد را نیز تکمیل و آنها را از نظر اجتماعی درگیر کند و سازگاری با دوران بازنشستگی را بدون نیاز به تحمل خواسته های کار تمام وقت آسان سازد.
صرف وقت و تلاش برای هدفی که مهم است نیز می تواند به زندگی دوران بازنشستگی معنا و احساس موفقیت ببخشد، همچنین به نفع جامعه تمام شود.
کار داوطلبانه می تواند به گسترش شبکه اجتماعی، افزایش عزت نفس و بهبود سلامتی کمک کند، همچنین می تواند فرصتی عالی برای انتقال برخی از مهارت هایی باشد که در طول زندگی حرفه ای آموخته شده است.
ایرنا: چگونه می توان استرس و اضطراب دوران بازنشستگی را مدیریت کرد؟
ممکن است پس از بازنشستگی، رفت و آمد، رئیس طلبکار و یکنواختی روزها به پایان برسد، اما این بدان معنا نیست که زندگی دوران بازنشستگی به طور خودکار بدون استرس و اضطراب خواهد بود.
یک بازنشسته وقتی که تمام روز در خانه حضور دارد، ممکن است نگران مدیریت مالی با درآمد ثابت، کنار آمدن با کاهش سلامتی یا سازگاری با یک رابطه متفاوت با همسرش باشد.
از دست دادن هویت، روال معمول و اهداف می تواند بر احساس ارزشمندی او تأثیر بگذارد و حتی منجر به افسردگیش شود.
به هرحال، راه های مناسبی برای کاهش استرس و اضطراب، مقابله بهتر با تغییرات و بهبود خلق و خو، دیدگاه و رفاه کلی وجود دارد.
تمرین آرام سازی و انجام تکنیک های آرام سازی مانند مدیتیشن، آرام سازی پیش رونده عضلانی، تنفس عمیق و یوگا می تواند به کاهش اضطراب و استرس، کاهش فشار خون و بهبود احساس کلی سلامتی این افراد کمک کند.
از طرفی افرادی با باورهای مذهبی یا معنویت به واسطه بهره‌مندی از آرامش درونی کمتر به محرک ها پاسخ استرسی می دهند.
تمرینات بدنی روشی بسیار موثر برای تقویت خلق و خو، کاهش تنش و استرس و کمک به افزایش احساس آرامش و مثبت بودن است.
از طرفی طبیعی است که این افراد با افزایش سن تغییراتی را در الگوی خواب خود تجربه کنند، مانند رفتن به رختخواب و زودتر بیدار شدن که کمبود خواب می تواند استرس و اضطراب را تشدید کند، بنابراین مهم است که مشکلات خواب برطرف شود.
همچنین خوردن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی با افزایش سن نیز می تواند به افراد بازنشسته کمک کند.