به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، پنجمین روز از هفته نکوداشت علوم و فناوری چاپ با برگزاری دو سمینار با عنوان «توسعه نیروی انسانی و آموزش، کارآفرینی، تجاری و برندسازی محصولات صادراتی» و «توسعه پایدار، محیط‌زیست و مسئولیت‌های اجتماعی» روز چهارشنبه - ۲۵ مهر- در محل دانشگاه علم و فرهنگ همراه بود.
زهرا حسین نژاد عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی با تاکید بر موضوع توسعه پایدار و توجه به محیط زیست اظهار داشت : بحران‌های محیط زیست امروز تبدیل به چالشی بین‌المللی شده اند و در سطوح مختلف جامعه نیز خود را نشان می‌دهند. از انقلاب صنعتی به بعد همه چیز در جهان متحول شد و یکی از پیامدهای اصلی انقلاب صنعتی لزوم توجه به توسعه پایدار و محیط زیست بوده است. موضوع توسعه پایدار ما را به سمت حل مساله و تولید راه حل برای آن سوق می‌دهد. بسیاری از کشورها امروزه قوانین مختلفی در زمینه محیط زیست صادر می‌کنند و بیانیه‌های گوناگونی در این حوزه منتشر می‌شود.
چالش‌های زیادی در مسیر رسیدن به توسعه پایدار وجود دارد و باید به صورت کاربردی به آن پرداخت
وی ادامه داد: توسعه پایدار به صورت کلی در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی تعریف می‌شود. چالش های زیادی در مسیر رسیدن به توسعه پایدار وجود دارد و باید به صورت کاربردی به آن پرداخت. لذا نمی توان با بحث‌های ظاهری این چالش‌ها را از میان برد. مهمترین چالش رسیدن به توسعه پایدار در جهان امروز حفاظت از محیط زیست است که مستلزم آموزش عمومی و افزایش سطح آگاهی مردم است. خوشبختانه در سالهای اخیر در کتب درسی نیز توجه ویژه ای به این موضوع شده است. ذهن کودک باید از سنین پایین برای این موضوع آماده شود که محیط زیست در خطر است و باید از آن محافظت شود.
نایب رئیس هیات مدیره انجمن علمی و فناوری چاپ ایران با اشاره به ارتباط صنعت چاپ با توسعه پایدار و محیط زیست گفت: صنعت چاپ سال‌هاست که با محیط زیست ارتباط دارد و چالش‌های زیادی نیز در این زمینه وجود دارد. صنعت چاپ صنعتی ارزش‌آفرین است و نیاز صنایع گوناگونی را برطرف میکند. این صنعت نقشی محوری در زنجیره تولید ارزش دارد و همچنین در ورود محصولات جدید به بازار نقش آفرین است. همچنین در کنار اینها صنعت چاپ در تولید محصولات فرهنگی تاثیر ویژه ای دارد.
وی همچنین با اشاره به اهمیت معیارهای محیط زیست در صنعت چاپ گفت: وقتی از صنعت چاپ صحبت می‌شود، تصاویری از ضایعات کاغذ، افزایش انرژی و تولید گازهای آلاینده و سمی به ذهن می‌آید. خوشبختانه امروزه واقعیت صنعت چاپ نسبت به این کلیشه متفاوت است و ارتباط خوبی که میان صنعت چاپ و محیط زیست به وجود آمده است سبب شده تا با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته میزان محصولات آلاینده و ضایعات کاهش پیدا کند.
حسین‌نژاد با تاکید بر مسئولیت و وظایف اجتماعی در صنعت چاپ اظهار کرد: مسئولیت اجتماعی در هر زمینه ای وجود دارد و صنعت چاپ نیز از این قاعده مستثنی نیست. نمادهای توسعه پایدار و به ویژه مواردی مانند کنترل نیروی انسانی بخشی از مسئولیت اجتماعی در صنعت چاپ محسوب میشوند. مسئولیت اجتماعی در صنعت چاپ یکی از محورهای کلیدی توسعه پایدار است و همچنین به ایجاد فرهنگ حفاظت از محیط زیست کمک میکند. با غلبه بر چالش‌های محیط زیستی می‌توان بخش عمده ای از چالش‌های توسعه پایدار را برطرف کرد و یک گام به رسیدن به این هدف نزدیکتر شد.
رنگرزی طبیعی و سنتی ما برای کسی مضر نیست
پروانه قاسمیان مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به اقدامات مخرب بشر در محیط زیست طی قرن بیستم و بیست و یکم گفت: توسعه پایدار ارتبط نزدیکی با صنعت چاپ دارد، اهداف توسعه پایدار ۱۷ هدف هستند که پنج هدف آن کاملا با صنعت چاپ مرتبط است. این ۱۷ هدف در دنیا توسط ۱۷۹ کشور امضا شده است که به سند ۲۰۳۰ معروف است.
باید از مواد اولیه ای استفاده کنیم که در جریان بازیافت دوباره به فرایند تواید باز گردند
قاسمیان با اشاره به اولین هدف مرتبط با صنعت چاپ گفت: اولین هدف پایان دادن به فقر است. ما اگر متکی به صنعت مد و لباس خود یا صنعت چاپ در کشورمان باشیم می‌توانیم به از بین رفتن فقر نزدیک شویم. دومین هدف، برابری جنسیتی است. همچنین سومین هدف مصرف و تولید مسئولانه است.ما باید از مواد اولیه ای استفاده کنیم که در جریان بازیافت دوباره به فرایند تواید باز گردند.
قاسمایان تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از کارخانجات نساجی و صنایع مختلف ضایعات و آب آلوده خود را وارد محیط زیست می‌کنند و این سبب تخریب محیط زیست و نابودی گیاهان و جانوران می‌شود. برای حل این مشکل باید ضایعات صنایع به خصوص ضایعات صنعت چاپ مدیریت شوند و مواد اولیه باکیفیت تر باشند. اگر برندها برای تولید محصولات خود روی صنعت ۲۰۳۰ تمرکز نکنند، ممکن است دیگر نتوانند محصول تولید کنند. در آماری به این نکته اشاره کرده که ۹۶ درصد رنگرزی وابسته به رنگ های مخرب برای محیط زیست است. در سمت مقابل رنگرزی طبیعی و سنتی ما برای کسی مضر نیست و بشر نیز پس از سالها این موضوع را متوجه شده است. لذا این موضوع اهمیت توجه به بازیافت و استفاده از مواد اولیه باکیفیت را افزایش داده است.
قاسمیان تصریح کرد: در نهایت ورود به بازارهای جهانی نیز نیازمند ورود به زمینه استانداردهای محیط زیستی است. حتی برندها معروف و شناخته شده جهان نیز بر این موضوع تاکید دارند.
چاپ در همه ابعاد زندگی انسان تاثیرگذار است
محمد بیطرفان بنیانگذار انجمن علمی فناوری چاپ در این نشست با اشاره به اینکه سرمایه اصلی انجمن علمی فناوری چاپ ایران هم‌افزایی با بخش های دولتی و خصوصی است خاطرنشان کرد: انجمن علمی و فناوری چاپ ایران ۱۰ سال است که نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران را برگزار میکند. تلاش ما این بوده تا در این سالها زنجیره خوبی از مقطع هنرستان تا دانشگاه و از تولید تا تامین شکل بدهیم و هم افزایی خوبی داشته باشیم.
صنعت چاپ صنعتی بسیار درآمدزاست و از نظر گردش مالی در رده چهارم کشور است
وی با اشاره به موضوع توسعه پایدار در صنعت چاپ ادامه داد: توسعه پایدار موضوعی است که در همه نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفته و صنعت چاپ هم که در گذشته جزو صنایع آلاینده دنیا بود، بر اساس اهداف توسعه پایدار تاثیرات منفی کمتری در سالهای اخیر روی محیط زیست دارد. به هر صورت چاپ صنعتی است که در همه ابعاد زندگی انسان تاثیرگذار است اما باید اصلاحاتی در آن اتفاق بیفتد تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود خود و بقیه تبدیل به انسان هایی مسئولیت پذیر و حمایتگر برای جامعه و محیط زیست شویم.
او با تاکید بر جایگاه صنعت چاپ در اقتصاد و علم ایران و جهان افزود: صنعت چاپ سومین صنعت هایتک دنیاست. تلاش‌های زیادی در این راستا برای تربیت نیروی انسانی انجام شده اما هنوز کار زیادی باقی مانده است. انجمن چاپ نیز آمادگی کامل خود را برای آموزش دانشجویان و تربیت نیروی ماهر اعلام میکند. همچنین می‌توان این نوید را به دانشجویان چاپ و گرافیک و ... داد که صنعت چاپ صنعتی بسیار درآمدزاست و از نظر گردش مالی در رده چهارم کشور است.
بیطرفان با اشاره به اهمیت توجه به استانداردهای زیست‌محیطی برای فراهم شدن بستر صادرات گفت: ما اگر تا سال ۲۰۳۰ نتوانیم تولیدات خود را با محیط زیست همراه کنیم، ورود به صادرات و بازارهای بین‌المللی امکان پذیر نخواهد بود لذا این یک لازمه است که صنعت چاپ بتواند مشکلات زیست محیطی این صنعت در کشور را حل کند.
منابع انسانی سرمایه ما هستند
احمد فروزیده استاد چاپ و فعال این حوزه هم در این نشست با اشاره به فرایند آموزش و توسعه منابع انسانی در صنعت چاپ گفت: برای رسیدن به هر هدفی، باید برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری انجام داد. این کار یک هزینه نیست، بلکه ایجاد فرصت و سرمایه برای آینده است. منابع انسانی سرمایه ما هستند. نیروی انسانی شامل همه افرادی است که در یک مجموعه در حال فعالیت هستند.
وی افزود: منابع انسانی به منابع و عواملی برای بهره برداری از نیروی انسانی و بهینه سازی آن گفته می‌شود. همچنین سرمایه انسانی نیز فاکتوری است که امکان رقابت و مزیت رقابتی با دیگران را برای ما فراهم میکند. طبق گزارش سازمان ملل، سوییس در این زمینه در رده اول است و ایران نیز نسبت به گذشته پیشرفت داشته است.
آموزش به خودی خود کافی نیست و باید در کنار آن توسعه نیز وجود داشته باشد
فروزیده ادامه داد: کارایی و اثربخشی اگر باهم همراه شوند سبب ایجاد بهره‌وری میشوند. همچنین باید دانست که آموزش به خودی خود کافی نیست و باید در کنار آن توسعه نیز وجود داشته باشد. با آموزش می توان کارکنانی که دارای قابلیت‌های خوب هستند پیدا و احصاء کرد. آموزش عدالت اجتماعی را برقرار میکند و فرآیند توسعه روی افرادی انجام خواهد شد که در این شرایط مزیت‌های بیشتری دارند و کارآمدتر هستند. این فرآیند سبب پرورش نیروی انسانی، منابع انسانی و سرمایه انسانی کارآمد می‌شود.
در ادامه آرش نوروزی با اشاره به لزوم توجه به صلاحیت حرفه‌ای در آموزش گفت: زمانی نیروی انسانی میتواند وارد بازار کار شود که صلاحیت آن را داشته باشد. صلاحیت حرفه‌ای از استانداردهایی بین‌المللی تبعیت میکند که یکی از آنها استاندارد شغل است. همچنین صلاحیت‌های رفتاری، صلاحیت عملکردی و ... همه در این راستا هستند. لذا همه افرادی که در هر زمینه شغلی و به طور خاص صنعت چاپ فعال هستند باید روی این صلاحیت‌ها تمرکز و آنها را تقویت کنند.
اشتغال‌زایی را با کارآفرینی اشتباه نگیریم
مهرداد بیات عضو سابق انجمن علمی و فناوری چاپ ایران با اشاره به بسیاری از باورهای غلط در حوزه کارآفرینی، اشتغال، خلاقیت و ... در ایران گفت: ما هنوز در ایران اشتغال‌زایی را با کارآفرینی اشتباه می‌گیریم. کارآفرینی خلق یک چیز جدید ارزشمند در کنار مسئولیت‌پذیری است. این در حالی است که اشتغال‌زایی صرفا توسعه شغلی است که سابقا ایجاد شده است همچنین خلاقیت در کشور ما نادیده گرفته شده است و همه چیز در تفکرات کهنه و قدیمی خلاصه شده است.
وی گفت: متاسفانه یکی دیگر از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد اندازه کوچک صنعت و دانشگاه است. موضوعی که در دنیا خلاف این است و هر سه اندازه یکسانی دارند. اینها موضوعاتی است که باید به آنها توجه کرد تا بتوان پس از آن راجع به اثربخشی و کارآمدی صحبت کرد.
مهمترین موضوع بازاریابی(برندینگ) هویت سازی و ایجاد اولین ها است
محسن شهابیان متخصص بازاریابی با اشاره به جایگاه صنعت چاپ در آن گفت: در فرایند برندسازی کشف و شهود اتفاق می‌افتد. به رغم اینکه دنیا در دهه شصت به عصر بازاریابی رسیده است، ما اکنون در آن نقطه قرار داریم.
وی ادامه داد: در بازاریابی ساختن انتخاب‌های اول در ذهن مشتری یا مخاطب اهمیت زیادی دارد. در ادبیات کلاسیک کشور ما نیز به این موضوع اشاره شده است. در موضوع بازاریابی مهمترین چیز هویت سازی و ایجاد هویت است.
شهابیان با اشاره به تاثیر بازاریابی روی ایجاد مزیت رقابتی برای کشورها ی مختلف گفت: برای مثال وقتی می‌خواهیم از هویتی دوستانه در منطقه صحبت کنیم به سراغ کشور عمان میرویم. ما باید قبل از اینکه تصویری در ذهن مخاطبان شکل بگیرد، هویت خود را ایجاد و در ذهن مخاطب ثبت کنیم. ما اگر بتوانیم هویت‌سازی درستی انجام دهیم، می‌توانیم به وحدت ملی خود نیز کمک کنیم. همچنین هویت سازی می تواند منجر به پیشرفت اقتصادی شود، به عنوان مثال کشور چین، توانست از کپی کاری به برندسازی و داشتن فناوری منحصر به فرد برسد.
وی با اشاره به فرصتهایی که صنعت چاپ برای انتقال نمادهای هویت ملی برای ما فراهم می کند، گفت: صادرات محصولات چاپی میتواند مبتنی بر دانش و تخصص و یا هویت ملی و فرهنگ تصویری ایران باشد. ما اگر بتوانیم در بازار چاپ بین المللی حضور پیدا کنیم، امکان انتقال هویت و نشانه‌های تصویری که تداعی کننده ایران هستند نیز به وجود خواهد آمد.
صنعت چاپ و بسته بندی می تواند فرهنگ و محصولات ایرانی را جهانی کند
شهابیان با اشاره به فرصت‌های بکر موجود در زمینه بسته بندی گفت: بسته بندی، اقیانوسی بزرگ برای برندسازی ایران در عرصه بین المللی است. همچنین برندسازی محصولات به واسطه چاپ امکان دیگری است که در کشور ما فراهم است. این موضوع میتواند در سطوح مختلف رخ دهد. یکی از این سطوح تولید محصول لوکس است. این امکان در ایران فراهم است و مشتریان خود را در ایران نیز دارد. همچنین وجود امکان چاپ بدون ضربه به محیط زیست، از دیگر سطوحی است که می توان روی آن تمرکز کرد.
متخصص بازاریابی با تاکید بر کارکرد و کاربرد بسیار موثر بسته‌بندی برای عرضه محصولات فرهنگی در سطح بین‌المللی اظهار داشت: بسته‌بندی، فروشنده ای خاموش است. بسته‌بندی می تواند فضایی جذاب برای صادرات، دیپلماسی، بازاریابی و ... فراهم و ایجاد کند. بسته بندی می تواند بهانه ای ایجاد کند تا ما در همه محصولات خود نماد فرهنگی خود را قرار دهیم و به عنوان سفیر فرهنگی به کشورهای دیگر بفرستیم. محصولات ما می توانند با نمادهای مذهبی و ملی و نشانه‌های تصویری ایران که در چندهزار سال اخیر وجود داشته اند به کشور های دیگر ارسال شوند. صنعت چاپ می تواند این محصولات فرهنگی را به شکلی منتقل کند که تصویر درستی در دنیا از ما ایجاد کند. تصویری که هم اکنون به شکل غلطی در دنیا از ما ثبت شده است.
وی با اشاره به تاثیر هوش مصنوعی در زندگی انسان در سالهای گذشته و ارتباط آن با صنعت چاپ با ایجاد تصویری بر اساس داده‌های موجود گفت: هوش مصنوعی می تواند با اطلاعات موجود ، تصویری از فرهنگ ما را بازتولید کند. باید این موضوع را مدنظر قرار دهیم که در محصولات خود از نمادهای ملی و فرهنگی خود استفاده کنیم تا بتوانیم در آینده نیز تصویر درستی از هوش مصنوعی دریافت کنیم و شاهد بازتولید قاب درستی از ایران باشیم.
شهابیان در انتها با تاکید بر لزوم پرداختن به موضوع برندسازی به عنوان دریایی بکر و دست نخورده از فرصت‌ها گفت: پرداختن به موضوع برند به علت ناشناخته بودن شاید کمی ترسناک و دور از دسترس باشد، اما از هر جا شروع کنیم، قطعا به سرمنزل مقصود خواهیم رسید. همان طور که گذشتگان میراثی برای بازتولید توسط ما برای ما به یادگار گذاشتند، ما نیز باید برای نسل‌های آینده میراثی به جا بگذاریم که بتوانند به شکل دیگری و با پیشرفت فناوری در آینده، برند ایران را دوباره بازتولید کنند.