به گزارش خبرنگار ایرنا، مریم دهقانی شامگاه چهارشنبه در "شب علم" دانشگاه شیراز، اظهار کرد: فارس اقلیم خشکی دارد و به همین دلیل مجبور به استفاده از آبهای زیرزمینی در آبیاری کشاورزی هستیم و این برداشت سبب ایجاد فرونشست‌هایی در بیشتر دشتهای استان شده است.
وی افزود: متاسفانه زمین های کشاورزی توسعه یافته بدون اینکه به این مساله توجه شود که میلیون‌ها سال طول کشیده تا این آبها در سفره های آب زیرزمینی جمع شود و امروز به سادگی هدر داده می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: نتیجه این برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی، نتیجه آن فرونشست می‌شود و که شکاف حاصل از ان را در فاصله ۵۰۰ متری تخت جمشید و ۱۰ متری نقش رستم نیز مشاهده می‌کنیم.
دهقانی بیان کرد: در دشت مرودشت به وسعت بسیار زیادی کشاورزی انجام شده و فارس را به رتبه نخست تولید گندم رسانده و این بلایی است که بر سر دشت مرودشت به عنوان بحرانی ترین دشت کشور آمده است.
او اذعان کرد: تمام دشت مرودشت به وسعت هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر مربع در حال فرونشست است و حداکثر نرخ نشست در آن ۳۰ سانتی متر در سال برآورد شده است.
مسکن مهر و پتروشیمی مرودشت در خطر فرونشست
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: قسمتی از دشت مرودشت که شهر مرودشت در آن قرار دارد، با نرخ‌های متفاوتی در بخش‌های مختلف در حال فرو نشست است.
او عنوان کرد: پتروشیمی مرودشت با آن زیر ساخت‌های مهم نیز در معرض خطر نشست است و حداکثر نشست آن ۱۴ سانتی متر در سال برآورد شده است.
دهقانی با بیان اینکه منطقه کوشک در شمال شرق شهر بالاترین نرخ فرونشست را در شهر مرودشت دارد، افزود: مجموعه مسکن مهر مرودشت با ۱۸ سانتی متر در سال در حال فرونشست است که بسیار عدد بالایی است.
او در پاسخ به این پرسش که چرا اکنون این فرونشست در مسکن مهر مرودشت احساس نمی‌شود، گفت: چون محدوده بسیار وسیعی در حال نشست کردن است و شاید در سال‌های آینده آن را احساس کنیم و ترک‌هایی بر این ساختان‌ها مشاهده شود.
مجموعه مسکن مهر مرودشت با ۱۸ سانتی متر در سال در حال فرونشست است که بسیار عدد بالایی است و چون محدوده بسیار وسیعی در حال نشست کردن است آن را احساس نمی‌کنیم.
دهقانی اضافه کرد: فروچاله ۱۰۰ متری در دشت ایج استهبان در عرض چند ثانیه رخ داد و این دشت نیز مانند ۷۰ دشت دیگر استان در حال فرونشست است.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز درباره چگونگی اندازه‌گیری و تخمین فرونشست زمین، توضیح داد: به این منظور از ماهواره‌های راداری اندازه گیری استفاده می‌شود و پس از پردازش داده‌ها، نتایج در قالب یک نقشه رنگی نمایش داده می‌شود که هر رنگ نشان دهنده مقداری از جابجایی سطح زمین است.
دهقانی گفت: ما این شرایط را بارها جار زده‌ایم؛ نخستین وظیفه مسئولان این است که برداشت آبهای زیرزمینی را کنترل کنند و چاه‌های غیر مجاز را ببندند، این اولین راهکاری است که جلو افت زیرزمینی را می‌گیرد.
وی افزود: باید تسهیلاتی به کشاورزان داده شود تا سمت کشاورزی هوشمند و نوین حرکت کنند که آب کمتری مصرف شود.
در همین شرایط در برخی دشتهای فارس محصولات کشاورزی تولید و صادر می‌کنیم؛ این، مانند بیماری که به خونریزی افتاده و از دست دیگر او خون می‌گیریم تا به دیگری اهدا کنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز پیشنهاد کرد: باید به تجارت آب مجازی روی بیاوریم و این فرهنگسازی نیز انجام شود که کشاورزان خودشان بپذیرند که الگوی کشت باید تغییر کند.
دهقانی ادامه داد: اما در این شرایط، وظیفه مردم این است که به شکل‌های مختلف صرفه جویی کنند؛ مدت زمان دوش گرفتن را به سه دقیقه کاهش دهند، از آب آشامیدنی برای آبیاری باغچه و شست وشوی ماشین استفاده نکنند و اگر شیرهای آب آنها چکه می کند فورا تعمیر کنند.
او گفت: اینها راهکارهایی ابتدایی به نظر می‌رسد اما در ایران اکنون تنها راه صرفه‌جویی است که می‌تواند ما را از بحران در امان بدارد.
وی یادآور شد: نخستین کشوری که فرونشست را به صورت بحرانی تجربه کرد، آمریکا بود و در این کشور، سطح زمین در ۱۹۲۵ تا سال ۱۹۷۷ اندازه ۹ متر نشست پیدا کرد که علت آن کشاورزی و برداشت بی رویه آب از مخازن زیرزمینی بود.